به گزارش بهداشت نیوز، مبینا حسین فخر آبادی عضو هیات علمی گروه مامایی دانشکده پرستاری و مامایی بجنورد با بیان اینکه زنان مبتلا به سرطان در شرایط بحرانی از جمله بلایای طبیعی، جنگ، یا همه‌گیری‌ها، از آسیب‌پذیرترین گروه‌ها هستند. افزود: در چنین موقعیت‌هایی اختلال در زنجیره خدمات تشخیص، درمان و دارو می‌تواند منجر به عود بیماری، کاهش کیفیت زندگی و حتی افزایش مرگ‌ومیر شود.
فخرآبادی با اشاره به شایع‌ترین سرطان‌های زنان افزود: سرطان پستان در رأس فهرست سرطان‌های شایع زنان است و پس از آن سرطان دهانه رحم، اندومتر و تخمدان قرار دارند. در برخی مناطق سرطان کولورکتال و ریه نیز شیوع قابل توجهی دارد. شناخت این الگو برای برنامه‌ریزی خدمات بهداشتی در بحران‌ها اهمیت زیادی دارد.
وی ادامه داد: در بحران‌ها باید اصل «تداوم مراقبت‌های حیاتی» رعایت شود. به این معنا که خدمات نجات‌بخش، داروهای حیاتی، کنترل درد و مراقبت تسکینی متوقف نشود. حتی اگر امکانات کامل درمانی فراهم نباشد، می‌توان با تریاژ علمی بیماران، استفاده از درمان‌های کم‌منبع و بهره‌گیری از فناوری‌های ساده مانند تله‌مدیسین، مراقبت را ادامه داد.
وی با اشاره به نقش اولویت‌بندی در درمان توضیح داد: در بحران‌ها لازم است درمان‌ها بر اساس فوریت و میزان فایده طبقه‌بندی شوند. برای مثال، در بیماران مبتلا به سرطان پستان با تومورهای کوچک و گیرنده هورمونی مثبت، می‌توان موقتاً از درمان‌های خوراکی هورمونی استفاده کرد تا جراحی در زمان مناسب انجام شود. اما در سرطان‌های تهاجمی و پیش‌رونده، تأخیر در درمان قابل قبول نیست و باید با هر امکانات موجود، درمان نجات‌بخش انجام گیرد.
عضو هیات علمی گروه مامایی دانشکده پرستاری و مامایی بجنورد، افزود: در رادیوتراپی می‌توان از پروتکل‌های کوتاه‌تر و مؤثرتر استفاده کرد تا مراجعات بیماران کمتر شود. همچنین داروهای حیاتی باید با نسخه‌های چندماهه در اختیار بیماران قرار گیرد تا در صورت محدودیت تردد، درمان قطع نشود.
این عضو هیات علمی درباره سرطان دهانه رحم نیز گفت: در بحران‌ها، غربالگری عمومی معمولاً متوقف می‌شود. اما باید زنان دارای علائم خطر مانند خون‌ریزی غیرطبیعی یا درد لگنی در اولویت تشخیص قرار گیرند. همچنین روش‌های ساده‌تر مانند نمونه‌گیری خودکار HPV یا روش «تشخیص و درمان هم‌زمان» می‌تواند جایگزین مناسبی برای غربالگری‌های گسترده باشد.
فخرابادی ادامه داد: در سرطان تخمدان و اندومتر، به‌دلیل دشواری تشخیص زودهنگام، باید مراقبت از بیماران شناخته‌شده ادامه پیدا کند. در صورت محدودیت منابع جراحی، می‌توان موقتاً از درمان‌های دارویی یا شیمی‌درمانی جهت کنترل بیماری استفاده کرد.
این عضو هیات علمی با اشاره به نقش فرد و خانواده در بحران گفت: بیماران باید اطلاعات درمانی خود را مکتوب و همراه داشته باشند، شامل نوع سرطان، داروهای مصرفی و شماره تماس پزشک معالج. خانواده‌ها نیز باید در زمینه مراقبت خانگی، تغذیه، تشخیص علائم هشدار و حمایت روانی آموزش ببینند. آرامش روانی بیمار تأثیر مستقیم بر روند درمان دارد.
وی تأکید کرد: در بحران‌ها، اضطراب و ترس می‌تواند سیستم ایمنی را تضعیف کند. خانواده‌ها نقش مهمی در حفظ روحیه بیمار دارند. از طرفی، باید از درمان‌های غیر تأییدشده یا تبلیغات نادرست در فضای مجازی به‌شدت پرهیز شود و همه تصمیم‌ها با نظر پزشک گرفته شود.
این استاد دانشگاه در ادامه بر وظایف دولت و نظام سلامت تأکید کرد و گفت:حوزه سلامت باید مراکز محوری برای ارائه خدمات حیاتی سرطان را از پیش تعیین کند، داروهای ضروری را در فهرست ذخیره استراتژیک نگه دارد، و از طریق خطوط راهنمای ملی، نحوه تداوم درمان بیماران در بحران را مشخص سازد. حمایت مالی از بیماران و آموزش کادر درمان در زمینه مراقبت تسکینی نیز از اولویت‌هاست.
وی افزود: سیستم سلامت باید از ظرفیت تله‌مدیسین، نسخه‌نویسی الکترونیک و پیگیری از راه دور استفاده کند تا بیمار بدون نیاز به مراجعه حضوری بتواند مراقبت‌های پایه را دریافت کند.
وی گفت: بیماران سرطانی در بحران‌ها نباید احساس رهاشدگی کنند. بحران پایان درمان نیست. بلکه نیازمند برنامه‌ای هوشمند برای حفظ حداقل خدمات حیاتی است. اگر بیماران، خانواده‌ها، نظام سلامت و جامعه هم‌دل عمل کنند، می‌توان از بحران‌ها با کمترین آسیب عبور کرد.
مبینا حسین فخر آبادی همچنین بر اهمیت پیشگیری تأکید کرد و افزود: پیشگیری همچنان رکن اصلی سلامت زنان است. واکسیناسیون HPV، تغذیه سالم، فعالیت بدنی منظم، ترک دخانیات و غربالگری دوره‌ای از پایه‌های پیشگیری از سرطان هستند؛ حتی در بحران‌ها باید ادامه یابند.
