همشهری آنلاین - مریم سرخوش: دکتر سیدیوسف مجتهدی، رییس بیمارستان فوق تخصصی کودکان بهرامی در نشست خبری دومین همایش کشوری ایمنی بیمار در طب کودکان بیان کرد: بهرامی نخستین بیمارستان تخصصی کودکان در کشور است. باید مباحثی درباره طب کودکان پیش ببریم که یکی از آنها بحث ایمنی بیمار است چون مهم‌ترین موضوع برای مراجعان و خدمت‌گیرندگان بحث ایمنی بیمار است که تمام ابعاد را در برمی‌گیرد از پزشکی گرفته تا هتلینگ و...
او با بیان این که هر یک تا دو سال ارزیابی بیمارستان‌ها برای اعتباربخشی انجام می‌شود، عنوان کرد: این اعتباربخشی شامل همه مراکز درمانی و خصوصی و دولتی و خیریه است و پرداخت سازمان‌های بیمه هم بر همین مبنا صورت می‌گیرد.
این متخصص کودکان با تاکید بر این که انواع مراکز درمانی و بیمارستانی در کشور داریم، ادامه داد: شامل بیمارستان‌های جنرال و تک تخصصی مثل کودکان که باید معیارهای اعتباربخشی بیمارستانی متفاوت باشد. چندین سال است که در ارزیابی‌ها و اعتباربخشی چیزی تحت عنوان اعتباربخشی بیمارستان کودکان نداریم و با همان معیارهای بیمارستان‌های جنرال سنجیده می‌شویم. این در حالی است که خدمت‌رسانی و مخاطراتی که درباره کودکان وجود دارد با بزرگترها متفاوت است. در این باره اعلام آمادگی کردیم که در جلسات مشورتی شرکت کنیم و نظرات خودمان را اعلام کنیم.
به گفته مجتهدی امسال شعار سال سازمان بهداشت جهانی «ایمنی از ابتدا» بود که با کارهای ما تقارن داشت چون معنی و مفهوم آن مراقبت ایمن برای کودکان و نوزادان از همان بدو تولد که با موضوع بیمارستان‌های کودکان همخوانی داشت.
او به دو بخش برنامه‌ریزی شده در همایش امسال هم اشاره کرد و گفت: ایمنی کودک درباره خانواده و ایمنی کودک در رابطه با کادر درمان است. کادر درمان ما با بیمارستان‌های جنرال متفاوت است چون ایمنی برای کودکان با بیمارستان‌های ارائه کننده خدمت به بزرگسالان فرق دارد.
مجتهدی تاکید کرد: کودک بزرگسال کوچک نیست و نیازها و شرایط متفاوت دارد. در بحث آلودگی هوا همه در معرض تهدید هستند اما کودکان آسیب بیشتری می‌بییند چون در حال رشد هستند.
افزایش مراجعات به اورژانس
رئیس بیمارستان کودکان بهرامی درباره آمار مراجعه بیماران هم بیان کرد: در فصول معمولی ۲۵۰ تا ۳۰۰ مراجعه روزانه اورژانس داریم و اکنون در فصل افزایش بیماری‌های ویروسی و تنفسی این عدد به ۵۰۰ نفر هم رسیده است. انواع ویروس‌های تنفسی در کشور در حال گردش هستند که در کودکان هم نمود دارند.
او با تاکید بر اینکه ۱۰ تا ۱۵ درصد بیماران نیاز به خدمات بستری دارند، عنوان کرد: اتاق‌های ایزوله به تعداد نیاز بیماران نداریم. به عنوان مثال برای مبتلایان به سرخک نیاز به بستری در اتاق ایزوله داریم. البته تدابیری داریم، این که بیماران سرخکی را تجمیع و در قسمتی از بیمارستان بستری کنیم که البته ایده‌آل ما نیست.
او با بیان این که تعداد تخت‌های فعال در بیمارستان ۱۴۵ تخت است، عنوان کرد: البته تخت‌های دیالیز، اورژانس، هموفیلی، تالاسمی و شیمی درمانی شامل این آمار نیست.
مجتهدی در پاسخ به سوال همشهری آنلاین درباره کمبود پزشکان متخصص و فوق تخصص کودکان بیان کرد: برای استقبال از رشته‌های پزشکی باید چند مساله در نظر گرفته شود. اول دشواری تحصیل در این رشته‌هاست. هیچ رشته‌ای در پزشکی نیست که به نحوی با کودکان در ارتباط نباشد. دوم سختی از زمینه کشیک‌های دوره دستیاری است به ویژه رشته کودکان کشیک‌های بسیار طاقت‌فرسا و آمار بالایی دارد.
