به گزارش خبرنگار مهر، حسین افشین معاون علمی فناوری و اقتصاد دانش بنیان رئیس جمهور در جلسه بررسی عملکرد یک ساله دولت در اجرای برنامه هفتم پیشرفت در مجلس شورای اسلامی، گفت: برای ملتی که نامش با دانش و اخلاق در هم آمیخته است، علم فقط دانایی نیست؛ علم مسئولیت است. علم جایی برای انکار ندارد. نخستین اصل علم صداقت است؛ صداقت با خود و سپس با جامعه.
وی افزود: در سال ۱۴۰۲، شاخص رشد علمی در کشور منفی شده است؛ این واقعیت است. اما در منظر ما، کاهش علم به معنای شکست نیست، بلکه به معنای تشخیص است. این به ما می‌گوید که باید مسیر را اصلاح کنیم، نه اینکه امید را کنار بگذاریم. همین تشخیص آغاز فصل جدیدی است در مسیر توسعه؛ فصلی که در قالب برنامه هفتم توسعه تعریف شده است.
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور اظهار کرد: این برنامه (برنامه هفتم) نقشه‌ای است برای تبدیل علم به توسعه و دانش به کرامت زندگی مردم. در معاونت علمی، ما مفاد این برنامه را به زبان عملی ترجمه کرده‌ایم و هر بند از قانون برنامه را مورد توجه قرار داده‌ایم.
افشین با بیان اینکه قانون به پروژه اجرایی تبدیل شده است، افزود: در بند پ ماده ۹۷ قانون برنامه، آئین‌نامه حمایت از نوسازی تجهیزات و ابزارهای علمی مراکز علمی شاخص و قطب‌های علمی تصویب شد و هم‌اکنون با تفاهم‌نامه بین وزارت علوم، مهارت علمی و وزارت بهداشت، این موضوع در حال پیگیری و اجرایی شدن است.
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور اظهار کرد: امیدواریم تا پایان برنامه، آزمایشگاه‌های دانشگاه‌های شاخص و پیشرو نوسازی شوند و در حوزه‌های نوظهور، آزمایشگاه‌های جدید احداث شود. در سال ۱۴۰۳ تاکنون بیش از پنج زیرساخت آزمایشگاهی و کارخانه نمونه‌سازی در فناوری‌های نوظهور از جمله کوانتوم، میکروالکترونیک و هوش مصنوعی احداث و حمایت شده است و این روند ادامه خواهد داشت.
افشین در ادامه گفت: در بند الف و بند پ ماده ۹۸، آئین‌نامه ارتباط با نخبگان ایرانی مقیم خارج از کشور و خدمات کنسولی برای نخبگان بین‌المللی مصوب شد و سیاست ملی نخبگان بازطراحی شد. بیش از ۸۹۵ همکاری فعال بین نخبگان ایرانی مقیم خارج و مراکز داخلی برقرار شده است که رشد ۱۰ درصدی نسبت به سال قبل داشته است.
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور اظهار کرد: در سال ۱۴۰۴ تاکنون، در مجموع ۶۵ پرونده تأیید و ۱۱۴ کارت اقامت ویژه برای متخصصان و کارآفرینان بین‌المللی در کشور صادر شده است. برای نخستین بار، طرح مسکن نخبگان در شهرهای مختلف آغاز شد، تا ماندن در وطن، انتخابی عقلانی و ممکن شود و حمایت ویژه پژوهانه، از اساتید و کمک‌هزینه ماهیانه به دانشجویان دکترای نخبه در دستور کار بنیاد ملی نخبگان قرار گرفت.
وی ادامه داد: در بند ت ماده ۹۹، عوارض صادرات خام‌فروشی به توسعه فناوری اختصاص یافت تا در جهت بهبود زیست‌بوم فناوری در شش حوزه پیشران و اقتدارآفرین اقتصادی عمل شود. امیدواریم این منابع محقق شود تا روند توسعه و نوآوری شتاب گیرد.
افشین عنوان کرد: در بند ب ماده ۹۹، برای کمک به افزایش سرمایه صندوق نوآوری و شکوفایی، در سال ۱۴۰۳ بیش از ۱,۸۴۱ میلیارد تومان از این محل به صندوق نوآوری تزریق شد که هم‌اکنون حاصل آن شکل‌گیری ۱۶۰۰ شرکت جدید دانش‌بنیان، تجاری‌سازی ۵۸۰ محصول فناورانه و نتیجه آن، ان‌شاءالله افزایش سهم اقتصاد دانش‌بنیان از تولید ناخالص از ۳.۲ درصد به ۵ درصد تا پایان برنامه خواهد بود.
وی بیان کرد: مطابق ماده ۱۰۰ قانون برنامه، شبکه ملی آزمایشگاهی در ۵۰ دانشگاه توسعه یافت و تاکنون بیش از ۴۲۰۰ قسمت فناورانه به صنعت ارائه شده است. در ماده ۱۰۱ قانون برنامه، ۲۵ پارک فناوری استانی به یکدیگر متصل شدند و در قالب طرح پل نوآوری بیش از ۷۰۰ نیاز صنعتی به دانشگاه‌ها پیوند خورده است.
