علی‌اصغر رجبی از دوستان شهید سلطانی، در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، گفت: کتاب «خانم ماه» را نتوانستم به‌طور کامل بخوانم و تنها مروری کوتاه بر آن داشتم؛ اما کتاب «دیوان حق و باطل» نوشته شهید سلطانی را مطالعه کردم، کتابی که خودم مطالب آن را گردآوری کرده بودم. شخصیت شهید سلطانی را نمی‌توان در یک مصاحبه یا فرصت کوتاه به طور کامل توصیف کرد، چرا که زندگی ایشان پر از جنبه‌های مختلف و پربار بود. این افتخار را داشتم که قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، در دوران مبارزات انقلابی، و حتی سال‌های آغازین دفاع مقدس، در خدمت ایشان باشم. شهید سلطانی در عملیات فتح‌المبین به شهادت رسید.

رجبی خاطرنشان کرد: در رابطه با فعالیت‌های شهید سلطانی باید بگویم که یکی از محورهای اصلی مبارزات و خدماتشان تأسیس و توسعه هسته‌های فرهنگی بود. این هسته‌ها شامل فعالیت‌هایی در زمینه مسائل معارفی، روشنگری فرهنگی و مقابله با تفکر انحرافی بهائیت بودند؛ خصوصاً در مناطق روستایی و اطراف استان فارس که چنین تفکراتی فعالیت داشتند. او در تمام این موارد یکی از چهره‌های کلیدی و پیشرو بودند.

وی با اشاره به اینکه می‌توان به تأسیس مسجد المهدی در یکی از محله‌های فعال و جوان‌خیز شهر اشاره کرد که از اقدامات شهید بوده، گفت: پیش از ساخت این مسجد، او مکانی را تأمین کرده بودند تا جلسات فرهنگی و برنامه‌هایی برای جوانان آنجا برگزار شود. این جلسات شامل فعالیت‌های متنوعی همچون مشاعره‌هایی با محوریت آیات قرآن و احادیث اهل‌بیت(ع) بود. حتی مسابقاتی مذهبی در حضور بزرگانی همچون آیت‌الله بهاءالدین شیرازی برگزار می‌شد. خاطرم است که گاه خود من نیز در چنین محافلی حضور داشتم؛ محافلی سرشار از شور معنوی و مباحثات ارزشمند بود.

رجبی با بیان اینکه شهید سلطانی در عرصه کمک‌های معیشتی و خدمت‌رسانی به خانواده‌های کم‌بضاعت نقش بسزایی داشت، گفت: به‌عنوان یکی از رابطان شهید سلطانی، شاهد بودم که چگونه کمک‌های مردمی را جمع‌آوری کرده و به دست خانواده‌هایی که قبلاً شناسایی شده بودند، می‌رساندیم. این اقدامات نه‌تنها در بهبود وضعیت معیشتی خانواده‌ها موثر بود، بلکه تأثیرات عمیقی بر ارتقای سطح فرهنگی منطقه داشت. شخصیتی مانند شهید سلطانی، با این گستره از تأثیرات فرهنگی و اجتماعی، بی‌تردید چراغ راهی روشن برای جوانان و جامعه است.

وی یادآور شد: امروزه با مشکلات اقتصادی که روبه‌رو هستیم، اگر بخواهیم در کار فرهنگی موفق عمل کنیم، ضروری است که بخشی از فعالیت‌های‌مان را به مسائل اقتصادی و کمک به معیشت مردم اختصاص دهیم. وقتی در این زمینه به خانواده‌ها کمک شود، بدون شک تأثیرات مثبتی در حوزه فرهنگی نیز خواهیم داشت. شهید سلطانی دقیقاً چنین رویکردی داشت. همان‌طور که قبلاً اشاره کردم، در فعالیت‌های انقلابی او هسته‌هایی شکل گرفت که در آن‌ها کارهای فرهنگی انجام می‌شد. مثلاً او رابطان را از میان افراد مجموعه‌های ارتش زمان طاغوت شناسایی کرده بود. ما افرادی داشتیم که از مرکز زرهی شیراز یا دیگر واحدها مثل هوابرد، به‌عنوان رابط فعالیت می‌کردند. این افراد که غالباً افسری بودند، در جلسات تخصصی حضور پیدا می‌کردند، توضیحات لازم را دریافت می‌کردند و اعلامیه‌های حضرت امام را به پادگان‌ها و محل کار خود می‌بردند و سربازان و نیروهای نظامی و انتظامی را نیز آگاه می‌کردند.

دوست شهید سلطانی گفت: شهید سلطانی در همان دوران چه در حوزه‌های محلی و چه شهری و حتی روستایی بسیار فعال بودند. من هم در بخشی از فعالیت‌های‌شان خدمت می‌کردم. البته آن موقع به دلیل سن کمتر، وظایف ساده‌تری داشتم؛ مثلاً به کار کتابخانه‌ها رسیدگی می‌کردم. هر جا که نیاز بود، همراه با چند نفر دیگر که بنایی را بلد بودند، کتابخانه‌ای راه‌اندازی می‌کردیم. بعد از تکمیل، فردی را مسئول آن محل قرار می‌دادیم و در جلسات هفتگی، وضعیت را بررسی و کمبودها را مشخص می‌کردیم. علاوه بر من، افراد دیگری نیز بودند که وظایف خودشان را در حوزه تبیین مسائل فرهنگی و سیاسی انجام می‌دادند. در کنار این فعالیت‌ها، با جلب افراد جدید به این حرکت ارزشمند، تلاش‌ها روزبه‌روز گسترده‌تر می‌شد. همان‌طور که گفتم، همه این فعالیت‌ها مربوط به دوره پیش از پیروزی انقلاب اسلامی است.

وی افزود: مقام معظم رهبری تأکید دارند که خانواده‌ها می‌توانند به‌عنوان الگو برای نسل جوان ایفای نقش کنند، چه دختر و چه پسر. این تأکید نشان‌دهنده آن است که در مسیر ایثار و شهادت، تنها شهید نیست که در میدان حضور می‌یابد و ایثارگری می‌کند؛ بلکه پشت این مجاهدت‌ها، نیروها و پشتیبانی‌هایی وجود دارند که به تقویت و حمایت رزمنده پرداخته‌اند. این افراد شامل همسر شهید، فرزندان شهید و حتی دوستان شهید هستند. نقش این حامیان کمتر دیده شده، اما نمی‌توان تأثیر آن‌ها را انکار کرد.

رجبی ادامه داد: با این حال، درک ابعاد ظاهری و باطنی زندگی شهدا و ایثارگران به‌سادگی از طریق روایت‌های موجود ممکن نیست. اما زمانی که خانواده‌های شهدا، خصوصاً همسران آن‌ها، درباره ویژگی‌های فردی، اخلاقی و معنوی شهید سخن می‌گویند، جوانب بیشتری از شخصیت این عزیزان روشن می‌شود. همان‌طور که شهید حاج قاسم اشاره کردند، کسی شهید می‌شود که پیش از شهادت روحش به مقام شهیدگونه‌ای رسیده باشد. این ویژگی‌ها را می‌توان از زبان خانواده‌هایی شنید که از نزدیک شاهد رفتار و اخلاق شهید بوده‌اند.

وی یادآور شد: باید دقت داشت روایتی که از شهدا نقل می‌شود، کاملاً دقیق و به دور از هرگونه اغراق یا تحریف باشد. شهید مطهری نیز بر اهمیت مواجهه با انحرافات تاریخی، مانند تحریفات مرتبط با عاشورا، تأکید کرده‌اند. بیان خاطرات واقعی و دقیق شهدا برای نسل امروز اهمیت بسیاری دارد تا تصویری واقعی و ماندگار از آن‌ها ارائه شود.

رجبی گفت: یک کتاب باارزش از شهید سلطانی تحت عنوان دیوان حق و باطل وجود دارد. این کتاب که ظاهراً در دوران طاغوت تألیف شده، از داستان هابیل و قابیل آغاز کرده و تا عصر امام خمینی (ره) و مسائل زمان پهلوی ادامه دارد. اشعار این کتاب توسط خود شهید سلطانی سروده شده است. او بخش‌های مختلفی از این اشعار را در زمان‌های مختلف آماده می‌کردند و همراهان‌شان آن‌ها را گردآوری و پاک‌نویس کرده‌اند. نتیجه این تلاش‌ها اثری تحت عنوان دیوان حق و باطل بود که اکنون به‌عنوان اثری ماندگار شناخته می‌شود.

وی افزود: وقتی از مدرسه برمی‌گشتم، به نزد شهید سلطانی می‌رفتم. شب‌ها او اشعاری را آماده می‌کردند و روزها، ظهر بعد از نماز ظهر و عصر یا گاهی قبل از آن، اشعاری که در موضوعات مختلف سروده بودند را به من می‌دادند. من این اشعار را پاک‌نویس می‌کردم و در یک دفترچه مرتب می‌نوشتم.

گفتنی است، تقریظ رهبر معظم انقلاب اسلامی بر کتاب «خانم ماه» که روایت داستان زندگی خانم ناز علی‌نژاد، همسر شهید شیرعلی سلطانی است، ۲۸ آبان‌ماه در تالار وحدت رونمایی خواهد شد.