خبرآنلاین - جواد مرشدی: دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده به سودای صلح جهانی پس از انعقاد آتش بس غزه مجددا به جنگ روسیه و اوکراین پرداخته و ادعا کرده که می تواند نهمین جنگ متوالی را به سمت صلح رهنمایی کند. امری که به زعم کارشناسان به لحاظ شرایط ژئوپولیتیکی کاری بسی سخت و دشوار خواهد بود.
جنگ اوکراین به چهارمین سال خود نزدیک می‌شد و هنوز هیچ دورنمایی برای آتش‌بس وجود ندارد. دونالد ترامپ بارها وعده داده‌است که این جنگ را به پایان می‌رساند، اما هنوز در این امر موفق نبوده‌است. ترامپ اخیرا بار دیگر وعده‌های خود را مبنی به پایان دادن به جنگ اوکراین تکرار کرده‌است.
در این بین دیدارهایی هم انجام شده، از دیدار روز جمعه رئیس جمهور اوکراین با دونالد ترامپ گرفته تا دیدار قریب‌الوقوع ترامپ و ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه احتمالا در مجارستان.
نکته اینکه وعده ترامپ در مورد ارسال تجهیزات نظامی از جمله موشک «تاماهاوک» به اوکراین نیز در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. کمکی شاید بتواند موازنه قدرت را در این نبرد بر هم ریزد.
خبرگزاری «خبرآنلاین» درگفتگو با امیرعلی ابوالفتح، کارشناس مسائل آمریکا، نقطه نظر ترامپ در مورد پایان دادن به جنگ اوکراین را مورد بررسی قرار داه که در ادامه متن کامل آن را مطالعه می‌کنید.
*** ترامپ ادعا کرده که توانایی پایان دادن به نهمین جنگ متوالی (جنگ روسیه و اوکراین) را دارد و پیشنهادی درخصوص گفتگوی سه جانبه میان آمریکا، اوکراین و روسیه را داده است. بنظر شما سرنوشت جنگ اوکراین چه خواهد شد؟
ترامپ این را می‌گوید، اما به نظر نمی‌رسد کار آسانی باشد؛ خودش هم گفته که پیش‌بینی می‌کرد پایان دادن به جنگ اوکراین از پایان دادن به جنگ غزه آسان‌تر باشد، اما بعداً فهمید که چنین نیست. شاید یکی از دلایلش این است که در جنگ غزه یک طرف، فلسطینی‌ها، از توان نظامی چندانی برخوردار نبودند و طرف دیگر، اسرائیل، شدیداً متکی به آمریکا است؛ وقتی ترامپ اراده کرد جنگ را خاتمه دهد، توانست فشار وارد کند و آتش‌بس حاصل شد. اما در اوکراین وضعیت متفاوت است، یک طرف منازعه، روسیه، از آمریکا اطاعت نمی‌کند. هرچند پوتین رابطه‌ای با برخی چهره‌ها مثل ترامپ دارد، اما به این راحتی از اهدافش چشم نخواهد پوشید.
*** آیا پشتوانه سلاح هسته‌ای باعث این مقاومت شده است؟
بله. روسیه سلاح هسته‌ای دارد و این واقعیت، ورود مستقیم به جنگ را برای دیگران بسیار دشوار می‌کند. تحریم‌ها هم کارساز نبوده و پوتین با آگاهی از این ملاحظات بازی سیاسی خود را ادامه می‌دهد. اوکراین گرچه به روسیه وابسته بود، اما اکنون پشتوانه‌ای از اروپا دارد که می‌تواند برخی خلاهای کمک آمریکا را جبران کند. بنابراین حتی اگر آمریکا از کمک مالی به اوکراین دست بکشد، اروپایی‌ها می‌توانند بخشی از خلأ را پر کنند و جنگ به این راحتی پایان نخواهد یافت.
*** ترامپ پیشنهاد داده طرفین روی مرزهای دراختیارشان جنگ راپایان دهند؛ آیااین امکان‌پذیر است؟
آنچه ترامپ پیشنهاد داده عملاً به پذیرش از دست رفتن حدود ۲۰ درصد از خاک اوکراین منجر می‌شود؛ پیشنهادی که اوکراینی‌ها و اروپایی‌ها آن را نمی‌پذیرند. روس‌ها هم حاضر نیستند این مناطق را بازپس دهند. بنابراین تا وقتی طرف‌ها این مصالحه را نپذیرند، احتمال پایان سریع جنگ بسیار کم است.