به گفته مجتهدی با وجود این شرایط، استقبال برای ورود به این رشته کم شده و این در حالی است که اعمال درآمدزا در این حوزه هم برای کادر متخصص بسیار کم است. تعرفه رشته کودکان با وجود دشواری بسیار ناچیز است و حتی معاینه کودک مصادف با دو تا سه بزرگسال و مراحل سخت‌تری دارد. هیچ بزرگسالی نیاز به اندازه‌گیری قد و وزن و دور سر ندارد که زمانبر و برای کوک ترسناک است و کار را سخت‌تر می‌کند. تجویز دارو هم برای کودکان حتی مشابه هر کودک نیست و باید بر اساس، سن، وزن، عملکرد کلیه و کبد و… متفاوت تجویز شود.
این متخصص با تاکید بر اینکه رشته کودکان بسیار مهم است و در تمام کشورمان به متخصص کودکان نیاز داریم، عنوان کرد: اورات فعلی ورودی کم به این رشته‌ها در ۵ تا ۱۰ سال آینده قابل مشاهده خواهد بود و می‌توان انتظار داشت بیمارستانی افتتاح کنیم که متخصص کودکان نداشته باشد.
او درباره راهکارهای حل این معضل هم توضیح داد: باید تعهدات را کم کنیم، در طول دستیاری کودکان حقوق و دستمزد مناسب و افزایشی داشته باشند، هر کسی که وارد این رشته می‌شود بورس شود. نکته دیگر اینکه تصور کلی درباره وضعیت خوب معیشتی پزشکان باید اصلاح شود. پزشکان هم مثل سایر اقشار جامعه چند گروه هستند و تفاوت در دریافتی‌های آنها وجود دارد، اما متخصصان کودکان وضعیت خوبی نداشته و از نظر معیشتی مشکلات زیادی دارند.
علامت سؤال‌های درمان رایگان کودکان زیر ۷ سال؟
او در پاسخ به سوالی درباره جالب‌های طرح درمان رایگان کودکان کمتر از ۷ سال هم بیان کرد: خدمات ما در بیمارستان به شکل آنلاین است و هیچ خدمتی ارائه نمی‌شود که منوط به مطالبات ما و پرداختی‌های سازمان‌های بیمه‌ها شود. انتظار ما به عنوان متولیان درمان این است که خانواده‌ها و بیماران از پوشش خوب درمانی بهره‌مند شوند و ریالی از جیب خود پرداخت نکنند. اما این مساله شرایطی دارد. چرا درمان رایگان فقط تا زیر ۷ سال در نظر گرفته شد؟ چرا ۵ سال یا چرا سن بالاتری در نظر گرفته نشد؟ آیا کار کارشناسی شده بود که تا ۷ سال خدمت رایگان بگیرند؟
مجتهدی ادامه داد: ارائه پوشش حمایتی به طور یکسان کار درستی نیست. افراد متمولی داریم که نباید خدمات درمانی رایگان به آنها ارائه کنیم. خانواده‌ای که وضعیت معیشتی نامناسب دارند باید تحت پوشش قرار بگیرد. نباید افراد با دهک‌های بالاتر از یارانه‌ای استفاده کنند که حق دهک‌های پایین‌تر است.
رئیس بیمارستان کودکان بهرامی معتقد است، خدمات سرپایی رایگان پرت منابع است و چرا برای یک سرماخوردگی ساده باید پیش فوق تخصص ریه کودکان رفت؟ به همین دلیل این طرح نیاز به بازنگری دارد و باید بر اساس افراد با وضعیت معیشتی نامناسب‌تر در نظر گرفته شود. این افراد شاید حتی بیمه هم نداشته باشند و محروم می‌شوند باید افراد بدون بیمه را دریابیم و خدمات بستری را مد نظر قرار دهیم و یارانه هدفمند به بیماران پرداخت شود.
ضرورت اصلاح باورهای غلط درمانی کودکان
دکتر معصومه قاسم‌پور علمداری، فوق تخصص ریه اطفال و دبیر علمی این همایش در ادامه بیان کرد: ایمنی بیمار یکی از ارکان مهم نظام سلامت و از سطح بیمارستان و ورود بیمار تا ترخیص یکی از وظایف کادر درمان محافظت از این ایمنی است. در سه سال گذشته تاکید بر ایمنی کودک بیمار داشتیم هدف این بود که کودک بیمار با بزرگسال بیمار متفاوت است.
او با بیان این که کادر درمان با خانواده کودک هم درگیر هستند و این یکی از تفاوت‌هاست، عنوان کرد: تفاوت دیگر این که کودکان قشر آسیب‌پذیر هستند و با سن رشد متفاوت به بیمارستان مراجعه می‌کنند. در سنین مختلف هم نیازهای مختلف دارند. اما در بسیاری از موارد کودک با بزرگسال در همه جنبه‌ها مساوی در نظر گرفته می‌شوند در حالی که حتی خطاهایی که درباره کودک رخ می‌دهد متفاوت‌تر از بزرگسالان است.
