سرویس فرهنگ و هنر مشرق - نهمین فیلم از دنیای سینمایی «احضار» (The Conjuring) با عنوان «آخرین مراسم» یک پایان کم رمق برای این مجموعه سینمایی بود. موفقیت تجاری دنیای سینمایی «احضار» که به ابتکار «جیمز وان» آغاز شد، به‌طور گسترده مورد تحسین قرار گرفت؛ به‌طوری که برخی رسانه‌ها آن را «اولین دنیای سینمایی موفق پس از مارول» نامیده‌اند اما در ادامه راه اسپین آف‌ها مورد انتقاد قرار گرفت و نتوانست به یک مجموعه سینمایی تبدیل شود.
در میان فیلم‌های ترسناک، آثاری که در حوزه ماورایی (فراطبیعی) قرار می‌گیرند فیلم‌هایی که در آن‌ها شرور یا نیروی منفی موجودیت سایه‌وار دارد، حس وحشت بیشتری را در تماشاگر تقویت می‌کند و تصور مخاطب این است که اهریمنی در درون یا کنارش حلول کرده است. به همین دلیل نخستین قسمت مجموعه احضار مورد توجه قرار گرفت.
«جیمز وان» همان کیفیتی را ارائه داد که درقسمت اول مجموعه توطئه آمیز( Insidious ) نشان داده بود و تمایل به تماشای چنین آثاری را دوباره احیا کرد.
بر اساس داستان واقعی یا شایعات؟
ادوارد وارن (Edward Warren) معروف به اد (Ed) در ۷ سپتامبر ۱۹۲۶ متولد شد. لورین وارن (Lorraine Warren) در ۳۱ ژانویه ۱۹۲۷ به دنیا آمد. آن دو در سال ۱۹۴۵ با یکدیگر ازدواج کردند و در ۱۹۵۰ صاحب دختری به نام جودی شدند. اد نویسنده، سخنران و اهریمن شناسی خودآموخته بود، در حالی که لورین رویت‌گر و واسطه روحی (medium & clairvoyant) به‌شمار می‌رفت.
مشهورترین اهریمن شناسان آمریکایی، اد و لورین وارن، پرونده‌هایی را بررسی کرده‌اند که در آن‌ها به افرادی کمک کرده‌اند که ادعا می‌شد تسخیر شده‌اند، در خانه‌ای جن‌زده ساکن شده‌اند یا نیاز به اجرای مراسم جن‌گیری (exorcism) داشته‌اند.
وارن‌ها به دلیل تحقیق و بررسی در مورد ماجراهای ماورایی و خانه‌های تسخیرشده شهرت یافتند؛ از جمله پرونده‌ی تسخیر آمیتی‌ویل در نیویورک.
در طول تحقیقاتشان، آن‌ها مجموعه‌ای از اشیای مرتبط با رویدادهای ماورایی گردآوری کردند از جمله عروسک «آنابل» که در موزه‌ی ماورایی واقعی‌شان در زیرزمین خانه‌شان در مونرو، کنتیکت نگهداری می‌شد.
پس از درگذشت اد در سال ۲۰۰۶ در سن ۷۹ سالگی و لورین در سال ۲۰۱۹ در سن ۹۲ سالگی، این موزه توسط دخترشان جودی (Judy) و دامادشان تونی اسپرا (Tony Spera) اداره شد.
این مجموعه بیش از ۲.۵ میلیارد دلار فروش جهانی داشته و ابتدا توسط جیمز وان (James Wan) و سپس مایکل چاوز (Michael Chaves) کارگردانی شد.
لورین وارن پیش از درگذشتش، به‌عنوان مشاور در دو فیلم نخست احضار حضور داشت.
آن‌ها همچنین موزه‌ی اشیای ماورایی وارن‌ها (The Warrens Occult Museum) را تأسیس کردند که در آن، اشیای بسیاری از پرونده‌هایی که بررسی کرده بودند نگهداری می‌شد — از جمله عروسک آنابل (Annabelle)، عروسک پارچه‌ای «راگدی ان» که گفته می‌شد تسخیر شده است.
