خبرگزاری مهر-گروه استانها: در روزگاری که علم و فناوری به‌عنوان موتور محرک توسعه کشورها شناخته می‌شود، حضور نخبگان و پژوهشگران برجسته ایرانی در عرصه‌های علمی بین‌المللی، نشانه‌ای روشن از ظرفیت بالای علمی ایران است. در میان این نخبگان، نام نورالدین قدیمی، پژوهشگر و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل، به عنوان یکی از چهره‌های شاخص و اثرگذار در حوزه مهندسی برق می‌درخشد.
او از جمله دانشمندانی است که توانسته با تلاش، پشتکار و تعهد علمی، جایگاه خود را در میان یک درصد دانشمندان برتر جهان تثبیت کند و برای پنجمین سال پیاپی (سال ۱۴۰۳) در این فهرست جهانی قرار گیرد. فعالیت‌های علمی و پژوهشی قدیمی در حوزه‌های انرژی، الکترونیک و سیستم‌های قدرت، علاوه بر ارتقای جایگاه علمی کشور، نقش مهمی در توسعه دانش فنی و فناوری‌های نوین در این حوزه داشته است.
در گفت‌وگوی پیشرو، دکتر قدیمی از مسیر علمی خود، وضعیت فعالیت‌های دانش‌بنیان در ایران، و نگاهش به آینده پژوهش و نوآوری سخن می‌گوید.
به عنوان یکی از دانشمندان برتر کشور، شرایط و بستر موجود برای فعالیت‌های علمی و دانش‌بنیان را در ایران چگونه ارزیابی می‌کنید؟
واقعیت این است که بستر و شروع شرکت ما به سال ۱۳۸۸ بازمی‌گردد. در آن زمان، ما با امکانات بسیار ابتدایی و تنها با یک لپ‌تاپ ساده شروع کردیم. به هیچ عنوان امکانات خاصی نداشتیم و این را به‌طور صادقانه می‌گویم. اما با گذشت زمان و تلاش مستمر، توانستیم شرکت خود را به سطحی پیشرفته‌تر برسانیم. امروز یکی از شرکت‌های پیشرو در حوزه نرم‌افزار در استان خود هستیم.
با اینکه هیچ امکانات خاصی در ابتدا نداشتیم، رفته‌رفته توانستیم ظرفیت‌های خود را گسترش دهیم. اکنون سیستم‌هایی در مجموعه ما راه‌اندازی شده که ارزش آن‌ها به میلیاردها تومان می‌رسد، اما همه این مسیر از یک لپ‌تاپ ساده آغاز شد.
به نظر من، این تصور که بستر فعالیت علمی در ایران وجود ندارد، اغراق‌آمیز است. هر کسی می‌تواند با آنچه در اختیار دارد شروع کند؛ مهم این است که از ابزار موجود به بهترین شکل استفاده کرده و آن را ارتقا دهد.
در کشورهای دیگر هم هیچ موفقیتی بدون صرف زمان و پشتکار به دست نمی‌آید. در ایران نیز زیرساخت‌های اولیه وجود دارد و متخصصان باهوش و توانمندی داریم که می‌توانند در حوزه‌های مختلف علم و فناوری، کارهای بزرگی انجام دهند.
در مورد تیم کاری خود بفرمائید. ترکیب نیروها و ساختار فعالیت در شرکت شما چگونه است؟
در زمینه فعالیت‌های علمی، من شخصاً دیگر عضو هیئت علمی دانشگاه نیستم، زیرا شرکت دانش‌بنیان ما زمان زیادی از من می‌گیرد و نمی‌توانستم در کنار آن به دانشجویان خدمت کنم. ما افرادی هستیم که نمی‌توانیم در کار خود کم‌کاری کنیم و همین احساس مسئولیت باعث شد تمرکز خود را روی فعالیت‌های شرکت بگذاریم.
در حال حاضر، تیم ما شامل بیش از ۸۰ نفر از متخصصان کشور است که در شهرهای مختلف از جمله تبریز، تهران و اردبیل فعالیت می‌کنند. فضای کاری ما با آنچه بسیاری تصور می‌کنند، متفاوت است. تلاش کرده‌ایم محیطی حرفه‌ای، علمی و پویا ایجاد کنیم تا هر فرد بتواند در حوزه تخصصی خود بهترین عملکرد را داشته باشد.
