خبرگزاری مهر؛ گروه استانها: استان یزد با قرار گرفتن در فلات مرکزی ایران، سال‌هاست که به‌عنوان یکی از شاه‌راه‌های اصلی حمل‌ونقل کشور شناخته می‌شود، این استان که در مسیر کریدورهای شمال–جنوب و شرق–غرب قرار دارد، از دیرباز نقش حلقه اتصال مناطق صنعتی، معدنی و مرکزی کشور را بر عهده داشته است. وجود معادن عظیم سنگ‌آهن در چادرملو و چغارت، صنایع فولاد و نساجی در اردکان، بافق و یزد، موقعیت استراتژیک آن در میانه راه استان‌های بندری جنوب تا پایتخت، سبب شده توسعه حمل‌ونقل به‌ویژه بخش ریلی، نه تنها یک مطالبه محلی بلکه ضرورتی ملی برای توسعه پایدار باشد.
جایگاه استان یزد در شبکه ریلی کشور
یزد از نخستین استان‌هایی بود که پس از انقلاب اسلامی شبکه ریلی آن به‌صورت گسترده در دهه ۱۳۶۰ توسعه یافت و از همان زمان محور ارتباطی تهران–یزد–بندرعباس به‌عنوان یکی از مسیرهای پرتردد باری و مسافری کشور شناخته شد. روزانه هزاران تن مواد معدنی، صنعتی و کالای صادراتی از این مسیر عبور می‌کند و صدها مسافر یزدی و غیر یزدی نیز از طریق راه‌آهن یزد به پایتخت و سایر نقاط کشور سفر می‌کنند.
با این حال، در سال‌های اخیر افزایش جمعیت، توسعه صنایع، رشد تقاضای سفر و مستهلک شدن زیرساخت‌های ریلی باعث شد ظرفیت فعلی خطوط ریلی پاسخگوی نیازهای جدید نباشد. به همین دلیل، توسعه و بازسازی زیرساخت‌های ریلی به یکی از اولویت‌های اصلی دولت و استانداری یزد تبدیل شد.
ضرورت نوسازی و توسعه خطوط ریلی
کارشناسان معتقدند بخش حمل‌ونقل ریلی یکی از پایه‌های اقتصاد مقاومتی است؛ چراکه علاوه بر صرفه‌جویی در مصرف سوخت و کاهش آلایندگی، به ارتقای ایمنی و تسهیل تجارت کمک می‌کند. در استان یزد نیز سهم بالای صنایع معدنی و صادرات مواد خام، لزوم ارتقای ظرفیت خطوط و ناوگان را دوچندان کرده است.
استان یزد اکنون محور تلاقی چندین خط اصلی کشور است؛ از شمال به اردکان و چادرملو، از جنوب به بافق و سیرجان، و از غرب به اقلید و ابرکوه متصل می‌شود. این موقعیت ممتاز، آن را به یکی از مهم‌ترین نقاط توسعه‌ای در برنامه ملی حمل‌ونقل تبدیل کرده است. بر همین اساس، در دولت سیزدهم طرحی جامع برای نوسازی و گسترش شبکه ریلی یزد تدوین شده است.
در کنار همه این دلایل وجود بندر خشک پیشگامان در استان یزد که به منظور تسهیل و تسریع امر تجارت خارجی و پشتیبانی بنادر مهمی همچون بندر شهید رجایی بندر عباس ایجاد شده است، یکی از مهم‌ترین دلایل لزوم توسعه حمل و نقل ریلی در این استان باشد.
آغاز فصل جدید توسعه ریلی استان یزد با تفاهم‌نامه ۲۵۰۰ میلیارد تومانی
در همین راستا، اخیراً تفاهم‌نامه‌ای به ارزش ۲,۵۰۰ میلیارد تومان میان وزارت راه و شهرسازی، شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران، بخش خصوصی و استانداری یزد به امضا رسید. این تفاهم‌نامه، ساخت ۵۰ واگن مسافربری جدید را با هدف افزایش ظرفیت جابه‌جایی در مسیرهای پرتردد استان، به‌ویژه خط یزد–تهران، دنبال می‌کند.
محمدرضا بابایی، استاندار یزد در گفتگو با خبرنگار مهر بیان کرد: وقتی به عنوان استاندار کار خودم را در استان یزد شروع کردم، یکی از مهم‌ترین درخواست‌های مردم و نخبگان یزدی، افزایش تعداد قطارهای مسیر یزد به تهران بود. در آن زمان، تنها سه روز در هفته قطار داشتیم؛ اما اکنون این سرویس به هفت روز هفته افزایش یافته و ظرفیت جابه‌جایی نیز حدود ۲۵ درصد رشد داشته است.
استاندار یزد افزود: با پیگیری‌های مداوم و نشست‌های مشترک با وزیر راه و مدیرعامل راه‌آهن، توافق شد که ظرفیت حمل‌ونقل مسافر در مسیر یزد–تهران از حدود ۳۰۰ نفر در روز به بیش از دو هزار نفر افزایش یابد. اجرای این تفاهم‌نامه گام بلندی در مسیر تحقق این هدف است.