البته، بسیاری از مردم نسبت به آنچه وارن‌ها ادعا می‌کردند دیده یا انجام داده‌اند تردید دارند. با این حال از آنچه که تحت عنوان خاطرات آنان عنوان شده، یک مجموعه سینمایی با چندین میلیارد سود ساخته شده است و به همین بهانه مجموعه این آثار را بررسی خواهیم کرد.
احضار-۲۰۱۳ ( The Conjuring ) | زمان وقوع: ۱۹۷۱
اولین فیلم از مجموعه «احضار» که مخاطبان را با اد و لورین وارن آشنا کرد و روایت فیلم بر پایه پرونده‌ی واقعی خانواده‌ی پِرون (Perron) ساخته شده است.
در سال ۱۹۷۱، راجر پِرون (ران لیوینگستون) و کارولین پِرون (لی‌لی تیلور) با بازی) به همراه پنج دخترشان آندریا ، نانسی، کریستین، سیندی و ایپریل — به یک خانه‌ی مزرعه‌ای در ایالت رود آیلند نقل مکان کردند. طولی نکشید که در خانه اتفاقات عجیب شروع شد: صداهای مرموز، بوی تند و غیرقابل‌توضیح، و احساس حضور چیزی در سایه‌ها.
وقتی وارن‌ها از طریق محققان دیگر از این ماجرا مطلع شدند، به خانه‌ی پِرون‌ها رفتند و طبق گزارش‌ها یک جلسه‌ی احضار روح برگزار کردند، هرچند در فیلم، این رویداد به‌صورت مراسم جن‌گیری به تصویر کشیده شده است.
آندریا پِرون در گفت‌وگویی با روزنامه‌ی USA Today در سال ۲۰۱۳ توضیح داد که چه دیده است:
«مادرم شروع کرد به صحبت کردن به زبانی که از این دنیا نبود، با صدایی که صدای خودش نبود. صندلی‌اش از زمین بلند شد و او را به آن‌سوی اتاق پرتاب کرد.»
خانواده‌ی پِرون سرانجام در سال ۱۹۸۰ خانه را ترک کردند. این پرونده یکی از شناخته‌شده‌ترین تحقیقات ماورایی وارن‌ها است و پایه‌ی اصلی فیلم نخست The Conjuring محسوب می‌شوداین فیلم با کارگردانی جیمز وان (James Wan) به‌عنوان نقطه‌ی اوج دنیای احضار شناخته می‌شود.
راهبه – ۲۰۱۸ ( The Nun ) | زمان وقوع: ۱۹۵۲
در سال ۱۹۵۲، دو راهبه در صومعه‌ی سنت کارتا در رومانی هنگام تلاش برای یافتن یک یادگار مقدس مورد حمله‌ی نیرویی نامرئی قرار می‌گیرند. یکی از آن‌ها به نام خواهر ویکتوریا می‌گریزد اما بعداً جنازه‌اش پیدا می‌شود.
دیو یا موجود شیطانی‌ای که خود را به شکل یک راهبه درآورده – والاک (Valak) – آغازگر ترس در این قسمت است. شخصی به نام فرنچی که تدارکات صومعه را می‌آورد، جسد را می‌یابد.
واتیکان کشیشی به نام پدر برک و خواهر ایرین را برای تحقیق اعزام می‌کند. در جریان حوادث، مشخص می‌شود والاک قصد تسخیر ایرین را دارد، اما فرنچی با استفاده از «خون مسیح» او را نجات می‌دهد.
در پایان، فرنچی فاش می‌کند نام واقعی‌اش موریس است؛ اما نشانه‌ی صلیب وارونه روی گردنش نشان می‌دهد او توسط والاک تسخیر شده است.
این رویداد به فیلم (احضار) متصل می‌شود: بیست سال بعد، در یک سمینار، وارن‌ها در حال تلاش برای جن‌گیری از موریس هستند — اتفاقی که باعث می‌شود لورین آینده‌ی مرگ اد را ببیند.
