خبرگزاری مهر؛ گروه استانها: گزارش‌های اولیه پزشکی قانونی از افزایش دو درصدی تلفات تصادفات در هفت‌ماهه نخست امسال در کردستان حکایت دارد؛ افزایشی که پلیس‌راه استان علت اصلی آن را رفتارهای پرخطر رانندگی، سرعت غیرمطمئنه، بی‌توجهی به جلو و ناآشنایی مسافران غیربومی با مسیرهای کوهستانی می‌داند.
استان کردستان با ۸ هزار کیلومتر شبکه راه، یکی از دشوارترین عرصه‌های تردد جاده‌ای در کشور است. مسیرهای کوهستانی، پیچ‌های متعدد، عرض کم برخی محورهای فرعی و حجم رو به افزایش سفرهای برون‌شهری، ترکیبی خطرناک ایجاد کرده که نتیجه آن افزایش آمار تصادفات و شدت حوادث در سال جاری است.
بر اساس داده‌های اولیه، از ابتدای سال تا پایان مهرماه، تلفات تصادفات جاده‌ای در کردستان دو درصد افزایش داشته و از سوی دیگر، امسال ۶۷ درصد افزایش وقوع تصادف نسبت به مدت مشابه سال گذشته ثبت شده است.
حمیدرضا عبدالملکی، رئیس پلیس‌راه کردستان در گفت‌وگویی با خبرنگار مهر، به تشریح مهم‌ترین دلایل حوادث، محورهای پرخطر و لزوم توجه جدی‌تر به رفتار رانندگی می‌پردازد.
سرعت غیرمطمئنه؛ عامل پنهان اما اصلی حوادث
عبدالملکی با تأکید بر نقش غیرقابل انکار انسان در بروز تصادفات می‌گوید: بیش از ۷۰ تا ۷۵ درصد تصادفات ثبت‌شده در هفت‌ماهه اخیر ناشی از «سرعت غیرمطمئنه» است.
وی توضیح می‌دهد: سرعت غیرمطمئنه الزاماً به‌معنای سرعت غیرمجاز نیست. راننده ممکن است قانونی رانندگی کند اما سرعت او با شرایط جاده، دید، پیچ، شیب یا رطوبت مسیر تطابق نداشته باشد؛ در چنین شرایطی کوچک‌ترین خطا یا موقعیت ناپایدار، حادثه‌ساز می‌شود.
وی می‌گوید: تعداد تصادفات نسبتاً ثابت بوده اما شدت حوادث افزایش یافته است: واژگونی‌ها، خروج از جاده و برخوردهای شدید اغلب ناشی از لحظه‌ای است که راننده برای واکنش زمان کافی ندارد؛ اگر سرعت مطمئنه رعایت شود، اغلب تصادفات یا رخ نمی‌دهند یا خسارتشان بسیار کمتر است.
جمعه؛ پرریسک‌ترین روز جاده‌های کردستان
الگوی زمانی تصادفات نیز نکته قابل‌توجهی دارد، عبدالملکی می‌گوید: پنجشنبه و جمعه پیک تردد جاده‌های استان است، اما عصر جمعه زمان اوج تصادفات به‌حساب می‌آید، این بازه زمانی مصادف با بازگشت مسافران از سفرهای شهری و روستایی است و خستگی، عجله و حجم بالای تردد، شرایط را خطرناک‌تر می‌کند.
به گفته وی، اطلاع‌رسانی درباره این الگوها به مردم کمک می‌کند با احتیاط بیشتری رانندگی کنند و در ساعات پُرخطر با هوشیاری بالاتری در مسیر حضور یابند.
محورهای حادثه‌خیز؛ از سنندج–همدان تا مریوان–باشماق
جغرافیای کردستان، نقش جدی در افزایش ریسک تصادفات دارد، مسیرهای کوهستانی با پیچ‌های متعدد، شیب‌های متوالی و دید کم در برخی نقاط، شرایطی ایجاد کرده که رانندگان ناآشنا به این مسیرها بیشتر در معرض حادثه‌اند.
عبدالملکی می‌گوید: از نظر تعداد مطلق تصادفات، محور سنندج–همدان به‌دلیل طولانی بودن، در صدر مسیرهای پرحادثه قرار دارد، اما اگر تصادفات را نسبت به طول مسیر بسنجیم، سنندج–کامیاران، سقز–بوکان و مسیرهای فرعی مریوان–باشماق در ردیف پرریسک‌ترین محورها هستند.
وی همچنین به محور کامیاران–سروآباد اشاره می‌کند که با وجود فرعی بودن، آمار تلفاتش با برخی محورهای اصلی برابری می‌کند.
به گفته رئیس پلیس‌راه، اگرچه اقدامات خوبی همچون تعریض شانه، بهسازی مسیر و ارتقای علائم انجام شده، اما همچنان نقش عامل انسانی در این میان پررنگ‌تر است.
سهم خودروهای غیربومی از تصادفات کردستان
وی در پاسخ به این سوال که نقش خودروهای غیربومی در آمار تصادفات استان، می‌گوید: حدود ۳۰ درصد تصادفات به خودروهای مهمان مربوط است؛ رانندگانی که از سایر استانها وارد کردستان می‌شوند و آشنایی کامل با پیچ‌وخم مسیرهای کوهستانی ندارند.