بهسازی واگن‌های استان یزد با سرمایه گذاری بخش خصوصی
بابایی گفت: بر اساس تفاهم‌نامه امضا شده، قرار است تا تیرماه سال آینده نخستین قطار جدید حاصل از این پروژه وارد مدار شود. در این طرح، بخش خصوصی با سهم ۸۲ درصدی نقش اصلی را دارد و مابقی سرمایه‌گذاری از سوی راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران و بانک‌ها تأمین می‌شود. استانداری یزد نیز پشتیبانی اجرایی، فنی و مالی را بر عهده دارد.
بابایی تأکید کرد: با اجرای این پروژه، علاوه بر افزایش ظرفیت صندلی‌ها، کیفیت خدمات نیز به‌طور چشمگیری ارتقا خواهد یافت. واگن‌های جدید بر اساس استانداردهای روز طراحی شده‌اند و امکان استفاده از امکانات رفاهی و اینترنتی در آنها فراهم خواهد بود.
پنج مطالبه کلیدی یزد برای آینده ریلی در استان یزد
استاندار یزد با اشاره به پنج مطالبه راهبردی مردم استان یزد در حوزه حمل‌ونقل ریلی گفت: دوخطه‌سازی محور اردکان–چادرملو، به‌دلیل حجم سنگین بار معدنی و صنعتی در این محور، ایجاد مسیر دوم برای جلوگیری از ترافیک ریلی و افزایش ایمنی، ایجاد کمربند باری ریلی اطراف شهر یزد، برای کاهش ورود قطارهای باری به محدوده شهری، کاهش آلودگی و افزایش ایمنی، همچنین تکمیل راه‌آهن یزد–اقلید به دلیل آنکه این پروژه اتصال جنوب کشور به مرکز و شمال را تقویت کرده و مسیر دسترسی به بنادر جنوبی را کوتاه‌تر می‌کند، رفع نواقص محور رخش–اقلید برای بهبود سرعت و ایمنی قطارها در مسیر غرب استان یزد، تکمیل ایستگاه راه‌آهن ابرکوه با هدف توسعه گردشگری و تسهیل دسترسی مردم مناطق جنوبی استان به شبکه سراسری، ۵ مطالبه اصلی مردم استان یزد در حوزه ریلی است.
بابایی تصریح کرد: یزد در دولت چهاردهم با نگاه ملی به حمل‌ونقل و لجستیک، در مسیر تحولی بزرگ قرار دارد و پروژه‌های در حال اجرا تنها بخشی از این چشم‌انداز هستند.
سهم حمل‌ونقل ریلی در بخش باری به ۳۰ درصد می‌رسد
مدیرکل راه آهن استان یزد در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: حمل و نقل ریلی به واسطه ایمنی بالا و مقرون به صرفه بودن مورد استقبال چشم گیری قرار گرفته است، در کشورهای پیشرفته نیز بخش قابل توجهی از حمل و نقل باری و مسافری به وسیله قطار انجام می‌شود، در روسیه حدود ۸۰ درصد و در قاره اروپا نیز بین ۶۰ تا ۷۰ درصد از حمل و نقل باری و مسافری به وسیله قطار انجام می‌شود.
سیدرضا سادات حسینی افزود: در کشور ما نیز اساساً حمل و نقل به دلیل موقعیت استراتژیک و راهبردی جغرافیایی از اهمیت بالایی برخوردار است اما تنها ۱۰ درصد از کل حمل و نقل کشور مربوط به حوزه ریلی است، در برنامه هفتم توسعه مقرر شده این سهم در حوزه مسافری به ۲۵ درصد برسد و در حوزه حمل باری به ۳۰ درصد برسد.
سادات حسینی افزود: در این بین نقش استان یزد به دلیل مرکزیت جغرافیایی، ظرفیت‌های صنعتی، معدنی و گردشگری می‌تواند بسیار پررنگ باشد، حضور بخش خصوصی در صنعت ریلی کشور می‌تواند به تسریع در توسعه این صنعت کمک کند
یزد؛ گره لجستیکی ایران
با اجرای پروژه‌های دوخطه‌سازی، نوسازی ناوگان و تکمیل خطوط اقلید و اردکان–چادرملو، یزد به یکی از محورهای اصلی شبکه ریلی ایران تبدیل خواهد شد، این استان با موقعیت مرکزی خود، می‌تواند به قطب ترانزیت بار و مسافر کشور بدل شود و نقشی کلیدی در تحقق اقتصاد بدون نفت ایفا کند.
امروز یزد نه تنها در مسیر توسعه صنعتی، بلکه در آستانه جهشی بزرگ در زیرساخت‌های حمل‌ونقل قرار گرفته است؛ جهشی که با همکاری دولت، بخش خصوصی و مردم، چهره حمل‌ونقل ایران را در سال‌های آینده دگرگون خواهد کرد.
