عصر ایران؛ جواد لگزیان - با یک مدرسه که روش کار و شیوه آموزش آن چون روال نور خورشید از طلوع تا غروب، نوای رودی زیبا، زندگی روزمره یک کشاورز قدیمی یا برگزاری یک جشن زیبا و مردمی مانند نوروز باشد، بچه‌ها هم به جای معلومات سطحی، یک یادگیری عمیق را تجربه خواهند کرد و خواهند آموخت با کشف معنا و هدف رضایت‌بخش برای خود، بخشی از طبیعت، زندگی روزمره و مردم باشند.
جان تیلور گاتو معلم آمریکایی در کتاب «خنگمان می کنند؛ نقشه پنهانی مدارس اجباری» بر این باور است که نظام تحصیلات آمریکایی (و البته اغلب کشورهای دیگر از جمله خودما) نگاهی ماشینی به دانش‌آموزان دارد و آنها را با پیام عصبانیت، دشمنی، رقابت و جداسازی در قالب نمره‌ها و کلاس‌ها صرفا تحت نظارت قرار می دهد.
سیستمی که به جداسازی کودکان از خانواده، دور نگه داشتن بچه‌ها از فضای جامعه، دور شدن از خلاقیت، سردرگمی، وابستگی فکری، عاطفی و سایر آسیب‌ها می انجامد. در حالی که با دادن فضا و زمان کافی به بچه‌ها می‌توان تجربه‌ای متفاوت داشت.
جان تیلور گاتو (متولد ۱۵ دسامبر ۱۹۳۵–۲۵ اکتبر ۲۰۱۸) نویسنده و معلم مدرسه آمریکایی بود. او پس از حدود ۳۰ سال تدریس، چندین کتاب انتقادی در مورد آموزش مدرن نوشت و از نگاه حاکم بر نظام آموزشی آمریکا و پیامدهای آن انتقاد کرد. گاتو از روش جدیدی سخن گفت که در آن آموزش بچه‌ها باید با طبیعت، زندگی روزمره و مردم همراه شود.
گاتو در مقدمه این کتاب خاطرنشان می‌کند: «بعد از سال‌ها کلنجاررفتن با موانعی که بر سر راه بچه‌ها و آموزش است به این باور رسیده‌ام که مدارس انحصارطلب دولتی آمریکا از نظر ساختار اصلاح‌ناپذیرند. اگر عقاید مرکزی‌شان آشکار شود دیگر نمی توانند به کارشان ادامه دهند.
بعد از سال‌ها به این نکته رسیده‌ام که هر آنچه در لباس معلمی در مدرسه انجام داده‌ام درواقع، در خدمت نقشه و دیدگاهی بوده است که عقاید مرکزی نظام مدرسه و اقتصاد مبتنی بر دیدگاه طبقاتی را تقویت می کند.
وقتی می خواستم از تجربیاتِ مفیدِ دوران معلمی‌ام برایتان بگویم، متوجه شدم بهتر است به‌جای آنکه از کارهای درستم حرف بزنم، درباره کارهای اشتباهی که انجام می دهم صحبت کنم.
کارهای درستی که انجام می دهم به‌راحتی قابل درک‌اند: از سر راه بچه‌ها کنار می روم، فضا و زمان کافی در اختیارشان می گذارم و برایشان احترام قائلم. اما کارهای اشتباهی که انجام می دهم عجیب، پیچیده و ترسناک‌اند. بگذارید در این کتاب به شما بگویم آنها چه هستند.»
جان تیلور گاتو (۱۹۳۵–۲۰۱۸) معلم و نویسنده چند کتاب انتقادی در باره نظام آموزشی آمریکا
به نظر گاتو اکنون وقت آن است که به دموکراسی، فردیت و خانواده برگردیم. باید خانواده را به عنوان موتور اصلی تعلیم و تربیت پذیرفت و بچه‌ها را با مفاهیم و کارهای مهمی مانند مطالعه مستقل، کارآموزی‌های مختلف ساعتی یا روزانه، ماجراجویی و تجربه، حریم خصوصی بیشتر، خلوت‌گزینی انسان‌ساز و مدیریت تنهایی آشنا کرد تا آنها در این گونه فعالیت ها سرنخ‌های معنا را دنبال کنند و به وجودشان هویت و شادی ببخشند.
گاتو در این مسیر از تجربه راهگشای کودکی خود در مونانگاهیلای سبز می گوید. او در ساحل رودخانه سبز مونانگاهیلا در جریان یک زندگی پر از جنب و جوش آموخت از نزدیک خورشید و کشتی و قطار و سنجاقک را تماشا کند و با گوش فرادادن به قصه‌های ملوانان و مهندسان قطار از زندگی واقعی الهام بگیرد.
گاتو یاد گرفت با طبیعت، زندگی روزمره و مردم همراه شود و ماجراجویی کند و هیچوقت در قلبش رودخانه سبز مونانگاهیلا را ترک نکند و با آموزش دیدن توسط همه افراد شهر آموزش دادن را یاد بگیرد و معلم شود.
چرا که در مونانگاهیلا بزرگترها به بچه‌ها نشان می دادند که چطور بزرگ شوند و چگونه زندگی کنند. هنگامی که گاتو با نیزه به یک ماهی قرمز ضربه زد، به مدت یکماه محکوم شد درباره ماهی‌ها مطالعه کند و وقتی یک پنجره را شکست مجبور شد به خاطر پرداخت پول شیشه کار کند و چند هفته یک شرکت چاپ را برای پنجاه سنت جارو کند و همه اینها او را در مسیر آموختن و زیستن پیش برد.
کتاب «خنگمان می‌کنند؛ نقشه پنهانی مدارس اجباری» نوشته جان تیلور گاتو با ترجمه دنیا امیری و دلارام فلاحی در ۱۰۸ صفحه را انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد در مجموعه کتاب‌های «کودک و تجربه طبیعت» رهسپار بازار کتاب کرده است.
