سهام چگونه از دارایی‌های کم‌ریسک جذاب‌تر می‌شود؟

مسعود مهدیان، کارشناس بازار سرمایه به ارزیابی وضعیت نرخ‌های صندوق‌های درآمدثابت و نرخ بهره و بازار اوراق و تاثیر آن بر بازار سهام پرداخت و گفت: درباره نرخ‌های فعلی اوراق بهادار با درآمد ثابت و میزان جذابیت آنها در مقایسه با بازار سهام، باید گفت که با توجه به شرایط کنونی بازار سرمایه و رشدهای اخیر بورس تهران، همچنان می‌توان صندوق‌های درآمد ثابت را یکی از گزینه‌های امن سرمایه‌گذاری دانست. این صندوق‌ها به‌دلیل ماهیت کم‌ریسک و بازدهی معقول خود، جایگاه ویژه‌ای در میان سرمایه‌گذاران دارند. کارشناس بازار سرمایه اضافه کرد: از سوی دیگر، پتانسیل رشد بازار سهام نیز قابل‌توجه است؛ چرا که در مقایسه با بازارهای موازی همچون طلا و ارز، همچنان از سطح ارزندگی مناسبی برخوردار است. با این حال، سایه ریسک‌های سیاسی و شرایط خاص ژئوپلیتیک منطقه همچنان پابرجاست. حتی با وجود رشدهای شتابان اخیر در بورس تهران، بسیاری از سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند بخشی از دارایی‌شان در صندوق‌های درآمد ثابت باقی بماند. بررسی آمارهای یک ماه اخیر نشان می‌دهد بخشی از سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیرتر، بخشی از دارایی خود را از صندوق‌های درآمد ثابت خارج کرده و وارد بازار سهام شده‌اند. با این حال، این جریان پول به شدت ترسو است؛ زیرا معمولا با نخستین نشانه‌های اصلاح یا افت کوتاه‌مدت بازار، مجددا به صندوق‌های کم‌ریسک بازمی‌گردد.مهدیان اضافه کرد: در شرایطی که ریسک‌های سیاسی کاهش یابد و عواملی همچون تغییر سیاست نرخ بهره، رشد سود شرکت‌ها، کنترل تورم و ثبات اقتصادی بهبود یابد، بازار سهام می‌تواند بازدهی قابل‌توجهی فراتر از صندوق‌های درآمد ثابت ثبت کند و در نتیجه، جذابیت صندوق‌های درآمد ثابت کاهش یابد.

بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که با توجه به وضعیت کلی اقتصاد کشور و شرایط خاص سیاسی و ژئوپلیتیک، پیش‌بینی می‌شود در صورت تداوم بی‌ثباتی‌های اقتصادی، تشدید تحریم‌ها، رشد نقدینگی و افزایش تورم، اوراق و صندوق‌های درآمد ثابت همچنان جایگاه ویژه‌ای میان سرمایه‌گذاران حفظ کنند. البته در صورت بهبود نسبی شرایط، تشکیل سبدی ترکیبی از سهام و صندوق‌های درآمد ثابت می‌تواند گزینه‌ای معقول برای بسیاری از سرمایه‌گذاران باشد.

کارشناس بازار سرمایه به ارزیابی رفتار حقوقی‌ها در بازار سهام اشاره کرد و گفت: نکته دیگری که باید به آن توجه داشت، رفتار شرکت‌های حقوقی و نهادهای بزرگ سرمایه‌گذاری است. در ماه‌ها و هفته‌های اخیر، این نهادها کمتر اقدام به خروج از صندوق‌های درآمد ثابت و ورود به بازار سهام کرده‌اند. علت اصلی این موضوع، همان ریسک‌های مذکور است. همچنین موضوع نقدشوندگی است. صندوق‌های درآمد ثابت امکان نقدشوندگی سریع‌تر و مطمئن‌تری را با ریسک کمتر فراهم می‌کنند، درحالی‌که در بازار سهام، این امکان به‌ویژه در شرایط نوسانی کمتر است. بنابراین در ماه‌های اخیر، ورود حقوقی‌های بزرگ به بازار سهام نسبت به گذشته کاهش یافته است.پرسشی که وجود دارد این است، آیا نرخ‌های اوراق در شرایط فعلی مانع سقف‌شکنی بازار می‌شوند؟ مهدیان در پاسخ به این پرسش گفت: با توجه به ارزندگی بالای سهام و شرایط خاص اقتصادی، بازار سرمایه همچنان توان بالقوه رشد قابل‌توجهی دارد. هرچند صندوق‌های درآمد ثابت از نرخ‌های سود جذابی برخوردارند، اما در صورت تداوم روند مثبت بورس و افزایش ورود پول حقیقی، این نرخ‌ها نمی‌توانند مانع رشد بازار شوند. در واقع، آینده بازار سرمایه به شدت وابسته به تحولات هفته‌های آتی، شرایط سیاسی کشور و چشم‌انداز اقتصادی آن است؛ متغیرهایی که هرگونه تغییر در آنها می‌تواند مسیر سرمایه‌ها را میان بازار سهام و صندوق‌های درآمد ثابت تعیین کند.

رقابت سهام با نرخ‌های اوراق دشوار است

 محمدرضا بیک‌زاده‌مقدم، کارشناس بازار سرمایه به ارزیابی نرخ‌های اوراق بهادار با درآمدثابت و بازار آن در مقایسه با بازار سهام پرداخت و گفت: به طور تاریخی، در نیمه دوم هر سال تقاضا برای تامین مالی در اقتصاد افزایش می‌یابد. از سوی دیگر، در همین دوره معمولا بودجه سالانه دولت نیز ابلاغ می‌شود و دولت بخش عمده‌ای از اوراق خود را برای تامین مالی از محل انتشار بدهی در همین بازه زمانی به فروش می‌رساند. بر همین اساس، مطابق منطق عرضه و تقاضا، در نیمه دوم سال عرضه اوراق افزایش پیدا می‌کند و در نتیجه، نرخ بهره نیز روند صعودی به خود می‌گیرد.کارشناس بازار سرمایه گفت: در روزهای اخیر نیز شاهد همین روند هستیم. نرخ بهره در بازار بالا رفته و در بازار غیررسمی، نرخ اوراق شرکتی برای تامین مالی با سررسید حدود یک‌ساله به حدود ۳۸ درصد رسیده است؛ نرخی بسیار بالا که بیانگر شرایط فشرده تامین مالی است. همچنین نرخ بهره اوراق دولتی که عمدتا توسط پیمانکاران خریداری می‌شود نیز به همین محدوده و حتی تا مرز ۴۰ درصد میل کرده است. وی افزود: با توجه به اینکه اوراق دولتی در بازار به‌عنوان ابزارهای بدون ریسک شناخته می‌شوند، دریافت نرخ حدود ۴۰ درصد از این اوراق به معنای بازدهی معادل نسبت قیمت به سود (P/E) حدود 2.5 واحد بدون هیچ ریسک و دردسری است. در چنین شرایطی، برای اینکه بازار سهام بتواند با این نرخ رقابت کند، باید سهام شرکت‌ها از ارزندگی بالا و نسبت‌های P/E بسیار پایین برخوردار باشند تا سرمایه‌گذاران انگیزه لازم برای ورود به بازار سهام را داشته باشند.کارشناس بازار سرمایه در پایان گفت: اما در شرایط فعلی و با توجه به رشد اخیر شاخص بورس، میانگین نسبت‌های P/E در بازار سهام عمدتا به محدوده ۵ تا ۶ واحد رسیده است. این سطح از ارزش‌گذاری در مقایسه با بازدهی بدون ریسک اوراق، رقابت را برای سهام دشوار می‌سازد و جذابیت بازار را تا حدی کاهش می‌دهد. در نتیجه، می‌توان گفت در شرایط کنونی نرخ بهره در سطح بالایی قرار دارد و پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال احتمال افزایش بیشتر آن نیز وجود داشته باشد. بنابراین، این نرخ بهره بالا را می‌توان یکی از موانع اصلی رشد پایدار بازار سهام در ماه‌های پیش‌رو دانست.