به گزارش همشهری آنلاین، بازار جهانی نفت در آستانه فصلی جدید از بازتعریف روابط انرژی و تجارت بین‌المللی قرار دارد. حرکت آمریکا برای بازسازی ذخایر استراتژیک، همزمان با تغییر رفتار هند در قبال نفت روسیه و تشدید تحریم‌های اروپایی، نشانه‌ای از تحول در جغرافیای انرژی جهان است.
این تحولات گرچه در کوتاه‌مدت باعث رشد قیمت نفت شده‌اند، اما مسیر آینده به‌شدت وابسته به تصمیمات سیاسی و دیپلماتیک خواهد بود. سرمایه‌گذاران و فعالان بازار انرژی باید در ماه‌های آینده چشم به واشنگتن، دهلی‌نو و بروکسل داشته باشند؛ سه پایتختی که تصمیمات‌شان می‌تواند مسیر «طلای سیاه» را در زمستان امسال تعیین کند.
تحلیلگران معتقدند مجموعه‌ای از عوامل سیاسی، تجاری و ساختاری در بازار، زمینه‌ساز این بازگشت قیمت شده‌اند؛ از جمله گزارش‌ها درباره توافق احتمالی تجاری میان ایالات متحده و هند، تصمیم وزارت انرژی آمریکا برای افزایش ذخایر استراتژیک نفتی، و نشانه‌هایی از کاهش موجودی ذخایر نفت خام آمریکا طبق آمار رسمی اداره اطلاعات انرژی (EIA).
بازگشت آمریکا به سیاست ذخیره‌سازی نفت
وزارت انرژی ایالات متحده اعلام کرده که قصد دارد یک میلیون بشکه نفت خام به ذخایر استراتژیک نفتی (SPR) این کشور اضافه کند؛ تصمیمی که از دید بازار نشانه‌ای از چرخش سیاست انرژی واشنگتن پس از دوره تخلیه گسترده ذخایر در دولت پیشین است.
در دولت جو بایدن، آمریکا برای کنترل قیمت سوخت و مقابله با شوک عرضه ناشی از جنگ اوکراین، حدود ۱۸۰ میلیون بشکه از ذخایر استراتژیک خود را روانه بازار کرد. این اقدام، ذخایر آمریکا را به پایین‌ترین سطح خود در ۴۰ سال اخیر رساند؛ به‌طوری که اکنون تنها حدود ۴۰۹ میلیون بشکه نفت در انبارهای زیرزمینی تگزاس و لوئیزیانا باقی مانده است.
با تغییر رویکرد دولت دونالد ترامپ و بازگشت اولویت به امنیت انرژی، وزارت انرژی اعلام کرده که هدف، پر کردن تدریجی ذخایر است تا ضمن تقویت تاب‌آوری عرضه، پیام مثبتی به بازارهای جهانی ارسال شود.
«کریس رایت»، وزیر انرژی ایالات متحده، در این باره گفت: فرآیند شارژ مجدد ذخایر یک‌شبه انجام نمی‌شود، اما این گام مهمی در جهت بازسازی اعتماد به سیاست انرژی آمریکا و تقویت امنیت ملی ماست.
با توجه به محدودیت بودجه و نیاز به تعمیرات زیرساختی در پایانه‌های ذخیره‌سازی، وزارت انرژی فعلاً تنها مجوز خرید یک میلیون بشکه را صادر کرده است. با این حال، همین اقدام کوچک در بازاری که با مازاد عرضه روبه‌رو بود، موجب شد انتظارات برای تثبیت یا کاهش عرضه افزایش یابد و قیمت‌ها واکنش صعودی نشان دهند.
نقش هند در معادله تقاضا
در کنار سیاست داخلی آمریکا، عامل دیگری که بر رشد قیمت نفت اثر گذاشت، گزارش‌ها درباره احتمال دستیابی واشنگتن و دهلی‌نو به یک توافق تجاری جدید بود.
