به گزارش خبرنگار مهر، نماز استسقا در اسلام به معنای طلب باران از خداوند در زمان خشکسالی و قحطی است و خواندن آن در فقه به عنوان یک سنت مستحب مطرح شده است.
درباره خواندن نماز استسقا توسط معصومین (پیامبر اکرم و امامان معصوم) و علما، روایات و گزارش‌های متعددی وجود دارد که نشان می‌دهد ایشان در زمان خشکسالی با برپایی این نماز، از خداوند درخواست باران می‌کردند. در فرازی از زیارت جامعه _که امام هادی علیه‌السلام، آن را در پاسخ به درخواست فردی برای زیارت بلیغ و کامل امامان بیان کرده و از زیارت‌های مشهور نزد شیعیان است_ می‌خوانیم: بِکُم ینزل الغَیث و بکم ینفس الهم و یکشف الضر (نزول باران به واسطه شما، و برطرف شدن غم‌ها و بلاها به واسطه شماست.)
در منابع دینی گزارش شده است که پیامبر اسلام (ص) و امامان معصوم مانند امام علی و امام رضا (ع) نماز استسقا خوانده‌اند. به عنوان نمونه، استسقای امام رضا (ع) در زمان خلافت مأمون عباسی مشهور است و طبق نقل شیخ صدوق، پس از خواندن نماز استسقا باران فراوانی بارید. همچنین مراجع تقلید معاصر مانند سید محمدتقی خوانساری نیز در سال‌هایی که قم دچار خشکسالی شده بود، نماز استسقا برگزار کردند که باعث بارش باران شد. خواندن این نماز در سراسر پهنه سرزمین‌های اسلامی متداول است، از مراکش و شمال آفریقا گرفته تا کشمیر و پاکستان.
نماز استسقا معمولاً دو رکعت بوده و آداب خاصی دارد؛ از جمله توصیه شده است که مردم سه روز روزه بگیرند، روز سوم به بیابان بروند، نماز را به جماعت بخوانند و پس از نماز، امام جماعت با حالت تضرع و گریه به دعا بپردازد. در سیره و احادیث آمده است که این نماز با دعاهای مخصوص و تکبیرهای متعدد همراه است و در نهایت مردم با همراهی امام جماعت از خدا طلب باران می‌کنند. طبق توصیه‌ها مردمی که زندگی و زراعتشان وابسته به بارش باران است عموماً پابرهنه به نماز می‌ایستند و اطفال کوچک، پیران سالخورده و حیوانات و دام‌های تشنه را با خود همراه می‌کنند.
نماز باران خواندن آیت الله خوانساری
کتابخانه مجلس فیلمی در فضای مجازی منتشر کرده است از سخنان عبدالحسین حائری، که در روایتی جذاب از دوران طلبگی خود و سخت‌ترین بحران‌های خشکسالی در قم می‌گویند: «اولین درس خارجی خود را نزد مرحوم آیت‌الله آقای خوانساری گذراندم؛ همان کسی که در سال‌های ۲۱ و ۲۲ شمسی، زمانی که قم دچار کم‌آبی شدید شده و حتی بر سر تقسیم آب دعوا و کشمکش رخ می‌داد، اقدام به خواندن نماز استسقا (طلب باران) کرد. این واقعه در شرایط تاریخی ویژه‌ای رخ داد که لشکر اجنبی (انگلیسی‌ها و آمریکایی‌ها) در قم حضور داشتند. آقای خوانساری سه روز پی‌درپی برای نماز به سمت رودخانه خشک رفت. سرانجام، در روز سوم، هنگامی که ایشان به همراه گروهی از اصحاب اهل تقوا بازمی‌گشتند، باران شدید شروع به باریدن کرد.» حائری این خاطره را یک واقعه تاریخی بزرگ می‌داند که نشان‌دهنده ایمان والای آن مرجع فقید بود.
عبدالحسین حائری، نسخه‌پژوه و کتابدار پیشکسوت، که بیش از نیم قرن در کتابخانه مجلس خدمت کرد.
