همشهری آنلاین - آرش نهاوندی: برخلاف ورزشکاران بزرگسال، ورزشکاران جوان با توجه به رشد سریع و تمرینات ورزشی فشرده، چالش‌های تغذیه‌ای منحصر به فردی را تجربه می‌کنند. اگرچه مصرف مکمل‌هایی نظیر کراتین به طور کلی برای جوانان بی‌خطر تلقی می‌شود، اما بهتر است جوانانی که به دنبال تقویت یا بهبود عملکرد ورزشی خود هستند، روی ورزش، تغذیه مناسب و اولویت دادن به خواب تمرکز کنند. یک بررسی روایی اخیر که در مجله نوترینتز منتشر شده است، جایگاه مکمل‌های زیست فعال را در تمرین ورزشکاران جوان بررسی می‌کند.
تفاوت‌های نیاز تغذیه‌ای ورزشکاران جوان با بزرگسالان
مکمل‌های زیست‌فعال برای ورزشکاران شامل اسیدهای چرب امگا ۳، کورکومین، کافئین، کراتین و ویتامین‌های آنتی‌اکسیدانی است. ورزشکاران جوان معمولا بر اساس توصیه‌هایی که برای ورزشکاران بزرگسال می‌شود از مکمل‌ها استفاده می‌کنند. با این حال، نوجوانان با رشد و تغییرات هورمونی سریع و عمیق، تفاوت قابل توجهی با بزرگسالان دارند. تغییرات قابل توجه در ترکیب بدن و متابولیسم با بلوغ اندام‌ها همراه است.
از نظر فیزیولوژیکی، ورزشکاران نوجوان پیش از بلوغ، بیشتر از بزرگسالان به افزایش ضربان قلب وابسته هستند. برخلاف بزرگسالان، کودکان در هوای سالم و با بهبود ریتم تنفسی به ورزش پاسخ می‌دهند. کودکان همچنین در طول تمرینات استقامتی، بیشتر از بزرگسالان به اکسیداسیون چربی متکی هستند.
ورزشکاران جوانی که در تمرین و رقابت شرکت می‌کنند، به ویژه در سطوح حرفه‌ای، برخلاف ورزش‌های تفریحی، به ترکیب منحصر به فردی از مواد مغذی نیاز دارند. رژیم غذایی آنها باید از رشد، توسعه، سلامت کلی و عملکرد ورزشی پشتیبانی کند. دستورالعمل‌های تغذیه‌ای طراحی شده برای ورزشکاران بزرگسال، این نیازها را برآورده نمی‌کنند.
به ویژه، کم‌آبی بدن، دریافت ناکافی انرژی و کمبود درشت مغذی‌ها و ریزمغذی‌های ضروری، ورزشکاران جوان را در معرض خطر پیامدهای نامطلوب شدید سلامتی قرار می‌دهد. این پیامدها شامل بلوغ دیررس، اختلال در عملکرد تولید مثل، رشد ضعیف استخوان، کوتاهی قد، اختلالات در غذا خوردن و آسیب‌دیدگی است.
مصرف مکمل در ورزشکاران جوان
نوجوانان در ورزش به دلیل فشار همسالان یا ترس از عقب ماندن از دیگران، به طور فزاینده‌ای از مکمل‌ها استفاده می‌کنند. بدون راهنمایی حرفه‌ای، ممکن است ندانند که این مکمل‌ها حاوی چه موادی هستند، چگونه از آنها استفاده کنند یا خطرات مرتبط با آن، مانند نقض ناخواسته قوانین مربوط به داروها را بدانند.
مصرف داروهای ممنوعه با وجود غیراخلاقی و پرخطر بودن، در حداکثر ۲۳ درصد از ورزشکاران نوجوان رخ می‌دهد و شایع‌تر هم خواهد شد. اکثر جوانان احساس می‌کنند که رقبایشان از داروهای ممنوعه استفاده می‌کنند و این امر باعث می‌شود که این امر طبیعی و قابل قبول به نظر برسد.
نتایج مطالعه
این بررسی جدید به دنبال شناسایی و تجزیه و تحلیل استراتژی‌های مختلف تغذیه‌ای مورد استفاده در ورزشکاران جوان بود. نکته قابل توجه این است که بیانیه کمیته بین‌المللی المپیک (IOC) شواهدی را که نشان می‌دهد اکثر مکمل‌ها عملکرد یا سلامت را بهبود می‌بخشند، رد می‌کند.
بیشتر شواهد مربوط به استفاده از مکمل‌ها از مطالعات بزرگسالان به دست می‌آید و اغلب انطباق آنها با نیاز نوجوانان و جوانان ضعیف یا بی‌نتیجه است. مطالعات ایمنی طولانی مدت به ویژه برای استفاده نوجوانان محدود است. علاوه بر این، تفاوت‌های جنسیتی و ژنتیکی ممکن است بر نتایج استفاده از مواد فعال زیستی از فردی به فرد دیگر تأثیر بگذارد.
در حال حاضر، هیچ پارامتر کمی برای ارزیابی تأثیر استراتژی‌های تغذیه‌ای بر ورزشکاران جوان وجود ندارد. اگر کودکان به شاخص‌های استاندارد رشد خود برسند، احتمالاً انرژی دریافتی آنها کافی خواهد بود.
