در عصر دیجیتال گریزی از تکنولوژی نیست و کسب‌وکارها ناگزیر به استفاده از فناوری‌های نوین هستند. هوش مصنوعی به حدی پیشرفت کرده است که شرکت‌های لندتکی در دنیا با استفاده از آن کاربران را اعتبارسنجی می‌کنند و بدون دریافت وثیقه، تسهیلات در اختیارشان می‌گذارند. در واقع ابزار جدید هوش مصنوعی از روی صدا، ظاهر و مواردی از این دست صداقت کاربران و رفتار بازپرداختشان را بررسی می‌کند .با این حال، در ایران هنوز اعطای تسهیلات بدون وثیقه از نظر مقررات بانکی امکان‌پذیر نیست، اما به گفته محمد صادق آزادانی، رئیس کمیسیون لندتک سازمان نظام صنفی رایانه‌ای تهران، تحولی که هوش مصنوعی در اعتبارسنجی ایجاد کرده، مسیر آینده نظام مالی کشور را نیز تحت تأثیر قرار خواهد داد.
هوش مصنوعی حالا به حدی فراگیر شده که توانسته ساختار سنتی و انحصاری اعتبارسنجی در کشور را در هم بشکند. در همین راستا محمد صادق آزادانی، رئیس کمیسیون لندتک سازمان نظام صنفی رایانه‌ای تهران در گفت‌وگو با دیجیاتو از شکل‌گیری زیرساخت‌های جدید اعتبارسنجی در کشور خبر داد و تأکید کرد که مدل‌های مبتنی بر داده و هوش مصنوعی توانسته‌اند تحولی جدی در فضای لندتک ایران ایجاد کنند.
او با اشاره به روندهای جهانی اعتبارسنجی گفت: «اگر از منظر داده‌ای و تکنولوژی به موضوع نگاه کنیم، در سال‌های اخیر زیرساخت‌های اعتبارسنجی داخلی با تکیه بر داده‌های رفتاری و تراکنشی کاربران توسعه پیدا کرده است. این داده‌ها که ماهیت ترانزیشنال دارند، از ردپای کاربران در پلتفرم‌های مختلف اقتصادی، از جمله Big Techها و ارائه‌دهندگان خدمات پرداخت (PSDها) به دست می‌آیند و مبنای مدل‌های یادگیری ماشین و هوش مصنوعی قرار می‌گیرند.»
به گفته آزادانی بسیاری از مدل‌هایی که اکنون در لندتک‌های بزرگ استفاده می‌شود بر همین داده‌ها سوار و تست شده‌اند و نتایج خوبی نیز داشته‌اند: «این مدل‌ها به شرکت‌ها کمک کرده‌اند نرخ نکول مشتریان را برای تأمین‌کنندگان مالی کاهش دهند. در واقع، این ابزارها به یک مزیت رقابتی بین لندتک‌ها تبدیل شده و به نظر می‌رسد در آینده نقش بسیار پررنگ‌تری هم پیدا کنند.»
با وجود پیشرفت مدل‌های هوش مصنوعی و داده‌محور در اعتبارسنجی، فرایند اعطای تسهیلات هنوز تحت چارچوب‌های قانونی و نظارتی بانک‌ها قرار دارد، رئیس کمیسیون لندتک تهران در این باره گفت:
«در حال حاضر مقررات بانکی اجازه نمی‌دهد که اعتبارسنجی صرفاً از طریق وب‌سرویس‌های توسعه یافته یا شرکت‌های خصوصی انجام شود. حتی طبق ضوابط تسهیلات‌یاری که بانک مرکزی تدوین کرده، اگر لندتک یا تسهیلات‌یار اقدام به شناسایی مشتری کند، این به معنای رفع مسئولیت از بانک نیست و بانک همچنان موظف است ارزیابی‌های خود را انجام دهد. با این حال تجربه نشان داده مشتریانی که از مسیر لندتک‌ها به بانک‌ها معرفی می‌شوند، کیفیت اعتباری بالاتری دارند.»
او همچنین معتقد است که لندتک‌ها فرصت تازه‌ای برای اعتمادسازی در اقتصاد ایران فراهم کرده‌اند و توانسته‌اند میان کاربران و نهادهای مالی پلی ایجاد کنند که نه‌تنها نرخ نکول را کاهش می‌دهد، بلکه دسترسی اقشار بیشتری از مردم به اعتبار را ممکن می‌سازد. این همان نقطه‌ای است که فناوری می‌تواند به نفع هم مردم و هم نظام مالی عمل کند.
خبرنگار: آوا فلاح