آنابل۲۰۱۴ (Annabelle) | زمان وقوع: ۱۹۶۷
در سانتامونیکا، جان فرم به همسرش میا عروسکی می‌دهد. همان شب، دخترخوانده‌ی خانواده‌ی هیگینز (آنابل/جنیس) و نامزدش والدینش را می‌کشند. میا زخمی می‌شود و از عروسک متنفر است، اما عروسک دوباره نزد آن‌ها برمی‌گردد. اتفاقات شیطانی ادامه می‌یابد تا زمانی که پدر پرز تلاش می‌کند کمک کند، اما مورد حمله‌ی نیروهای شیطانی قرار می‌گیرد.
در نهایت، زنی به نام اِولین خود را فدا می‌کند تا میا و دخترش لیا را نجات دهد.
در پایان، عروسک در دست مادری دیده می‌شود که آن را برای دخترش دبی خریده — همان پرستاری که در آغاز فیلم احضار دیده می‌شود.
آفرینش آنابل – ۲۰۱۷ ( Annabelle: Creation) | زمان وقوع: ۱۹۵۵
در سال ۱۹۴۳، عروسک‌ساز مهربانی به نام ساموئل مولینز و همسرش استر دخترشان «بی» (Bee) را در تصادف از دست می‌دهند. دوازده سال بعد، آن‌ها خانه‌شان را برای چند دختر یتیم و یک راهبه باز می‌کنند.
یکی از دخترها به نام جنیس که فلج اطفال دارد، وارد اتاقی قفل‌شده می‌شود و در آن‌جا عروسک آنابل را می‌یابد. پس از باز کردن کمد، اتفاقات ترسناک آغاز می‌شود. دیوی که در خانه است، روح آنابل را تقلید می‌کند و قصد تسخیر جنیس را دارد.
در نهایت، دیو موفق می‌شود جنیس را تسخیر کند. جنیس می‌گریزد، نام خود را آنابل می‌گذارد و توسط خانواده‌ای به نام هیگینز به فرزندی پذیرفته می‌شود.
سال‌ها بعد، او نامزدش را که به یک فرقه‌ی شیطانی تعلق دارند می‌کشند، اتفاقی که به فیلم Annabelle (۲۰۱۴) گره می‌خورد. این فیلم یکی از موفق‌ترین و ترسناک‌ترین اسپین‌آف‌های مجموعه است.
بازگشت آنابل – ۲۰۱۹ (Annabelle Comes Home) | زمان وقوع: ۱۹۷۲
در آغاز فیلم، وارن‌ها عروسک آنابل را از پرستاران (دبی و کامیل) می‌گیرند و در اتاق اشیای ماورایی خود قرار می‌دهند.
در غیاب آن‌ها، دخترشان جودی و پرستارش مری الن همراه دوست فضولش دنیلا با کابوسی واقعی مواجه می‌شوندریال؟ چون دنیلا به اتاق اشیا می‌رود و درِ محفظه‌ی آنابل را باز می‌گذارد. روح‌های مختلفی آزاد می‌شوند، اما در پایان دختران موفق می‌شوند آنابل را دوباره در محفظه‌اش حبس کنند. فیلم از نظر بسیاری از طرفداران ضعیف‌ترین اثر این مجموعه است.
نفرین زن گریان – ۲۰۱۹ (The Curse of La Llorona) | زمان وقوع: ۱۹۷۳
بر اساس افسانه‌ای مکزیکی درباره‌ی زنی که در حسادت، فرزندانش را غرق می‌کند و روحش سرگردان می‌ماند.
در لس‌آنجلس دهه‌ی ۷۰، مددکاری اجتماعی به نام آنا تیت-گارسیا با این روح روبه‌رو می‌شود. او با کمک پدر پرز (که پیش‌تر در Annabelle ظاهر شده بود) و رافائل اولورا موفق می‌شود روح لا یورونا را نابود کند. اگرچه به لحاظ ارتباط با دنیای احضار جالب است، اما از نظر داستان و ترس چندان موفق نبود.