وی اضافه می‌کند: در مجموع، رفتار رانندگان حرفه‌ای وسایل سنگین باعث شده سهم این وسایل در تصادفات تنها ۱۰ درصد باشد، اما خودروهای سواری غیربومی که با مسیرهای پرپیچ و شیب‌دار آشنا نیستند، بیشتر در شرایط خطر قرار می‌گیرند.
واژگونی؛ تصادفی که همیشه ریشه در بی‌توجهی ندارد
واژگونی خودرو در کردستان یکی از رایج‌ترین انواع حوادث است، عبدالملکی در این خصوص توضیح می‌دهد: در بسیاری از واژگونی‌ها، سرعت غیرمجاز ثبت نشده؛ بلکه خودرو در یک موقعیت ناپایدار قرار گرفته است و لغزندگی جاده، کمبود دید، یا یک واکنش ناگهانی می‌تواند خودرو را از مسیر خارج کند.
وی بر لزوم کنترل سرعت در شرایط جوی نامناسب تأکید می‌کند و می‌گوید: فصول پاییز و زمستان با مه، بارش باران، یخبندان و کاهش دید، از حساس‌ترین دوران‌های تردد هستند و عدم سلامت چراغ‌ها، ضعیف بودن ترمز یا لاستیک، کوچک‌ترین خطا را به حادثه‌ای سنگین تبدیل می‌کند.
رانندگی بدون گواهینامه؛ تهدیدی جدی‌تر از گذشته
رئیس پلیس‌راه کردستان با بیان اینکه رانندگی بدون گواهینامه در یکی دو سال اخیر روند نگران‌کننده‌ای داشته می‌گوید: رانندگی بدون گواهینامه تنها یک تخلف نیست؛ تبعات حقوقی و اجتماعی سنگینی دارد و در تصادفات این‌چنینی، مالک خودرو مسئولیت مستقیم دارد و حتی پرداخت خسارت‌های بیمه‌ای نیز دچار مشکل می‌شود.
به گفته وی، گواهینامه پایه سوم محدودیت‌هایی دارد و بسیاری از افراد تصور می‌کنند با داشتن این گواهینامه می‌توانند هر نوع وسیله نقلیه‌ای را برانند، در حالی که چنین اجازه‌ای وجود ندارد و مهارت ناکافی یکی از اصلی‌ترین ریشه‌های حادثه است.
دوربین‌های جاده‌ای؛ از پایش لحظه‌ای تا ثبت تخلف
عبدالملکی در پاسخ به سوال دیگر خبرنگار مهر مبنی بر نقش دوربین‌های جاده‌ای در کنترل تردد و کاهش تخلفات توضیح می‌دهد: دوربین‌های ما دو نوع‌اند؛ نخست دوربین‌های نظارتی که تماماً فعال هستند و تصاویر آنها در سامانه ۱۴۱ برای مردم قابل مشاهده است، این دوربین‌ها وضعیت جاده، بارش، مه یا یخبندان را با تأخیر چنددقیقه‌ای اعلام می‌کنند و برای زمستان بسیار کارآمدند.
وی درباره دوربین‌های ثبت تخلف نیز می‌گوید: براساس آخرین آمار، بین ۶۰ تا ۷۰ درصد آنها فعال‌اند و با این حال، این رقم ثابت نیست و عواملی چون قطعی برق و مشکلات شبکه مخابرات بر عملکرد آنها اثر دارد.
وی تأکید می‌کند: دوربین‌های سیار برای کنترل لحظه‌ای و طرح‌های ضربتی به کار گرفته می‌شوند و اثربخشی بالایی در نقاط حادثه‌خیز دارند.
نقش خودرو و تکنولوژی در کاهش تلفات
عبدالملکی در بخشی از سخنانش به نقش کیفیت خودرو نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: بهبود ایمنی خودرو، استفاده از سیستم‌های دستیار راننده و حفظ سلامت بدنه و شاسی می‌تواند هم از وقوع حادثه جلوگیری کند و هم میزان تلفات را کاهش دهد.
وی می‌افزاید: هرچند عوامل متعددی در تصادفات دخیل‌اند، اما خودروهای ایمن‌تر، خروج کمتر از مسیر و ضربه‌گیری بهتر در حوادث را به دنبال دارند.
رئیس پلیس‌راه کردستان بر اهمیت رفتار رانندگی به عنوان سریع‌ترین راهکار کاهش تصادفات تأکید می‌کند: هیچ عاملی به اندازه رفتار راننده، تعیین‌کننده نتیجه سفر نیست و رعایت سرعت مطمئنه، توجه مداوم به جلو، بررسی سلامت فنی خودرو قبل از سفر، ندادن خودرو به افراد فاقد گواهینامه و پرهیز از تردد در شرایط لغزندگی، می‌تواند جان ده‌ها نفر را نجات دهد.
وی با اشاره به افزایش آگاهی مردم طی سال‌های اخیر می‌گوید: بخشی از این آگاهی نتیجه تلاش رسانه‌هاست و ادامه مسیر اطلاع‌رسانی دقیق و تحلیل‌محور، می‌تواند نقش مؤثری در کاهش حوادث جاده‌ای در استان کردستان داشته باشد.
