خبرآنلاین-مهسا مژدهی: جای تعجب ندارد که دونالد ترامپ رئیس‌جمهور ایالات متحده بار دیگر برای انتخاب یک فرستاده در خاورمیانه به سراغ سرمایه‌دارها و کارآفرین‌ها رفته است. او پیش از این استیو ویتکاف را که همبازی گلفش را که در کار املاک بود، مامور حل و فصل بحران در غزه و اوکراین کرد و حالا تعجبی ندارد که مارک ساوایا را که به‌عنوان یک کارآفرین با ریشه‌های عراقی مشهور است را به‌عنوان نماینده ویژه ایالات متحده در عراق معرفی کرده است. اما ماجرا به همین جا ختم نمی‌شود. مارک ساوایا یک کارآفرین معمولی نیست. زنجیره‌ی فروشگاه‌های ماریجوانا ساوایا به نام Leaf & Bud شامل شعبی در دیترویت، سنتر لاین و هیزل پارک است، به این مرد جوان آمریکایی-عراقی تعلق دارد.
بزهکار یا آشنا به امور عراق؟
مارک ساوایا، در عراق متولد شده و از اعضای جامعه‌ی کلدیان-آمریکایی در منطقه‌ی مترو دیترویت محسوب می‌شود. کلدیان گروهی از مهاجران و نوادگان مهاجران هستند که عمدتا از عراق، ترکیه و سوریه به ایالات متحده مهاجرت کرده‌اند. آن‌ها بخشی از اقلیت‌های مسیحی خاورمیانه محسوب می‌شوند و هویت فرهنگی، زبانی و مذهبی متمایزی دارند.مهاجرت اصلی این گروه از دهه ۱۹۲۰ آغاز شد، زمانی که کلدیان برای فرار از آزارهای مذهبی و سیاسی در امپراتوری عثمانی (عمدتاً از ترکیه و عراق) به آمریکا آمدند. پس از جنگ جهانی دوم موج دیگری از مهاجرت به غرب رخ داد.
با وجود اینکه فروش ماریجوانا امری ممنوع نیست، اما بسیاری از آمریکایی‌ها را نگران کرده و باعث بدنامی مارک ساوایا شده است. سال گذشته یکی از اعضای شورای شهر دیترویت از ساوایا انتقاد کرد و گفت تعداد بیش از حد تبلیغات فروشگاه‌های او از جمله تابلوهای تبلیغاتی، بنرهای هوایی و کامیون‌های دیجیتال تبلیغاتی باعث نگرانی شده است. در همان زمان وکیل شرکت لیف اند بود اعلام کرد که طراحی این تبلیغات به‌گونه‌ای است که برای کودکان یا نوجوانان جذاب نباشد، که یکی از نگرانی‌های اصلی در این زمینه است. فروش ماریجوانا در ایالت میشیگان ژاز سال ۲۰۰۸ برای مصارف پزشکی و از سال ۲۰۱۸ برای مصرف تفریحی مجاز شده است.ترامپ در گذشته موضعی سخت‌گیرانه علیه مواد مخدر داشته و حتی دستور حمله به کشتی‌های خارجی مظنون به قاچاق مواد مخدر به خاک آمریکا را صادر کرده بود.
الیزابت تسورکوف، پژوهشگر روس-اسرائیلی که به مدت ۹۰۳ روز در عراق توسزندانی بود و در ۳ اکتبر آزاد شد، از طریق شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق) به ساوایا تبریک گفت و نوشت که او در آزادی‌اش نقش داشته است:مارک نقش تعیین‌کننده‌ای در آزادی من پس از ۹۰۳ روز اسارت داشت، بدون آن‌که هیچ امتیازی در مقابل داده شود.
آنطور که از ادعاهای تسورکوف پیداست، مارک ساوایا به‌عنوان چهره‌ای نزدیک به ترامپ رویکردی ضد ایرانی داشته و از گروه‌های مخالف ایران در عراق حمایت می‌کند.
دونالد ترامپ تلاش دارد تا این مرد نسبتا جوان را به‌عنوان فردی جا بزند که تسلط کامل بر مسائل مرتبط با عراق دارد. او در زمان معرفی مارک ساوایا در شبکه اجتماعی تروث نوشت: درک عمیق مارک از روابط عراق و آمریکا و ارتباطات او در منطقه به پیشبرد منافع مردم آمریکا از طریق تعاملات دیپلماتیک و ارتباط مستقیم با مقامات عراقی کمک خواهد کرد. او به‌عنوان فرستاده ویژه، نماینده مستقیم منافع آمریکا در عراق خواهد بود و هماهنگی ابتکارات مشترک، تداوم مذاکرات دیپلماتیک و تضمین ارتباط شفاف میان دولت‌های آمریکا و عراق در زمینه‌های امنیتی، سیاسی و اقتصادی را بر عهده خواهد داشت. ترامپ همچنین از نقش ساوایا در کارزار انتخاباتی ۲۰۲۴ خود قدردانی کرد و گفت او در جلب حمایت رأی‌دهندگان مسلمان آمریکایی در میشیگان نقش کلیدی داشته است.
او سابقه سیاسی ندارد
مشکل اصلی عراقی‌ها با ساوایا این است که او هیچ پیش‌زمینه سیاسی ندارد. برای ترامپ که خود از خواستگاه مشابهی آمده است، این اتفاق عجیب نیست. اما کسانی که به پیچیدگی‌های عراق واقف‌اند ضرورت حضور یک نماینده قدر و آشنا به جامعه عراق را ضروری می‌دانند. با وجود بحث‌های فراوان بر سر مارک ساوایا محمد شیاع سودانی نخست‌وزیر عراق که تلاش دارد هر چه بیشتر روابط دیپلماتیک کشورش را با غرب و شرق بهبود ببخشد، از تصمیم ترامپ استقبال کرده است.
مارک ساوایا که متولد سال 1983 و 42 ساله است، در دهه 90 میلادی و وقتی بچه بوده به ایالات متحده مهاجرت کرده است. مشخص نیست که خانواده ساوایا به دلیل نگرانی‌ها از تمامیت‌خواهی صدام حسین دیکتاتور سابق عراق دست به مهاجرت زده‌اند یا با رویکرد اقتصادی چنین تصمیمی اتخاذ کرده‌اند.
مساله بعدی که عراقی‌ها را رنجانده این است که عراق در شرایط فعلی چندان نیازی به فرستاده ویژه آمریکا ندارد. این کشور از ثبات نسبی برخوردار بوده و دولت سودانی در حال پیگیری پروژه‌های توسعه در این کشور است. تحلیل‌گران عراقی می‌گویند در شرایطی که جنگ و ناآرامی یا اختلاف عمده سیاسی در عراق وجود ندارد، ضرورت حضور فرستاده ویژه ترامپ در این مقام چیست؟
پاسخ‌های متفاوتی به این سوال داده می‌شود. برخی معتقدند این انتصاب با چراغ سبز شیاع سودانی شکل گرفته که در آستانه انتخابات به دنبال ماندن در قدرت است. برخی دیگر می‌گویند ترامپ برای عراق تصمیم ویژه‌ای دارد. او ممکن است بخواهد سیاست‌هایی قدیمی آمریکا برای نفت عراق را اجرایی کرده یا در کوتاه کردن دست گروه‌های شیعی در این کشور دست به اقدامات عجیب و غیرمنتظره بزند. ترامپ اخیرا مقامات عراقی را به سو مدیریت در موضوع نفت متهم کرده بود که باعث شده این تصور به وجود بیاید که ایالات متحده تصمیماتی را در خصوص میدان‌های نفتی عراق اتخاذ کرده است.