احضار ۲ – ۲۰۱۶ ( The Conjuring 2) | زمان وقوع: ۱۹۷۷
این قسمت بر اساس پرونده‌ی «روح خبیث اینفیلد» در لندن ساخته شد. دنباله‌ی نخستین فیلم، یعنی (احضار ۲)، بر اساس پرونده‌ی واقعی “پولترگایست اینفیلد ساخته شده است ماجرایی که میان سال‌های ۱۹۷۷ تا ۱۹۷۹ در اینفیلد، لندن رخ داد و یکی از مشهورترین پرونده‌های ماورایی در تاریخ انگلستان به‌شمار می‌رود.
در این ماجرا، پِگی هاجسون — مادری مجرد با چهار فرزند — صداهای بلند و غیرعادی‌ای از اتاق دخترانش شنید. او بعدها ادعا کرد شاهد بوده است که کشوها خودبه‌خود حرکت کرده‌اند تا درِ اتاق را مسدود کنند و حتی پرده‌ها دور بدنش پیچیده شده‌اند تا خفه‌اش کنند.
برخلاف بسیاری از داستان‌های کلیشه‌ای در فیلم‌های ترسناک، خانواده‌ی هاجسون واقعاً با پلیس تماس گرفتند، و افسران پلیس نیز گزارش دادند که حرکات عجیب و غیرقابل توضیحی در خانه دیده‌اند. یکی از دختران، جانت ۱۱ ساله، ادعا کرد که توسط یک روح شیطانی تسخیر شده است.
اد و لورین وارن نیز برای بررسی پرونده به آن‌جا رفتند، و لورین وارن بعدها این ماجرا را یکی از «وحشتناک‌ترین پرونده‌های دوران کاری‌اش» توصیف کرد.
طبق ضبط‌های صوتی موجود در آرشیو وارن‌ها، جانت با صدای مردی به نام بیل ویلکینز — مردی که گفته می‌شد سال‌ها پیش در همان خانه مرده بود — صحبت می‌کرد. یکی از تصاویر معروف این پرونده نیز عکسی از لحظه‌ی پرواز یا «شناور شدن» ژانت در هوا است که هنوز هم میان محققان ماورایی و شکاکان، بحث‌برانگیز است.
خانواده‌ی هادجسون مورد آزار روح پیرمردی به نام بیل ویلکینز قرار می‌گیرند. وارن‌ها برای تحقیق می‌آیند و می‌فهمند که والاک دوباره پشت ماجراست. لورین با گفتن نام واقعی شیطان، او را شکست می‌دهد. فیلم از نظر روایت و هیجان، یکی از بهترین دنباله‌های ژانر ترسناک محسوب می‌شود.
هرچند درباره‌ی صحت واقعی اتفاقات پرونده‌ی اینفیلد هنوز میان مردم اختلاف‌نظر وجود دارد — عده‌ای باور دارند و عده‌ای نه — اما جانت (یکی از دختران خانواده) در گفت‌وگویی با شبکه‌ی ITV News در سال ۱۹۸۰ (به نقل از Daily Mail) اعتراف کرده بود:
«آره، یکی دو بار پدیده‌ها را جعل کردیم، فقط برای اینکه ببینیم آقای گروس و آقای پلیفِر متوجه می‌شوند یا نه، اما آن‌ها همیشه می‌فهمیدند.»
برخلاف نسخه‌ی سینمایی احضار که در آن وقایع در بازه‌ای کوتاه به اوج و پایان می‌رسند، در واقعیت هیچ نتیجه‌گیری بزرگی رخ نداد. گفته می‌شود خانه‌ی خانواده‌ی هاجسون حدود ۱۸ ماه درگیر فعالیت‌های ماورایی و پدیده‌های غیرقابل توضیح بوده است.
