شرکت مخابرات ایران در نخستین روز از «کنفرانس ملی مخابرات» که با شعار «هم‌صدا برای توسعه ارتباطات» برگزار شد، رسماً از آغاز بزرگترین پروژه صنعت ICT ایران رونمایی کرد. این مگاپروژه ۵ میلیارد دلاری، با هدف جایگزینی کامل شبکه قدیمی سیم مسی با فناوری فیبر نوری طی یک بازه زمانی پنج ساله، با حضور تمام بازیگران اکوسیستم ارتباطات ثابت کشور کلید خورد.
به گزارش دیجیاتو، این کنفرانس دو روزه که با حضور فعالان اکوسیستم ارتباطات کشور از جمله پیمانکاران، اپراتورها و تولیدکنندگان تجهیزات در هتل المپیک تهران آغاز به کار کرد، فردا، دوشنبه ۵ آبان ۱۴۰۴، با حضور رئیس جمهور دنبال می‌شود، نه تنها به بررسی ابعاد فنی، اقتصادی و اجرایی این تحول بزرگ می‌پردازد، بلکه بستری برای انعقاد تفاهم‌نامه‌ها و قراردادهای عملیاتی این طرح بزرگ است.
«محمد جعفرپور»، مدیرعامل شرکت مخابرات ایران، در سخنرانی افتتاحیه این کنفرانس، با اشاره به گذشت ۱۰۰ سال از استقرار شبکه مسی در کشور، تأکید کرد که این فناوری دیگر پاسخگوی نیازهای امروز نیست. او گفت: «امروز پروژه مهاجرت نه تنها یک انتخاب نیست، بلکه یک الزام ضروری و کمی دیرهنگام است. در پروژه‌ای که با راهبرد وزارت ارتباطات و همت شرکت مخابرات ایران کلید خورده، قرار است کلیه شبکه مسی طی ۵ سال جمع‌آوری و فیبر جایگزین شود.»
جعفرپور با اشاره به محدودیت‌های شدید شبکه فعلی افزود: «امروز روی سرویس VDSL سرعت میانگین بیش از ۱۶ مگابیت بر ثانیه نخواهد بود، در حالی که برای مشترکین دور از مراکز مخابراتی، کیفیت ارتباطات به شدت افت می‌کند. با ارائه خدمات فیبر، تحقق سرعت یک گیگابیت بر ثانیه ممکن شده و این کیفیت برای حدود ۸۰۰ هزار مشترک کنونی فیبر نوری، کاملاً محسوس است.»
مدیرعامل مخابرات ایران در تشریح آورده‌های این طرح ملی به چند محور کلیدی اشاره کرد. او توضیح داد که این پروژه با اتصال ۱۰۰ درصدی سایت‌های تلفن همراه (BTS) به فیبر نوری، کیفیت ارتباطات موبایل را نیز مستقیماً ارتقا می‌دهد.
او با اشاره به ناترازی برق در کشور گفت: «مصرف برق کاربران کابل مسی به ازای هر مشترک ۸ برابر بیشتر از کاربران فیبر نوری است. با پروژه سواپ، مراکز تلفن دیجیتال پرحجم جمع‌آوری و سرویس‌های ابری جایگزین می‌شوند که این امر مصرف برق را به شدت کاهش می‌دهد.»
از منظر اقتصادی، جعفرپور با تاکید بر اینکه با هر ۱۰ درصد افزایش ضریب نفوذ ارتباطات ثابت، بین ۱.۲ تا ۱.۵ درصد به تولید ناخالص داخلی (GDP) افزوده می‌شود، گفت: «امیدواریم با اجرای این پروژه، اهداف برنامه هفتم محقق و سهم اقتصاد دیجیتال به بالای ۱۰ درصد برسد.»
او همچنین به پتانسیل عظیم اشتغال‌زایی این طرح اشاره کرد و افزود: «با یک میلیون اتصال فیبر نوری به صورت مستقیم ۱۰ هزار شغل و به صورت غیرمستقیم تا ۴۰ هزار شغل ایجاد می‌شود که این آمار، اشتغال‌زایی کسب‌وکارهای دیجیتال و آنلاین‌شاپ‌ها را شامل نمی‌شود.»
او تحقق «عدالت ارتباطی» را یکی از اهداف این پروژه دانست و گفت: «با اجرای این پروژه، هر فردی در هر جای کشور می‌تواند همان خدمات آموزش و سلامت و پزشکی از راه دور را دریافت کند که فردی در تهران دریافت می‌کند.»