به طور کلی، من معتقدم بستر لازم برای فعالیت‌های علمی و پژوهشی در کشور وجود دارد و اگر افراد پشتکار و صبر داشته باشند، می‌توانند به موفقیت‌های بزرگ دست یابند.
یکی از محورهای مهم شرکت‌های دانش‌بنیان، ارزآوری برای کشور است. در این زمینه فعالیت‌های شما چگونه پیش می‌رود؟
در حال حاضر، فعالیت‌های مجموعه ما صرفاً محدود به رشته مهندسی برق نیست. شرکت ما که اکنون حدود ۸۰ تا ۹۰ نفر نیرو دارد، در حوزه‌های مختلف از جمله مهندسی پزشکی، مهندسی عمران، مهندسی معماری و مهندسی مکانیک نیز فعال است.
برای هر یک از این حوزه‌ها کارگروه‌های تخصصی ایجاد کرده‌ایم تا نرم‌افزارهای مهندسی مرتبط با آن رشته‌ها توسعه یابد. به این ترتیب، فعالیت شرکت از حوزه مهندسی برق فراتر رفته و به عرصه‌های علمی دیگر نیز گسترش یافته است.
در حوزه صادرات خدمات فنی و مهندسی هم توانسته‌ایم با کشورهای مختلف همکاری داشته باشیم. اگرچه در ابتدا تحریم‌ها مشکلاتی ایجاد می‌کرد، اما اکنون به دلیل اعتماد طرف‌های خارجی به کیفیت کار ما، حتی خودشان برای حل مسائل ارزی به ما کمک می‌کنند. بنابراین، در حوزه ارزآوری و تعاملات بین‌المللی مشکلی نداریم و این خود نشانه‌ای از ظرفیت علمی و فنی ایران است.
شما به ارزآوری و همکاری‌های بین‌المللی اشاره کردید. لطفاً در خصوص فعالیت‌های برون‌مرزی شرکت و نحوه ارزآوری برای کشور بیشتر توضیح دهید؟
خوشبختانه شرکت ما از جمله مجموعه‌های ارزآور کشور به شمار می‌رود. در ابتدا، برای تعامل با کشورهای مختلف و انتقال ارز با مشکلاتی مواجه بودیم، اما امروز این چالش‌ها برطرف شده است.
دلیل این موفقیت، اعتماد کامل طرف‌های خارجی به کیفیت کار ماست. آن‌ها به‌قدری به توان فنی و تخصصی ما ایمان دارند که حتی خودشان برای حل مسائل ارزی پیش‌قدم می‌شوند و از ما می‌خواهند تنها محصول نهایی را در زمان مقرر تحویل دهیم. بنابراین، در زمینه ارزآوری و تعاملات خارجی هیچ مشکلی وجود ندارد و این خود نشانه‌ای از اعتبار علمی و فنی نیروهای ایرانی در سطح جهانی است.
اخیراً پویشی با عنوان «دوباره زانو خواهید زد» را در پی جنگ ۱۲ روزه و با هدف بررسی نقش علم در اقتدار کشور آغاز شده است. از دید شما، علم و فناوری چه جایگاهی در پایداری کشور دارد؟
به نظر من، برخی افراد تصور می‌کنند خارج از کشور بهشتی روی زمین است و همه چیز در آنجا ایده‌آل است؛ اما این تصور کاملاً اشتباه است. کشورهای منطقه، مانند برخی کشورهای عربی، هنوز زیرساخت‌های علمی و فناورانه قدرتمندی ندارند. در حالی که در ایران، کارهای زیرساختی بسیار بزرگ و بنیادینی انجام شده است که مایه افتخار و مباهات ملی است.
رسانه‌های خارجی با نمایش ظاهری جذاب، تصویری فریبنده از زندگی در دیگر کشورها ارائه می‌دهند تا ذهن جوانان ما را به سمت خود ناباوری سوق دهند، اما واقعیت چیز دیگری است. ایران از نظر فناوری و زیرساخت‌های علمی در جایگاهی بسیار بالا قرار دارد و بدون تردید یکی از کشورهای پیشرو منطقه است.
به نظر شما، پارک‌های علم و فناوری و بنیاد ملی نخبگان چه نقشی در رشد و موفقیت شرکت شما داشته‌اند؟
در سال‌های ابتدایی فعالیت، پارک علم و فناوری و بنیاد ملی نخبگان حمایت‌های اولیه‌ای از ما انجام دادند. اما امروز شرکت ما به صورت کاملاً مستقل و مجزا فعالیت می‌کند.
اکنون در مرحله‌ای هستیم که خودمان نیروهای متخصص و جوانی را تربیت می‌کنیم که اگر در مجموعه ما نبودند، شاید به خارج از کشور مهاجرت می‌کردند. به همین دلیل، شرکت ما نه تنها ارزآور است، بلکه زمینه‌ساز ماندگاری نخبگان و نیروهای انسانی توانمند در داخل کشور نیز شده است.
هدف‌گذاری اصلی شما در این مجموعه چیست؟
هدف ما این است که کشور برای حل مشکلات خود نیازی به نیروهای خارجی نداشته باشد. آرزوی من این است که هر سازمان یا نهادی وقتی با مشکلی مواجه می‌شود، آن را به‌صورت علنی مطرح کند تا جوانان توانمند ایرانی برای حل آن اقدام کنند.
من باور دارم بسیاری از مشکلات کشور توسط همین نیروهای داخلی قابل حل است. هدف شرکت ما این است که تا جایی که می‌توانیم، دست جوانان کشور را بگیریم و در مسیر پیشرفت و خدمت به ایران گام برداریم.
ارتباط شرکت‌های دانش‌بنیان با صنایع کشور چگونه است؟ آیا این ارتباط در عمل شکل گرفته است؟
متأسفانه هنوز ارتباط صنعت و دانشگاه در کشور ما به شکل کامل جا نیفتاده است. بسیاری تصور می‌کنند برای حل یک مشکل صنعتی حتماً باید از متخصصان خارجی کمک گرفت، در حالی که واقعاً این‌طور نیست.
من امیدوارم در آینده نزدیک، نه تنها در ایران بلکه در کل منطقه، این باور شکل بگیرد که متخصصان ایرانی می‌توانند مسائل علمی و فنی را به بهترین شکل ممکن حل کنند. ما ظرفیت علمی بسیار بالایی داریم که اگر به‌درستی از آن استفاده شود، بسیاری از وابستگی‌ها برطرف خواهد شد.
شما به عنوان فردی که از مسیر علم به موفقیت رسیده‌اید، چه توصیه‌ای برای جوانان و نسل جدید دارید؟
در دنیای امروز، فضای رسانه‌ای و مجازی جوانان ما را به سمت خود ناباوری سوق می‌دهد. من شخصاً در شبکه‌های اجتماعی فعالیتی ندارم، نه از روی بی‌علاقگی، بلکه به دلیل کمبود وقت و تمرکز بر کار. ما در مجموعه خود باور کرده‌ایم که می‌توانیم، و همین باور عامل اصلی موفقیت ما بوده است.
من معدل کارشناسی پایینی داشتم، اما در مقطع دکتری با معدل ۱۹/۷۸ شاگرد اول شدم و جزو یک درصد دانشمندان برتر جهان قرار گرفتم. این را به جوانان کشورم می‌گویم: وقتی خودتان را باور کنید، دقیقاً در نقطه موفقیت ایستاده‌اید.
عامل نخست موفقیت من، لطف و اراده خداوند بوده است؛ دوم، دعای پدر و مادر، و سوم تلاش شبانه‌روزی. بارها پیش آمده است که در ۴۸ ساعت، تنها سه ساعت خوابیده‌ام و بقیه زمان را صرف کار کرده‌ام. نتیجه آن، توفیقاتی بوده که به لطف خدا و عنایت اهل‌بیت (ع) حاصل شده است.
از شما به عنوان یکی از پژوهشگران برتر نیز تجلیل شده است. آیا در این زمینه خواسته یا مطالبه‌ای از مسئولان دارید؟
بله، به لطف خدا از سوی دانشگاه آزاد اسلامی و با حضور امام جمعه استان از بنده تجلیل شد. اما من هیچ خواسته شخصی از مسئولان اجرایی استان یا کشور ندارم. تنها خواسته‌ام این است که از شرکت‌های دانش‌بنیان تازه‌تأسیس و جوانانی که در حال گام برداشتن در مسیر علم و فناوری هستند، حمایت بیشتری صورت گیرد تا آن‌ها نیز بتوانند به موفقیت‌های ملی و بین‌المللی دست یابند.
تنها آرزو و امید من این است که کشور عزیزمان ایران، لحظه‌به‌لحظه و گام‌به‌گام در مسیر پیشرفت حرکت کند. من اطمینان دارم که ایران در آینده‌ای نه‌چندان دور، یکی از پیشرفته‌ترین کشورهای جهان خواهد بود.
