جایزه نوبل یکی از معتبرترین جوایز جهانی است که از سال ۱۹۰۱ به‌صورت سالانه به افرادی اهدا می‌شود که در زمینه‌های علمی، ادبیات و صلح بین‌المللی دستاوردهای برجسته‌ای داشته‌اند. این جایزه در حوزه‌های مختلفی از جمله صلح جهانی، شیمی، پزشکی، اقتصاد و ادبیات اعطا می‌شود و نقش مهمی در تقدیر از کسانی دارد که به پیشرفت بشریت کمک کرده‌اند.
به گزارش ایمنا، تا سال ۲۰۲۵ ایالات متحده آمریکا با کسب ۴۲۸ جایزه نوبل، بیشترین تعداد برندگان را در جهان دارد. این کشور به خاطر شخصیت‌های برجسته‌ای همچون مارتین لوتر کینگ جونیور (برای مبارزه با تبعیض نژادی و نابرابری) و ارنست همینگوی (نویسنده تأثیرگذار ادبیات) مشهور است.
از چهره‌های برجسته علمی آمریکا نیز دانشمندانی همچون لینوس پاولینگ هستند که در سال ۱۹۵۴ به‌دلیل کشف نحوه تشکیل پیوندهای شیمیایی جایزه شیمی و در سال ۱۹۶۲ برای فعالیت‌های صلح‌طلبانه خود جایزه صلح دریافت کرد و رابرت اف. کرل جونیور که سال ۱۹۹۶ جایزه شیمی را برای کشف فولرن به‌دست آورد که کاربردهای نوآورانه در علم مواد دارد. از دیگر برندگان مطرح می‌توان به رابرت جی. لفکوویتز اشاره کرد که در سال ۲۰۱۲ با کشف مکانیسم واکنش سلول‌ها به سیگنال‌ها توسط گیرنده‌های ویژه زمینه‌ساز درمان بیماری‌هایی همچون قلبی و آسم شد.
پس از آمریکا بریتانیا با ۱۴۵ جایزه، آلمان با ۱۱۶ جایزه، فرانسه با ۷۹، سوئد با ۳۴ و ژاپن با ۳۳ جایزه نوبل در رتبه‌های بعدی قرار دارند. علاوه‌بر این، کشورهایی همچون روسیه، کانادا، سوئیس، اتریش، هلند و ایتالیا نیز سهم قابل‌توجهی از جوایز نوبل را دارند. در مجموع ۵۹ کشور دیگر نیز جوایزی دریافت کرده‌اند که بیانگر گستردگی و تنوع علمی و فرهنگی در دنیاست.
نمونه‌هایی از برندگان برجسته نوبل در کشورهای مختلف نیز چشمگیر است. در ایسلند، هالدور کیلجان لاکسنس (Halldór Kiljan Laxness) در سال ۱۹۵۵ جایزه ادبیات نوبل را به‌دلیل رمان‌های واقع‌گرا و اجتماعی خود دریافت کرد که زندگی مردم ایسلند را به تصویر کشید.
در فیلیپین، ماریا رسا (Maria Ressa) در سال ۲۰۲۱ برای تلاش‌هایش در دفاع از آزادی مطبوعات و حفظ دموکراسی جایزه صلح نوبل را کسب کرد و در چین، تو یویو ( Tu Youyou) با کشف داروی آرتمیزینین در ۲۰۱۵ موفق به دریافت جایزه نوبل پزشکی شد که این دارو میلیون‌ها نفر را از مالاریا نجات داده است. در اتیوپی، نخست‌وزیر ابی احمد علی (Abiy Ahmed Ali) به‌دنبال تلاش‌هایش در برقراری صلح منطقه‌ای و رفع مناقشه مرزی با اریتره، در سال ۲۰۱۹ جایزه صلح نوبل را دریافت کرد.
این داده‌ها نشان می‌دهد که جایزه نوبل مختص چند کشور برتر نیست و از پیشرفت‌ها و نوآوری‌هایی تجلیل می‌کند که در سراسر جهان صورت می‌گیرد و می‌تواند الهام‌بخش ملت‌ها و افراد برای تلاش‌های علمی، ادبی و صلح‌طلبانه باشد.