دریافت انرژی کافی در ورزشکاران جوان بسیار مهم است و کمبود نسبی انرژی در ورزش (RED-S) یک بیماری شناخته شده است که بر عملکردهای فیزیولوژیکی مورد نیاز برای سلامت و عملکرد ورزشی، به ویژه در سال‌های رشد، تأثیر می‌گذارد. پیامدهای نامطلوب متعددی از جمله اختلال در عملکرد تولید مثلی، سلامت روانی و عملکرد در نتیجه کمبود انرژی حین ورزش گزارش شده است.
ویتامین‌ها اصلا برای نوجوانان و جوانان فایده دارند؟
ریزمغذی‌هایی مانند ویتامین D و کلسیم برای جلوگیری از کمبودها و جلوگیری از ضعف سلامت ضروری هستند. آنها حداکثر توده استخوانی ۹۰درصد را تا ۱۸ سالگی تضمین می‌کنند، اما عملکرد را افزایش نمی‌دهند. به عنوان مثال، یک دوز ۲۰۰۰۰۰ واحد بین‌المللی ویتامین D توانایی پرش و سرعت را در بازیکنان جوان فوتبال که کمبود ویتامین D داشتند، بهبود بخشید. در عین حال، استفاده معمول در افرادی که به اندازه کافی از این ویتامین برخوردار بودند، هیچ فایده آشکاری نشان نداد. مصرف آهن ممکن است به ورزشکاران زن جوان کمک کند و عملکرد بدنی آنان را بهبود بخشند.
کافئین در ورزش نوجوانان تاثیر ندارد
مواد نیروزا که برای ورزشکاران بزرگسال مفید هستند شامل کافئین هستند که عملکرد بی‌هوازی را بهبود می‌بخشد؛ بتا-آلانین (پیش‌ساز کارنوزین) که از اسیدوز در طول ورزش با شدت بالا جلوگیری می‌کند؛ و نیترات‌های غذایی (به‌ویژه از آب چغندر) که اکسید نیتریک موجود در بافت عضلانی را افزایش می‌دهند و باعث افزایش کارایی عضلات و جریان خون می‌شوند. این مواد مکانیسم‌های عمل شناخته‌شده یا از نظر بیولوژیکی قابل قبولی دارند. با این حال، شواهد مربوط به استفاده از آنها در نوجوانان محدود است و نتایج متناقض یا بی‌نتیجه است.
ویتامین C زیاد برای ورزشکاران جوان خوب نیست
کورکومین و ویتامین C آنتی‌اکسیدان‌ها و مولکول‌های ضدالتهاب قوی هستند. آنها ممکن است ریکاوری پس از ورزش را بهبود بخشند، اما استفاده طولانی مدت و با دوز بالا می‌تواند سازگاری با تمرین را محدود کند. برعکس، اسیدهای چرب امگا ۳ برای سلامت کلی و سنتز پروتئین عضلات مناسب هستند و مصرف آنها باید در تمام نوجوانان از طریق دو وعده ماهی چرب در هفته تشویق شود. مکمل‌ها فقط در صورت کمبود مصرف ماهی باید مورد نیاز باشند.
این مطالعه نشان می‌دهد که مواد فعال زیستی خاص ممکن است به ریکاوری پس از تمرین، تقویت عملکرد سیستم ایمنی و افزایش عملکرد در ورزشکاران جوان کمک کنند. با این حال، این مزایا تا حد زیادی نظری یا بر اساس داده‌های محدود از مطالعات در مقیاس کوچک یا مبتنی بر بزرگسالان هستند. استفاده از مواد فعال زیستی باید بخشی از یک برنامه غذایی و تغذیه‌ای جامع و فقط تحت نظارت متخصص باشد.
نظارت بر مصرف مکمل‌ها در نوجوانان
نکته مهم این است که نهادهایی مانند انجمن بین‌المللی تغذیه ورزشی (ISSN) مزایای بالقوه مکمل‌هایی مانند کراتین را در نوجوانان تأیید می‌کنند. با این حال، داده‌های فعلی محدود است و مطالعات دقیق‌تری مورد نیاز است. اگرچه مصرف کراتین به طور کلی برای جوانان بی‌خطر تلقی می‌شود، اما راه میانبری برای رسیدن به تناسب اندام نیست. بهتر است جوانانی که به دنبال تقویت یا بهبود عملکرد ورزشی خود هستند، روی اصول اولیه تمرکز کنند: ورزش، تغذیه مناسب و اولویت دادن به خواب.
به طور کلی استفاده نامنظم و بدون نظارت از مکمل‌ها می‌تواند منجر به سوءمصرف، سمیت و رد شدن آزمایش‌های دارویی به دلیل آلودگی به مواد ممنوعه شود. بدون مراقبت‌های فردی، این امر می‌تواند باعث وابستگی، بدن ضعیف و فشار عملکرد شود و به سلامت روانی و عاطفی ورزشکار نوجوان آسیب برساند.
بیشتر بخوانید:
