عصر ایران؛ حمید نجف- در حالی که صنعت هوانوردی جهان با شتاب به سمت ادغام شرکت‌ها، تجمیع ناوگان و افزایش بهره‌وری حرکت می‌کند، سازمان هواپیمایی کشوری در ایران مسیری خلاف جهت را برگزیده است، ایجاد ایرلاین‌های کوچک، کم‌جان و دوفروندی.

    این رویش‌های ناگهانی بیش از آنکه نشانه حیات باشند، قارچ‌های سمی‌ای هستند که بر تنه خشکیده صنعت هوایی سبز می‌شوند؛ ظاهری پررنگ دارند اما ریشه و ثمره‌ای ندارند و صرفاً فرسایش تنه اصلی را سرعت می‌بخشند.

 

    راه‌اندازی «جی‌اسکای» با دو فروند هواپیما در اصفهان، تازه‌ترین نمونه از همین الگوی غلط است؛ اقدامی که بیش از آنکه توسعه باشد، نمایش رسانه‌ای است.

این تصمیمات در شرایطی اتخاذ می‌شود که شرکت‌های بزرگ و باسابقه کشور یکی‌یکی زیر بار سوءمدیریت در حال فروپاشی‌اند؛ آسمان عملاً در آستانه متلاشی شدن قرار دارد و بسیاری از شرکت‌های دیگر نیز با بحران شدید نقدینگی، بدهی و فرسودگی ناوگان دست‌به‌گریبان‌اند.

   وقتی ستون‌های اصلی صنعت در حال ریزش است، تکثیر شرکت‌های دوفروندی بیشتر به رنگ‌کردن دیوارهای یک خانه ترک‌خورده شبیه است تا یک اقدام اصلاحی.

 

بحران اما فقط این نیست. نیمی از ناوگان کشور به‌دلیل کمبود قطعه و محدودیت‌های تعمیرات سنگین زمین‌گیر است. در چنین وضعیتی، افتتاح یک ایرلاین تازه با دو هواپیما حتی اگر نو باشد چیزی از عمق بحران کم نمی‌کند.

 

   این شرکت‌های کوچک نه توان پشتیبانی فنی دارند، نه دسترسی به منابع قطعه، نه قدرت تأمین مالی برای تعمیرات دوره‌ای. سرنوشت آن‌ها از همان روز اول نوشته شده، چند ماه پرواز محدود، سپس ورود آرام به صف زمین‌گیرها.

 

   پشت صحنه این روند، تغییرات پرحاشیه در مقررات صدور مجوز است؛ کاهش حداقل تعداد هواپیما برای دریافت مجوز، نه برای ارتقای صنعت، بلکه برای هموار کردن مسیر چند شرکت خاص. وقتی استانداردها پایین آورده می‌شود، نتیجه همین می‌شود که امروز می‌بینیم،«ایرلاین‌سازی شعاری» جایگزین «اصلاح ساختاری و تقویت شرکت‌های مادر» شده است.

 

   واقعیت این است که صنعت هوایی ایران مسئله‌اش کمبود لوگو و اسم جدید نیست؛ بحران در جای دیگری است، در مدیریت سیاسی، در نبود برنامه‌ریزی واحد، در کمبود قطعه، در فرسودگی ناوگان، در نبود زیرساخت و در بی‌توجهی به اقتصاد واقعی هوانوردی. تا زمانی که این تنه خشکیده درمان نشود، هر قارچ تازه‌ای حتی اگر با تبلیغات فراوان کاشته شود، سرنوشتش مشخص است، ظاهر می‌دهد، اما در عمق، صنعت را بیمارتر می‌کند.

 

   هوانوردی ایران به ترمیم تنه اصلی نیاز دارد، نه تکثیر قارچ‌های سمی.  راستی، سرنوشت یزدایر دو فروندی چه شد؟  آیا زمین گیر و تعطیل نشد؟  چرا باید یک مسیر اشتباه را چند بار طی کنیم؟

 

   درحالی که جشن و‌مراسم برقراری پرواز جی اسکای متعلق به مالک کارون در اصفهان برگزار می شود، کمی آن طرفتر هواپیمایی یزدایر خبر عدم ادامه کار خود را منتشر می کند.