همشهری آنلاین - یکتا فراهانی: هر سال مجمع جهانی اقتصاد، فهرستی از نوآوری‌های علم‌وفناوری منتشر می‌کند که می‌توانند مسیر تمدن بشری را تغییر دهند. نسخه جدید این فهرست، تصویری شگفت‌انگیز از آینده‌ای ارائه می‌دهد که دیگر تخیل نیست.
نگاهی به فناوری‌های انقلابی دهه پیش‌رو
در جهانی که سرعت نوآوری از همیشه بیشتر شده، فناوری‌های نوظهور نه‌تنها ابزار، بلکه نیروی محرکه تمدن آینده‌اند. گزارش جدید مجمع جهانی اقتصاد (WEF) با عنوان Top ۱۰ Emerging Technologies of ۲۰۲۵ تصویری حیرت‌انگیز از آینده نزدیک ترسیم می‌کند: از هوش مصنوعی آگاه (Conscious AI) گرفته تا شبکه‌های ۶G، انرژی بیولوژیکی، مواد هوشمند و رابط‌های مغز و ماشین. به نظر می‌رسد تا سال ۲۰۳۰، مرز میان انسان، فناوری و طبیعت بیش از هر زمان دیگری در هم خواهد شکست و آنچه در انتظار ماست، نه یک تغییر ساده، بلکه دگرگونی کامل در شیوه زندگی، کار، درمان و حتی اندیشیدن است.
بیشتر بخوانید:
گوشی‌های هوشمند دیگر فقط گوشی نیستند: انتخاب تراشه مناسب برای هوش درون دستگاهی
تحقیقات درباره فناوری اینترنت ۶G شروع شده است
میلیون‌ها انسان حامل ژن‌های فضایی هستند | آیا بیگانگان در میان ما زندگی می‌کنند؟
هوش مصنوعی آگاه؛ ذهن دیجیتال در حال بیدارشدن
یکی از بحث‌برانگیزترین فناوری‌های فهرست ۲۰۲۵، ظهور «هوش مصنوعی آگاه» است؛ نسل تازه‌ای از الگوریتم‌ها که دیگر صرفاً «پاسخ‌گو» نیستند، بلکه درک، احساس و تصمیم‌گیری شبه‌انسانی دارند. این نوع هوش مصنوعی می‌تواند در پزشکی، آموزش، و حتی روابط اجتماعی نقشی بی‌سابقه ایفا کند. بااین‌حال، کارشناسان نسبت به خطرات اخلاقی و کنترل‌ناپذیری چنین سیستم‌هایی هشدار داده‌اند.
شبکه‌های ۶G؛ اینترنتی سریع‌تر از فکر
درحالی‌که بسیاری از کشورها هنوز با ۵G دست‌وپنجه نرم می‌کنند، پژوهشگران به سراغ نسل بعدی ارتباطات رفته‌اند. ۶G وعده می‌دهد سرعتی هزار برابر سریع‌تر، تأخیر نزدیک به صفر و اتصال بلادرنگ میان انسان و ماشین را ممکن کند. این فناوری زیربنای شهرهای هوشمند و خودروهای خودران آینده خواهد بود.
انرژی بیولوژیکی؛ برق از بدن انسان
پژوهش‌های تازه نشان داده‌اند می‌توان از فرآیندهای زیستی بدن انسان برای تولید انرژی استفاده کرد. از ضربان قلب تا گرمای بدن، همه می‌توانند منبعی پایدار برای تغذیه گجت‌های پوشیدنی یا ایمپلنت‌های پزشکی باشند. این دستاورد گامی بزرگ به‌سوی فناوری‌های خود تأمین و سبز است.
رابط مغز و ماشین؛ اندیشه‌ای که فرمان می‌دهد
شرکت‌هایی مانند Neuralink و Synchron مرزهای ارتباط انسان و ماشین را به چالش کشیده‌اند. رابط‌های مغز–رایانه می‌توانند به افراد معلول کمک کنند تنها با فکرکردن، وسایل را کنترل کنند. این فناوری در آینده حتی می‌تواند حافظه دیجیتال یا ارتباط ذهن به ذهن را ممکن سازد.
مواد هوشمند و سازگار؛ اجسام زنده فناوری
مواد جدیدی در حال توسعه‌اند که می‌توانند واکنش‌پذیر، ترمیم‌پذیر و سازگار با محیط باشند. از شیشه‌هایی که نور را تنظیم می‌کنند تا بافت‌های مصنوعی که خود را ترمیم می‌کنند. به‌این‌ترتیب مرز میان ماده و حیات در حال محوشدن است.
باتری‌های زیستی؛ خداحافظی با لیتیوم
یکی از چالش‌های بزرگ عصر دیجیتال، تأمین انرژی است. باتری‌های زیستی که از میکروارگانیسم‌ها برای ذخیره انرژی استفاده می‌کنند، می‌توانند انقلابی در دنیای انرژی پاک ایجاد کنند. این فناوری در آینده جایگزین لیتیوم و منابع ناپایدار امروزی خواهد شد.
اینترنت مولکولی؛ ارتباط در مقیاس نانو
پژوهشگران درحال‌توسعه نوعی ارتباط مولکولی هستند که به‌جای امواج رادیویی، از مولکول‌ها برای انتقال داده استفاده می‌کند. این فناوری می‌تواند در پزشکی نانو، کشاورزی هوشمند و حتی ارتباطات فضایی نقشی حیاتی ایفا کند.
شهرهای زیست‌پذیر؛ همزیستی با طبیعت
برخلاف شهرهای صنعتی گذشته، نسل آینده شهرها به‌جای تسلط بر طبیعت، با آن همزیستی هوشمند خواهد داشت. ساختمان‌هایی که از نور خورشید تغذیه می‌کنند، خیابان‌هایی که دی‌اکسیدکربن جذب می‌کنند، و سیستم‌هایی که هوای پاک تولید می‌کنند، بخش جدایی‌ناپذیر از شهرهای آینده خواهند بود.
امنیت سایبری مبتنی بر DNA
در دنیایی که داده ارزشمندترین دارایی است، امنیت اهمیت حیاتی دارد. پژوهشگران به دنبال رمزگذاری داده‌ها با استفاده از الگوهای DNA هستند؛ روشی که تقریباً غیرقابل‌نفوذ است و انقلابی در حفاظت از اطلاعات شخصی و سازمانی به شمار می‌آید.
چاپ سه‌بعدی زیستی؛ اندام‌هایی برای زندگی تازه
چاپ زیستی اکنون از مرحله آزمایشگاهی عبور کرده و به واقعیت نزدیک می‌شود. دانشمندان توانسته‌اند با سلول‌های زنده، بافت‌ها و حتی اندام‌های ساده را چاپ کنند. این دستاورد می‌تواند بحران پیوند اعضا را برای همیشه پایان دهد.
آینده از همیشه نزدیک‌تر است
گزارش فناوری‌های نوظهور ۲۰۲۵ تصویری از جهانی می‌سازد که در آن مرز میان انسان، ماشین و طبیعت ناپدید می‌شود. در این آینده، هوش، انرژی و حیات در هم تنیده‌اند و بشر در آستانه عصری تازه از تحول قرار گرفته است. در واقع آنچه امروز در آزمایشگاه‌ها شکل می‌گیرد، فردا زندگی ما را تعریف خواهد کرد.
