دروازه‌های مشهور «تونل سلطنتی» استادیوم قدیمی ومبلی، که طی سال‌ها میزبان مهم‌ترین لحظات تاریخ فوتبال انگلستان بوده‌اند، اکنون در موزه‌ای در سانتیاگو، شیلی، نگهداری می‌شوند. این انتقال، داستانی منحصر به فرد دارد و حتی نیازمند دخالت متخصص بازسازی آثار تایتانیک بود.
گذرگاه سلطنتی و لحظاتی که شاهان و ستاره‌ها شاهد آن بودند
این دروازه‌ها که از زمان ساخت ومبلی در سال ۱۹۲۳ نصب شدند، ورودی جلوی «برج‌های دوقلو» را تشکیل می‌دادند. شاه جورج پنجم، ملکه الیزابت دوم و دیگر شخصیت‌های سلطنتی از زیر آن‌ها عبور کرده و مسابقات مهمی همچون فینال «White Horse» و جام جهانی ۱۹۶۶ را از نزدیک تماشا کردند.
وقتی در سال ۲۰۰۰ استادیوم قدیمی برای همیشه درهایش را بست، هیچ‌کس تصور نمی‌کرد که این دروازه‌ها از تخریب نجات پیدا کرده و در آن سوی جهان جان بگیرند. دروازه‌ها تنها دو روز با نابودی فاصله داشتند تا اینکه خیریه معماری «The Brooking Trust» آن‌ها را با هدف نمایش عمومی به گرینویچ منتقل کرد.
با این حال، ابعاد عظیم هر دروازه (هر کدام با وزنی حدود یک تن و ارتفاع و عرض پنج متر) باعث شد فضای کافی برای نگهداری وجود نداشته باشد و در نهایت در سال ۲۰۱۱ به حراج گذاشته شدند.
نجات تاریخی توسط یک بازرگان شیلیایی
نجات این آثار تاریخی توسط «خورخه یارور باسکونان»، بازرگان شیلیایی، رقم خورد. او که شیفته ومبلی بود و کشورش پیش از انگلستان در سال ۱۹۶۲ میزبان جام جهانی بود، مبلغ ۵۸۷۵ پوند برای خرید دروازه‌ها پرداخت و آن‌ها را به موزه خود، «Fundacion Museo de la Moda»، منتقل کرد؛ جایی که خود وی رئیس، بنیان‌گذار و مدیر موزه است.
آکاسیا اچازاررتا، مسئول مجموعه‌های موزه، توضیح می‌دهد: «این تصمیم بیش از اینکه ناشی از علاقه ورزشی باشد، به دلیل ارزش تاریخی و نمادین دروازه‌ها به عنوان نماد فرهنگی قرن بیستم اتخاذ شد. فوتبال در شیلی محبوب‌ترین ورزش است و تاریخچه ومبلی برای مخاطبان شیلیایی اهمیت ویژه‌ای دارد.»
تیم ملی شیلی نیز خاطرات مهمی با ومبلی دارد؛ از جمله پیروزی ۲-۰ مقابل انگلستان در سال ۱۹۹۸ با گل‌های مارسلو سالاس و پیروزی دیگری در سال ۲۰۱۳ که در آن الکسیس سانچس دو گل به ثمر رساند. این لحظات پیوند عاطفی میان فوتبال شیلی و استادیوم افسانه‌ای ومبلی ایجاد کرد و ارزش فرهنگی و ملی دروازه‌ها را دوچندان کرد.
سفر دریایی، رطوبت و تهدید قارچی؛ خطرات پیش روی دروازه‌ها
دروازه‌های عظیم با کشتی به بندر سان‌آنتونیو در شیلی رسیدند و سپس به سانتیاگو منتقل شدند. با این حال، مشکلاتی از جمله رطوبت، گرما و تأخیر در گمرک باعث پوسیدگی چوب و حمله قارچی شد و آینده دروازه‌ها هنوز نامطمئن بود.
ورود کارشناس تایتانیک؛ بازسازی و حفظ میراث جهانی
در مارس ۲۰۱۴، استفان پنک، متخصص فرانسوی بازسازی آثار تاریخی و اشیای تایتانیک، به همراه تیمی از محافظان آثار، برای بازسازی و حفظ دروازه‌ها وارد عمل شد. اچازاررتا می‌گوید: «دروازه‌ها آسیب‌هایی ناشی از حمل‌ونقل و گذر زمان، شامل حمله قارچ‌ها، اکسیداسیون و تخریب ساختاری داشتند. دخالت استفان پنک، ثبات مواد و خوانایی بصری این اثر با ارزش نمادین را بازگرداند و حفاظت بلندمدت آن را تضمین کرد.»
پس از اتمام کار بازسازی، دروازه‌ها همان سال در موزه به نمایش گذاشته شدند. به جای نمای سنتی «Wembley Way»، اکنون رشته‌کوه‌های آند پس‌زمینه آن‌ها را تشکیل می‌دهد. این دروازه‌ها یکی از معدود باقی‌مانده‌های ملموس از استادیوم قدیمی ومبلی هستند و شهرتی جهانی دارند.
تنها یادگار ملموس ومبلی؛ گواهی تاریخی و میراث فرهنگی
متأسفانه، بخش‌های دیگر ومبلی قدیمی تقریباً از بین رفته‌اند. برج‌های دوقلو تخریب شده و آوار آن‌ها در شمال غرب لندن دفن شده است. تنها یک پایه پرچم از برج شرقی در «Brent River Park» باقی مانده و خود پرچم‌ها در املاک «Sir William McAlpine» نگهداری می‌شوند.
با این حال، هیچ چیزی به اندازه داستان «دروازه‌های تونل سلطنتی» در سانتیاگو منحصر به فرد نیست. اچازاررتا اضافه می‌کند: «این دروازه‌ها گواهی تاریخی و استثنایی هستند، زیرا هیچ اثری از استادیوم اصلی ومبلی در بریتانیا باقی نمانده است. نگهداری آن‌ها در شیلی هم منبع افتخار و هم مسئولیت میراث فرهنگی است. این دروازه‌ها یکی از معدود باقی‌مانده‌های ملموس از مشهورترین استادیوم تاریخ فوتبال جهان هستند و عبور شخصیت‌های مهمی مانند شاه جورج پنجم و ملکه الیزابت دوم را طی نزدیک به ۸۰ سال تاریخ ثبت کرده‌اند.»
همچنین بخوانید: کلودیا ریتزو؛ رئیس ۲۳ ساله‌ای که در فوتبال مردانه تاریخ‌سازی کرد/ آینده فوتبال «زنانه» خواهد بود!
