جواد لگزیان
زندهیاد صبا چناری متولد ۱۳۷۹ داور رسمی فدراسیون ورزش‌های رزمی جمهوری اسلامی ایران، داور رسمی مسابقات انتخابی تیم ملی موی‌تای، و داور کیک‌بوکسینگ در مسابقات کشوری و استانی با سابقه بیش از ۱۲ سال فعالیت در رشته‌های رزمی به‌عنوان فایتر، مربی و داور ، قهرمان شناخته‌شده ورزش‌های رزمی بود. صبا چناری سال گذشته نایب قهرمان جهان در رشته موی تای شد.
صبا چناری ۳۰ مهر ۱۴۰۴ حین تمرین بر اثر ایست قلبی با این دنیا وداع کرد. یادش تا ابد جاودانه باد.
اکنون مصاحبه* این دختر قهرمان را بخوانید که از تجارب خود در دنیای داوری ورزش‌های رزمی می گوید و صمیمانه به نوجوانان نوید می دهد اگر امروز با علاقه شروع کنید، فردا می توانید یکی از داوران بین‌المللی کشورمان باشید.
صبا چناری به عنوان داور 
چطور شد سراغ داوری رفتید؟
داوری را دوست داشتم. داوری رزمی کاری است سخت، نفس‌گیر، اما سرشار از هیجان و معنا. تنها کسی می تواند آن را درک کند که خودش سال‌ها روی تاتامی یا در رینگ جنگیده باشد. وقتی وسط زمین می ایستی، باید فقط خدا را بشناسی؛ نه تماشاگر، نه فایتر، نه مربی. آنجا دیگر فقط تویی و وجدانت.
تعریف شما از داوری چیست؟ داور موفق چه کسی است؟
داوری یعنی شناخت ضربه، شناخت درد، و شناخت عدالت. همه داوران به نوبه خود قابل احترام‌اند، اما داوری موفق‌تر است که خودش فایتر بوده باشد یا حداقل در کلاس‌های اسپارینگ شرکت کرده باشد. چون فقط کسی که طعم ضربه را چشیده، می فهمد چه چیزی خطاست و چه چیزی نه.
نقش داوری در ورزش رزمی را چگونه ارزیابی می کنید؟
هر زمین مسابقه ساختاری دارد: یک سرداور که بر کل بازی نظارت دارد و رأی نهایی را اعلام می کند، سه داور کنار زمین که مسئول ثبت خطاها و امتیازات هستند، یک تایم‌نگهدار برای کنترل زمان مسابقه، و مهم‌تر از همه، داور وسط زمین که مسئول حفظ سلامت فایترها و کنترل روند بازی است.
داوری را از کجا آغاز کردید؟
خوشبختانه، از همان روزهای نخست، مسئولیت داور وسط بودن به من سپرده شد. شاید عجیب به نظر برسد، اما کمتر پیش می آید داوری که تازه‌کار است، در همین ابتدا به‌عنوان داور وسط انتخاب شود. من اما با اعتماد اساتیدم، از همان ابتدا در این موقعیت قرار گرفتم و قول دادم که داوری منصف باشم. چون خودم بارها شاهد ناحقی‌هایی در دوران فایتری‌ام بودم. طبیعی است، همیشه همه با وجدان نیستند؛ اما باید کسی باشد که باشد!
داوری را از که آموختید؟
نخستین داوری‌ام را در رشته کیک‌بوکس، مدیون اعتماد بی‌نظیر خانم مریم امرائی هستم؛ دوست صمیمی‌ام که ناظر آن مسابقه بود و در ۲۰ سالگی به من جرات ورود به دنیای داوری را داد.
بعد از آن، دومین تجربه مهم زندگی داوری‌ام با دعوت استاد طاهره تنها، سرمربی تیم ملی موی‌تای ایران رقم خورد؛ جایی که در انتخابی تیم ملی، به من اعتماد شد و من را به عنوان داور مسابقات برگزیدند.
مهمترین نکته در داوری چیست؟
در برخی از مسابقات ملی، حتی وقتی یکی از شاگردانم درون رینگ بازی می کرد و دیگر داوران مشغول قضاوت بودند، به من اعتماد شد که قضاوت کنم. چون می‌دانستند من قرار نیست عدالت را قربانی آشنایی کنم. و این برایم همیشه ارزشمندترین اعتماد بوده است.
یک خاطره از داوری بگویید.
خاطره‌ای از اولین داوری‌ها برایتان می‌گویم. یادم هست یکی از نخستین مسابقات، داور وسط، هم‌باشگاهی‌ام بود. آمد کنار گوشم و گفت: «یه خطا ازش بگیر، بازیو می‌برم!» در چشمانش نگاه کردم و فقط گفتم: «ببخشید، شما؟!»
به نظر شما یک نوجوان از کجا باید آموزش داوری را آغاز کند؟
اگر نوجوانی هستید که به داوری در ورزش‌های رزمی علاقه‌مندید، بهترین نقطه‌ی آغاز، شرکت در کلاس‌های رسمی آموزش داوری فدراسیون مربوط به رشته‌ی مورد علاقه‌تان است؛ مانند کاراته، تکواندو یا ووشو. در ابتدا باید به قوانین، امتیازدهی، حرکات مجاز و ممنوع، و وظایف داوران آشنا شوید.
پیشنهاد می کنم در کنار آموزش، در مسابقات محلی یا باشگاهی به عنوان کمک‌داور یا مشاهده‌گر فعال شرکت کنید تا تجربه کسب کنید و با فضای مسابقات آشنا شوید.
توصیه ویژه شما به نوجوانان چه می باشد؟
توصیه من این است که صبور، منظم و پرانرژی باشید. داوری فقط سوت زدن نیست؛ داوری یعنی تصمیم‌گیری درست در لحظه، مسئولیت‌پذیری، و حفظ عدالت. هیچ‌گاه نگذارید فشار محیط یا احساسات شخصی بر تصمیم شما تأثیر بگذارد. اگر امروز با علاقه شروع کنید، فردا می توانید یکی از داوران بین‌المللی کشورمان باشید.
و سخن آخر شما برای نوجوانان و دوستان.
سخن آخر از دل تجربه: اگر داور شدی، فقط خدا را بشناس. برای پول وارد این کار نشو، چون بیشترش دلی است. دنبال تولید محتوا و شهرت نباش، چون آن لحظه فقط یک مسئولیت بزرگ بر دوشت است. هوشیار باش، منصف باش، و اجازه نده حق کسی ضایع شود. و به یاد داشته باش: وقتی وسط زمین هستی، باید وجدان و عدالت را داوری کنی، نه صرفاً مسابقه را.
*این گفت و گو قبلا در نشریه دانش آموزی تیز هوش منتشر شده است.