جعفرپور تحقق «دولت الکترونیک» را از اهداف کلیدی پروژه برشمرد و افزود: «امروز ۱۰۰ درصد دستگاه‌های اجرایی مشتری شرکت مخابرات ایران هستند و شبکه دولت بر بستر مخابرات ایران ایجاد شده است. بنا داریم در طول این پروژه این ارتباطات را که حدود ۸۰ درصد آن مبتنی بر کابل مسی است به فیبرنوری تبدیل کنیم تا پایداری در شبکه دولت ایجاد شود.»
او این پروژه را یک جهش بزرگ توصیف کرد و گفت: «اگر ۱۰۰ سال طول کشید تا زوج سیم مسی به تمام منازل و کسب‌وکارها برسد، امروز می‌خواهیم با یک جهش بزرگ در طی ۵ سال تمام بستر شبکه را تبدیل به فیبر نوری کنیم. اجرای چنین پروژه‌ای نیازمند همکاری، همدلی، هم‌صدایی و وفاق است.»
او درباره اثر اجرای پروژه سواپ بر صنعت نیز گفت: «۷۰ درصد تجهیزات مورد استفاده در پروژه در داخل تولید می‌شود. امید داریم با تضمین خریدی که به تولیدکنندگان خواهیم داد، ۳۰ درصد مابقی را هم داخلی‌سازی کنیم. سخت‌ترین تجهیزات شبکه انتقال به صورت بومی تولید می‌شود و امروز بزرگترین شبکه انتقال در خراسان رضوی در حال تست و تحویل است.»
جعفرپور شرکت مخابرات را «لوکوموتیو و موتور محرک» صنعت خواند و افزود: «با شروع این پروژه همه پیمانکاران شروع به جذب نیروی انسانی کردند و با توجه به اقتصادی بودن این پروژه امکان جذب سرمایه‌های ملی وجود دارد.»
مدیرعامل شرکت مخابرات ایران همچنین گفت: «بعضی از خطوط تولید که سال‌ها خاموش شده بود به لطف این پروژه روشن شد. با یک کارخانه ۱۲ هزار کیلومتر در فاز اول و با کارخانه دیگر ۱۰ هزار کیلومتر قرارداد بستیم. در حوزه مودم، امروز هفته‌ای ده هزار اتصال نیاز به مودم داریم و برنامه‌ریزی ما رسیدن به هفته‌ای ۵۰ هزار اتصال است. ما همین امروز حاضریم تمام ظرفیت تولید مودم در کشور را پیش‌خرید، گارانتی و در تولید آن مشارکت کنیم. با اجرای این پروژه که ۵ سال به طول می‌انجامد می‌توانیم حداقل ۱۰ سال ظرفیت اجرایی پیمانکاران را گارانتی کنیم که معنی‌اش ایجاد اشتغال پایدار است.»
او یکی از رویکردهای شرکت مخابرات را مشارکت با سایر اپراتورهای مخابراتی دانست و گفت: «سه‌شنبه هفته قبل مصوبه نوع همکاری و مشارکت مخابرات با سایر اپراتورها تحت مصوبه بیت‌استریم تصویب شد. ما سهم بازار اپراتورهای کوچک را گارانتی می‌کنیم.»
او یکی از دستاوردهای اجرای این پروژه اتصال شهرک‌های صنعتی عنوان کرد و گفت در استان البرز به عنوان اولین استان ۱۰۰ درصد شهرک‌های صنعتی به فیبرنوری متصل شده‌اند.
مدیرعامل مخابرات در خصوص زمان‌بندی پروژه سواپ نیز اعلام کرد: «پروژه به صورت ۵ ساله دیده شده و امیدواریم تا انتهای دولت چهاردهم بیش از ۶۰ درصد پروژه به لحاظ جمعیتی انجام شود. برنامه یک سال آینده اتصال مشترکین مراکز استانها به فیبرنوری خواهد بود و امیدواریم بتوانیم در سال ۱۴۰۵ شاهد اتصال همه مشترکین باشیم. در همه ۳۱ استان ما قراردادهای اجرا را نهایی کردیم و بیش از ۶۰ درصد حجم قابل ارائه تبدیل به قرارداد شده است.»
«حمید فتاحی»، رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، نیز در این کنفرانس گفت: «اصل موضوع مهاجرت مورد تاکید همه است حتی کسانی که نقد دارند. مهاجرت از مس به فیبر یک الزام است.»
او با اذعان به عزم مخابرات برای اجرای پروژه، افزود: «ما نیز در سازمان تنظیم مقررات نسبت به تسهیل و تدوین مقررات مربوطه با همفکری ذی‌نفعان اقدام کردیم.»