احضار ۳ – ۲۰۲۱ (The Conjuring: The Devil Made Me Do It) | زمان وقوع: ۱۹۸۱
سومین احضار بر اساس پرونده‌ی واقعی آرن شاین جانسون (Arne Cheyenne Johnson) متهم به قتل ساخته شد. او ادعا کرد توسط نیروهای شیطانی تسخیر شده است. وارن‌ها در این پرونده نیز حضور دارند و تلاش می‌کنند ثابت کنند ارواح در کار بوده‌اند. فیلم سوم به کارگردانی مایکل چاوز (Michael Chaves) ساخته شد.
احضار : آخرین مراسم (۲۰۲۵) The Conjuring: Last Rites — زمان وقوع ۱۹۷۳
ماجرا از سال ۱۹۷۳ آغاز شد، زمانی که جک اسمِرل (الیوت کوان) و جانت اسمِرل (ربکا کالدر) به همراه فرزندانشان و والدین جک به خانه‌ای در وست پیتستون (West Pittston) در ایالت پنسیلوانیا نقل مکان کردند. مدت کوتاهی پس از اسکان، فعالیت‌های ماورایی آغاز شد در ابتدا صداهای عجیب و بوی تعفن شدید، سپس سه ضربه‌ی پشت‌سرهم در راهروها، جیغ‌های وحشتناک و سایه‌های تاریکی که در خانه رفت‌وآمد می‌کردند. خانواده ادعا کردند که یکی از فرزندانشان از پله‌ها پرتاب شد و سگ خانواده مورد حمله‌ی روحی خبیث قرار گرفت.
جک نیز گزارش داد که بارها توسط نیرویی شیطانی مورد آزار جسمی و حتی جنسی قرار گرفته است. س از آن، خانواده از کشیش‌ها خواستند تا خانه‌شان را تقدیس و تطهیر کنند، اما هیچ تغییری حاصل نشد.
در آن زمان، این پرونده توجه گسترده‌ی رسانه‌ها را جلب کرد و همین باعث شد وارن‌ها وارد ماجرا شوند. اد و لورین شب‌هایی را در خانه‌ی اسمِرل‌ها گذراندند و طی تحقیقات خود ضبط‌های صوتی و تصویری انجام دادند که ظاهراً صداهای غیرانسانی، اشیای شناور و حملات فیزیکی را ثبت کرده بود.
وارن‌ها با اسقف کلیسا تماس گرفتند تا چندین مراسم جن‌گیری (Exorcism) انجام شود، اما هیچ‌یک موفقیت‌آمیز نبود. سرانجام، پس از نقل مکان خانواده در سال ۱۹۸۸، پدیده‌های ماورایی به پایان رسید.
جالب است بدانید که این پرونده همان ماجرایی بود که باعث شد جیمز وان — کارگردان دو فیلم نخست برای اولین بار با وارن‌ها آشنا شود، زیرا او فیلم تلویزیونی تسخیرشده (ساخته‌ی ۱۹۹۱) را دیده بود که بر اساس همین وقایع ساخته شده بود.
در فیلم احضار: آخرین مراسم نیز مخاطبان می‌بینند که چگونه جودی، دختر اد و لورین وارن، از فعالیت‌های ماورایی والدینش تحت تأثیر قرار گرفته است.
رتبه‌بندی از بهترین تا بدترین فیلم‌های دنیای احضار :
The Conjuring (۲۰۱۳) – بهترین و استاندارد طلایی مجموعه
Annabelle: Creation (۲۰۱۷) – خاستگاه عالی عروسک
The Conjuring ۲ (۲۰۱۶) – دنباله‌ای قوی و تأثیرگذار
The Nun (۲۰۱۸) – ایده‌ی خوب، اما اجرای ناقص
Annabelle (۲۰۱۴) – متوسط و قابل پیش‌بینی
The Curse of La Llorona (۲۰۱۹) – ناامیدکننده و کم‌ارتباط با مجموعه
Annabelle Comes Home (۲۰۱۹) – ضعیف‌ترین اثر، با داستانی سطحی
(۲۰۲۵) The Conjuring: Last Rites’ (۲۰۲۵) بی روح و از دست رفته