افشین بیان کرد: همچنین طرح ملی هوش مصنوعی ایران با چهار محور زیرساخت، آموزش، داده و کاربردی‌سازی آغاز شده است. ظرفیت پردازشی کشور از یک پتافلاپس به ۲۰ پتافلاپس رسیده و تا پایان سال به ۹۰ پتافلاپس خواهد رسید و تا سال آینده به بیش از ۲۰۰ پتافلاپس، با کمک بخش خصوصی افزایش خواهد یافت. در این حوزه، ۴۲ شرکت دانش‌بنیان هوش مصنوعی فعال هستند و سهم آن‌ها از صادرات فناورانه در حال رشد است.
وی افزود: در کنار آن، مرکز ملی تحقیقات کوانتوم فعالیت خود را آغاز کرده است. سه پروژه ژن‌درمانی در مرحله بالینی قرار دارد و طراحی تراشه‌های هوشمند بومی در حال انجام است. این اعداد فقط شاخص اقتصادی نیستند؛ نشانی تغییر پارادایم هستند، همچنین حرکت از انباشت علم به کاربست آن، از پژوهش برای انتشار به پژوهش برای تولید و از دانایی برای دانستن و از دانستن برای زیستن است.
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور اظهار کرد: در پایان سال ۱۴۰۳، سرمایه صندوق نوآوری نسبت به سال پایه ۱۴۰۲ با رشد ۱۴۶ درصدی نسبت به اهداف برنامه در سال اول رسیده است و خوشبختانه سرمایه صندوق از ۷.۶ همت در ابتدای سال ۱۴۰۳ با حمایت دولت چهاردهم به ۲۳ همت در پایان سال ۱۴۰۳ رسیده است. سرمایه صندوق نوآوری و شکوفایی باید طبق برنامه به عدد ۱۱۴ همت، در پایان برنامه برسد که امیدواریم با حمایت مجلس و دولت این امر محقق شود.
وی با اشاره به رتبه ایران در شاخص نوآوری در سطح جهانی، ادامه داد: رتبه ایران در شاخص نوآوری در حال حاضر ۷۰ از بین ۱۳۹ کشور است که این رتبه باید طبق قانون برنامه در پایان برنامه به عدد ۴۲ برسد و این امر نیازمند اصلاح رویکرد نهادی و اقتصاد کلان کشور است. لازم به ذکر است که در بخش خروجی نوآوری، شامل تولیدات فناورانه و خلاقانه، رتبه ایران ۴۵ است و در شاخص‌های ورودی که مرتبط با زیرساخت و اقتصاد کلان و سرمایه‌گذاری خطرپذیر است، وضعیت مناسب نیست و رتبه ما نزدیک به ۹۰ است.
افشین عنوان کرد: رتبه صادرات محصولات با فناوری بالا در منطقه باید به رتبه دوم برسد، در حالی که در حال حاضر رتبه کشور چهارم منطقه، است. ارزش صادرات محصولات فناورانه متوسط و بالا حدود ۲۷ میلیارد دلار است که باید به بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار تا پایان برنامه افزایش یابد. این امر دشوار و نیازمند برنامه‌ریزی منطقی و ایجاد شرایط مناسب صادرات و روابط بین‌المللی است.
وی بیان کرد: تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان از ۹۵۵۲ به ۱۰ هزار و ۱۰۹ افزایش یافته و هدف‌گذاری ما رسیدن به ۳۰ هزار شرکت دانش‌بنیان در پایان برنامه است. البته باور ما این است که همان‌طور که شرکت‌های دانش‌بنیان ورودی دارند، خروجی هم باید داشته باشند. هدف ۳۰ هزار شرکت دانش‌بنیان در پایان برنامه، باید به صورت تجمیعی در نظر گرفته شود، نه صرفاً شرکت‌های دانش بنیان موجود، زیرا کمیت مهم است، کیفیت شرکت‌های دانش‌بنیان نیز اهمیت دارد، لذا اصلاح این موضوع را به مجلس محترم ارسال خواهیم کرد.
افشین گفت: در نگاه ما، علم یک بخش از توسعه نیست؛ بستر همه آن است. ما به علم به عنوان زبان مشترک تاب‌آوری ملی نگاه می‌کنیم؛ زبانی که می‌تواند رقابت را به همکاری و واگرایی را به هم‌افزایی تبدیل کند. در قرن بیست و یکم، استقلال فناوری و همکاری جهانی دیگر در برابر هم نیستند، بلکه پیش‌شرط یکدیگرند. هیچ کشوری نمی‌تواند از جریان هوش مصنوعی و نوآوری جهان جدا بماند، در عین حال نباید اختیار آینده خود را واگذار کند. از این رو، ما برنامه هفتم توسعه را نه یک برنامه داخلی، بلکه بخشی از گفتگوی جهانی درباره نوآوری مسئولانه می‌دانیم. هدف ما این است که علم فقط شتاب توسعه را زیاد نکند.