فتاحی بیان کرد: «این پروژه ملی و این تغییر تکنولوژی ذی‌نفعانی دارد که هر کدام سهم قابل توجهی در پیشبرد پروژه خواهند داشت. درخواست من در همه جلسات با شرکت مخابرات توجه ویژه به موضوع سایر ذی‌نفعان در این پروژه است که اگر برای هر کدام اختلالی در منافع‌شان به وجود بیاید، موانع جدی بر سر پیشرفت پروژه ایجاد می‌شود.»
رئیس رگولاتوری ادامه داد: «سعی کردیم در مقررات تنظیمی و مصوبه هفته گذشته حقوق همه ذی‌نفعان را ببینیم. اما چیزی که روی کاغذ می‌نویسیم تا در عمل تعهد به اجرای آن نداشته باشیم، کارایی نخواهد داشت و اگر کارایی را از دست بدهد، در اصل موضوع پیشبرد پروژه تاخیر به وجود خواهد آمد.»
فتاحی هشدار داد: «امروز به نمایندگی از سایر ذی‌نفعان تأکید می‌کنم که هر اختلال و بی‌نظمی در این مسیر از سوی شرکت مخابرات به وجود بیاید، نظم زیست‌بوم بر هم خواهد خورد. چیزی که تا امروز دیدیم تأکید مدیران مخابرات و پیگیری اصل همراهی و همدلی است. مقرره بیت‌استریم هم که ما تصویب کردیم نقش مهمی در این زمینه دارد.»
در بخش دیگری از مراسم، پروژه ملی فیبر نوری رسماً رونمایی شد. در ارتباطی زنده با دو مدرسه «مشکات شاهد» و «پیشگامان» در تهران، سرعت دانلود ۸۸۰ و ۹۳۶ مگابیت بر ثانیه و سرعت آپلود ۲۹۰ مگابیت بر ثانیه ثبت شد. همچنین ارتباط زنده‌ای با مراکز اجرایی پروژه در ۵ استان قم، سمنان، گیلان، فارس و تهران برقرار و روند کارگذاری فیبرنوری نمایش داده شد.
«ستار هاشمی»، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، نیز در این مراسم گفت: «اولین مرکز مخابراتی ۶ هزار شماره‌ای در خیابان لاله‌زار حدود ۹۰ سال پیش راه‌اندازی شد. بعد از ۹۰ سال دور هم جمع شدیم که رفته رفته این فناوری را خاموش کنیم. امروز نقطه عطفی است در فضای ارتباطی کشور. آنچه گذشت ماحصل زحمات نزدیک به ۱۰۰ سال بوده اما به واسطه ارتقا در فناوری، ما هم لاجرم باید حرکت بکنیم.»
او محور اصلی دولت را «وفاق» در عمل عنوان کرد و گفت: «واقعیت را باید پذیرفت، چند سال فاصله بین اعضای خانواده ارتباطات بوده است. این اختلاف قابل انکار نیست.»
او ادامه داد: «در دولت چهاردهم، اصل را بر وفاق گذاشته‌ایم نه در شعار بلکه در عمل. ما در جلسات تاکید می‌کنیم در راستای وفاق، اقدام ضد رقابتی نخواهیم داشت. یعنی انحصار موضوعیت ندارد. ما از پروژه حمایت می‌کنیم ولی این حمایت صرفاً شامل حال مخابرات نخواهد بود.»
«صادق عباسی شاهکوه»، مشاور مدیرعامل شرکت مخابرات ایران و رئیس اسبق سازمان تنظیم مقررات، در این کنفرانس با ارائه تاریخچه‌ای از اینترنت در ایران گفت: «قبل از دولت نهم و سال ۸۴ اینترنت موبایل جی‌پی‌آر‌اس و اج بود. دایال آپ داشتیم و با پروانه‌ای که به اپراتورهای PAP داده شده بود تازه سرویس ADSL راه افتاده بود. در دولت دهم تلاش شد اینترنت روی موبایل رشد بکند، مجوز به رایتل داده شد اما با محدودیتی که روی تماس تصویری گذاشته شد، این اپراتور به اندازه کافی رشد نکرد.در دولت یازدهم توسعه سریع نسل ۳ و ۴ با مجوز داده شده به همراه اول و ایرانسل را شاهد بودیم و بالاترین سرعت رشد در دنیا را در این زمینه داشتیم.»
او ادامه داد: «در زمینه ارتباطات ثابت، پروانه ایرانیان نت در سال ۸۹ قرار بود اعطا شد. همچنین پروانه‌ها ادغام شد و FCPها شکل گرفتند که قرار بود ۲۵ درصد شبکه مستقل از مخابرات و فیبر داشته باشند. اواخر دولت یازدهم قرار شد ام‌تی‌ان وارد ایرانیان نت بشود اما با توجه به تحریم‌ها این اتفاق نیفتاد.»
عباسی شاهکوه تاریخچه اینترنت ایران را اینچنین ادامه داد: «در دولت دوازدهم تلاش شد با همکاری مخابرات VDSL رشد کند و خود مخابرات هم ره‌نگاشت را در زمینه فیبر شروع کرد که چندان موفق نبود. در دولت سیزدهم برنامه ۲۰ میلیون پوشش فیبر استارت خورد و اپراتورها درگیر شدند، دولت حمایت‌های خوبی را در نظر گرفت ولی به نظر من الان در دولت چهاردهم یک فرصت استثنایی با زیرساخت‌های قانونی و وفاق ایجاد شده و فرصتی است که به سمت جمع‌آوری سیم مسی برویم.»
او در ادامه به آینده فناوری اشاره کرد و گفت: «بر اساس آمار ابزارهای متصل در هر خانوار در هر ۵ سال دو برابر می‌شود. هوش مصنوعی قطعاْ سرعت بالا و تاخیر کم و قابلیت اطمینان می‌خواهد، که عبارت است از 5G در اینترنت سیار و فیبر نوری در ارتباطات ثابت.. الان بسیاری از اپراتورها در جهان نسل سوم را خاموش کرده یا این روند را آغاز کرده‌اند و ما هم باید به این سمت برویم تا فرکانس نسل سوم به 4G و 5G اختصاص پیدا کند.»
او با بیان اینکه توسعه کشور بدون فیبر نوری غیر ممکن است، گفت: «فیبرنوری ۵ سال پیش یک انتخاب بود، اما امروز یک الزام است. اگر باز هم تاخیر کنیم دو سال دیگر تبدیل به اضطرار می‌شود و در شرایط اضطرار بسیاری از مسائل قانونی نادیده گرفته می‌شود و نمی‌توان منافع کل ذی‌نفعان را در نظر گرفت.»
شاهکوه همچنین موانع پیشین در افزایش اتصال FTTH را «سواد دیجیتال» و «کمبود محتوای جذاب» دانست و بر لزوم رعایت الزامات مهمی چون برنامه زمان‌بندی مشخص، رضایت و حق انتخاب مشترکین و کیفیت خوب سرویس در پروژه جدید تأکید کرد.
شاهکوه همچنین موانع پیشین در افزایش اتصال FTTH را «سواد دیجیتال» و «کمبود محتوای جذاب» دانست و بر لزوم رعایت الزامات مهمی چون برنامه زمان‌بندی مشخص، رضایت و حق انتخاب مشترکین و کیفیت خوب سرویس در پروژه جدید تأکید کرد.
«حسن کریمی»، معاون شبکه شرکت مخابرات ایران، نیز در این رویداد ضمن تأکید بر اینکه «فیبر نوری حق اساسی مردم است»، اعلام کرد که کیفیت و استانداردسازی خط قرمز این پروژه خواهد بود.
او گفت: «ما فقط عدد نمی‌خواهیم، ما کیفیت می‌خواهیم. به زودی تیمی به همه استانها سر خواهد زد و وضعیت اجرایی را بررسی خواهد کرد.»
کریمی به مشترکین اطمینان داد که با اجرای همزمان فیبر در کنار شبکه مسی، میزان قطعی در فرآیند جایگزینی به حداکثر ۲۴ ساعت محدود خواهد شد.
او افزود: «بر اساس مدل‌های جهانی، ۹۰ درصد مشترکین را باید با اختیار و رضایت خودشان به فناوری جدید منتقل کنیم.»
او همچنین اعلام کرد که شرکت مخابرات ایران در محل کنفرانس و بر بستر فیبر نوری سرعت ۶.۵ گیگابیت بر ثانیه دانلود را ثبت کرده که بالاترین سرعت تا کنون در ایران است. به گفته کریمی، سرعت ارتباطات مخابرات به زودی به ۱۰ گیگابیت بر ثانیه خواهد رسید.
گفتنی است کنفرانس دو روزه مخابرات، امروز نیز با حضور رئیس جمهور پیگیری خواهد شد. در این کنفرانس نمایشگاهی نیز از توانمندی‌های شرکت‌های همکار مخابرات ایران تدارک دیده شده است. همچنین مراسم انعقاد قراردادها و تفاهم‌نامه‌های مرتبط با اجرای پروژه تغییر تکنولوژی کابل مسی به فیبر نوری از جمله برنامه‌های کنفرانس شرکت مخابرات ایران است.