طبق اظهارات رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، نخست‌وزیر هند «نارندرا مودی» در گفت‌وگویی تلفنی اعلام کرده که کشورش واردات نفت از روسیه را به‌تدریج کاهش خواهد داد. اگر این وعده تحقق یابد، تقاضای هند برای نفت از منابع دیگر (از جمله خاورمیانه و آمریکا) افزایش خواهد یافت.
هند در دو سال گذشته یکی از بزرگ‌ترین خریداران نفت روسیه بوده است. پس از اعمال تحریم‌های غرب علیه مسکو، پالایشگاه‌های هندی با استفاده از تخفیف‌های سنگین، بخش عمده‌ای از نیاز خود را از روسیه تأمین کردند. این روند عملاً باعث شده بود بخشی از تقاضای جهانی از مسیر سنتی اوپک به سمت شرق منحرف شود.
تحلیلگران معتقدند کاهش واردات نفت روسیه از سوی هند می‌تواند توازن جدیدی در بازار جهانی نفت ایجاد کند.
سوجین کیم، یک تحلیلگر بازار های مالی در این باره می‌گوید: اگر هند واقعاً خرید نفت از روسیه را محدود کند، رقابت برای منابع غیرروسی شدت می‌گیرد و همین امر به رشد قیمت‌ها منجر خواهد شد.
به گفته منابع آگاه، توافق احتمالی میان دو کشور شامل کاهش تعرفه‌های آمریکا بر کالاهای وارداتی از هند از ۵۰ درصد به حدود ۱۵ تا ۱۶ درصد است؛ امری که می‌تواند زمینه را برای همکاری گسترده‌تر در حوزه انرژی و فناوری باز کند.
سیگنال‌های مثبت از اروپا و بازار ذخایر جهانی
در اروپا نیز روند تحریم‌های روسیه ادامه دارد. اتحادیه اروپا پس از رفع مخالفت اسلواکی، آماده تصویب نوزدهمین بسته تحریمی علیه روسیه است. با وجود اینکه این تحریم‌ها مستقیماً عرضه نفت روسیه را هدف نمی‌گیرند، اما محدودیت‌های مالی و بیمه‌ای بر شرکت‌های حمل‌ونقل می‌تواند جریان صادرات را کندتر کند.
در همین حال، داده‌های تازه اداره اطلاعات انرژی آمریکا نشان داد که موجودی ذخایر نفت خام این کشور در هفته گذشته نزدیک به یک میلیون بشکه کاهش یافته است. این نخستین کاهش در چهار هفته اخیر بود و نشانه‌ای از افزایش نسبی مصرف سوخت و تقاضای پالایشگاهی محسوب می‌شود. همچنین ذخایر بنزین و سوخت‌های دیگر نیز بیش از انتظار کاهش یافته‌اند؛ موضوعی که احتمال افزایش تقاضای فصلی را تقویت کرده است.
چشم‌انداز کوتاه‌مدت بازار
بازار نفت در هفته‌های اخیر تحت فشار عوامل نزولی متعددی قرار گرفته بود؛ از جمله افزایش عرضه آمریکا، سیاست اوپک‌پلاس برای تداوم رشد تولید برنامه‌ریزی‌شده، و نگرانی‌ها از رکود اقتصادی در برخی اقتصادهای بزرگ. اما تحولات جدید، نشانه‌ای از بازگشت تعادل نسبی به بازار محسوب می‌شود.
کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که اگر روند کاهش ذخایر آمریکا ادامه یابد، توافق تجاری آمریکا و هند نهایی شود و تحریم‌های اروپا علیه روسیه شدت بگیرد، آنگاه قیمت نفت در کوتاه‌مدت می‌تواند تا محدوده ۶۵ دلار برای نفت برنت و ۶۰ دلار برای WTI تقویت شود.
در مقابل، اگر اوپک‌پلاس تصمیم به افزایش عرضه فراتر از برنامه فعلی بگیرد یا تقاضای جهانی به دلیل ضعف رشد اقتصادی چین و اروپا کاهش یابد، احتمال بازگشت قیمت‌ها به محدوده پایین‌تر نیز وجود دارد.