قاسم‌پور با بیان این که شعار امسال سازمان بهداشت جهانی برای روز ایمنی بیمار با محورهای همایش متقارن است، عنوان کرد: فرصت کمی داشتیم و بیش از ۵۰ مقاله به دست ما رسید که در نهایت ۱۰ مقاله انتخاب و به صورت سخنرانی در پنل‌ها گنجانده شده‌اند. تعدادی از مقالات هم به شکل الکترونیکی ارائه خواهد شد. قرار است بیانیه‌ای طی مکاتبه با سازمان جهانی بهداشت صادر شود و پیشنهاد روز ایمنی کودک بیمار را داشته باشیم. روز جهانی کودک بیمار را داریم و این یک پیشنهاد جدید برای جلب نگاه جهانی به این موضوع است.
او تاکید کرد: درباره ایمنی کودک چشم انداز چند ساله بعدی را می‌بینیم که از خانواده آغاز شود. در ابتدا در سطح بیمارستانی آغاز کرده‌ایم و باورهای غلطی که در جامعه رایج است را برطرف کنیم. از جمله واکسیناسیون کودکان که باعث شد سرخک و سرخجه ریشه‌کن شود اما دوباره درگیر شده‌ایم و دلیلش انتشار تصورات غلط مثل ضعف سیستم ایمنی به دلیل واکسیناسیون است.
توجه به حوزه روانشناسی ایمنی کودکان
دکتر زهرا قنبرپور، پژوهشگر و روانشناس بیمارستان کودکان بهرامی هم درباره بخش‌های این همایش بیان کرد: در بخش خانواده قرار است درباره سیستم ایمنی کودکان صحبت کنیم. سیستم ایمنی در کودکان یکی از مهم‌ترین مکانیزم‌هاست و برخی خانوادها به این مساله آگاه نیستند. دو نوع سیستم ایمنی ذاتی و اکتسابی داریم. در ذاتی تفاوت بین افراد وجود دارد اما اکتسابی به مرور در فرد ایجاد می‌شود.
او تاکید کرد: امسال سعی کردیم از روانشناسان مختلف هم دعوت کنیم در این همایش حضور داشته باشند. در این محور درباره انواع سیستم ایمنی و بیماری‌ها در کودکان صحبت خواهد شد. همچنین باورهای غلط که مردم تصور می‌کنند باعث کاهش یا تقویت سیستم ایمنی استقبال مورد توجه است.
اهمیت پرستاری کودکان
مریم ملایجردی، مدیر پرستاری بیمارستان بهرامی هم درباره اهمیت کادر درمان در حفظ ایمنی کودک بیان کرد: نیروی انسانی نقش مهمی در حفظ ایمنی کودک دارد. تامین نیروی انسانی و تخصیص صحیح آنها در جایگاه خودشان نقش بسزایی در ایمنی دارد. کاهش استرس کادر پرستاری و امنیت روانی آنها هم در این حوزه مهم است.
اضطراب و استرس در کادر درمان مشهود است و باید راهکارهایی برای ایجاد آرامش در آنها داشته باشیم. این در حالی است که بیمارستان اطفال و بزرگسال متفاوت است و برای خدمات درمانی کودکان تعداد نیروها باید بیشتر دیده شوند اما با کمبود نیروهای پرستاری مواجهیم.
او تاکید کرد: نیروهایی که در بخش‌ها بیمارستانی ما فعال هستند آموزش دیده کودکان هستند. در برخی بیمارستان‌ها از نیروهای اتاق عمل در بخش‌ها بکارگیری می‌شود اما ما کادر پرستاری اطفال داریم و نیروهای طرحی هم در محیط‌های اولیه با استرس کمتر مستقر می‌شوند و در ادامه به بخش‌های حساس‌تر ورود می‌کنند.
کار در بخش‌های درمان کودکان استرس زاست
الهه شمسی، کارشناس هماهنگ کننده ایمنی بیمارستان بهرامی هم گفت: حفظ ایمنی بیمار زمانی محقق می‌شود که کودک در نهایت بدون آسیب ترخیص شود. حتی درباره کودکان رگ‌گیری هم متفاوت است چون به محیط آشنا نیستند و زمانی که از آغوش خانواده جدا می‌شود استرس دارند که کار را سخت‌تر می‌کند.
به گفته شمسی به همین دلیل کادر درمان به عنوان پنل در این همایش در نظر گرفته شده و در توضیح بیشتر بیان کرد: کار کردن در بخش درمانی کودکان استرس‌زاست و کادر درمان با حمایت مدیران پرستاری و در کنار هم به شکل تیمی کار می‌کنند. از خدمه تا پزشک معالج در کنار هم هستند تا درمان محقق شود. به طور قطع تمایل هیچ یک از ما نیست که برخی اتفاقات رخ دهد و باعث نارضایتی خانواده‌ها شود، کسی که این خدمت را می‌دهد هدفش آسیب به بیمار نیست و به دنبال آن هستیم که ایمنی کودک افزایش پیدا کند.