*** در مورد ارسال موشک‌های تاماهاوک به اوکراین چه نظری دارید؟
اگر آمریکا موشک‌های تاماهاوک را به اوکراین بدهد، توازن قوا معنادار تغییر می‌کند، چون اوکراین قادر خواهد شد عمق خاک روسیه راهدف قرار دهد. فعلاً برد موشک‌های دراختیاراوکراین محدود است، اما تاماهاوک بردی تا حدود ۲۵۰۰ کیلومتر دارد.
این موشک‌ها از نوع کروزهستند و رهگیری‌شان دشواراست، اما نقاط ضعفی هم دارند بسیار پیشرفته و گران‌اند، و معمولاً از روی کشتی یا زیردریایی پرتاب می‌شوند. اوکراین ناوگان دریایی و زیردریایی‌های لازم را ندارد، بنابراین اگراین موشک‌ها را روی خشکی مستقر کند، آسیب‌پذیرخواهندبود. روسیه نیز با سامانه‌های ماهواره‌ای وردیابی می‌تواندمقابله کند؛ درهرصورت، تحویل تاماهاوک سطح جنگ را بالا می‌برد ولی تضمینی برای تحقق خواسته‌های اوکراین نیست.
*** آیا روسیه می‌تواند موشک‌های تاماهاوک را رهگیری کند؟
رهگیری موشک کروز دشوار است اما نا ممکن نیست؛ ضمن اینکه روش پرتاب (از دریا یا زیر دریایی) اهمیت دارد. اگر از دریا شلیک شود، ردگیری و مقابله پیچیده‌تر است، اما اگر از خشکی شلیک شود آسیب‌پذیری افزایش می‌یابد.
*** ترامپ می گوید ۳۰ موشک تاماهاوک به ایران شلیک کردیم از زیر دریایی بوده ...
بله، از زیر دریایی شلیک شد و کسی نمیدانست زیر دریایی کجاست. اوکراینی ها این قابلیت را ندارند. روس‌ها می توانند ردیابی کنند و با سیستم های ماهواره ای این سامانه را هدف قرار دهند. در حالی که اگر روی دریا باشد کار سخت‌تر می‌شود. روس‌ها به جنگ ادامه می‌دهند و ترامپ امیدوار است که با تهدید به تحویل این موشک ها پوتین ازخرشیطان پیاده شود و به پایان جنگ تن دهد ولی بعید بنظر می رسد این اتفاق بیفتد. به نظر می‌رسد اگر امریکایی‌ها تاماهاوک هم به اوکراین دهند بعید بنظر می‌رسد روس‌ها آن چیزی را بپذیرند که اوکراینی ها دوست دارند و فقط سطح جنگ را بالا خواهد برد.
*** آیا این ادعا که روسیه عامدانه کشورهای شرق اروپا را در چارچوب جنگ اوکراین با پهپادهای انتحاری هدف قرار می‌دهد درست است؟ هدف روسیه چیست؟
ممکن است. چنین اقداماتی می‌تواند آزمونی از سوی روسیه باشد تا واکنش ناتو و آمریکا را بسنجند که آیا آمریکایی‌ها حاضرند بر سر خاک ناتو مستقیماً وارد درگیری شوند یا خیر.
*** با این تفسیر آیا ترامپ موشک تاماهاوک را به اوکراینی ها خواهد داد؟
نمی‌دانم؛ ممکن است در نهایت چنین کند، اما حتی اگر این کار را بکند، احتمالاً جنگ را آن‌گونه که اروپایی‌ها و اوکراینی‌ها می‌خواهند پایان نخواهد داد.
*** و اینکه به زعم شما اگر این موشک را آمریکا در اختیار اوکران قرار دهد واکنش روسیه چه خواهد بود و آیا خللی در روابط پوتین و ترامپ ایجاد خواهد شد؟
احتمال اینکه روسیه واکنشی شدید نشان دهد و روابط مسکو وواشنگتن به‌شدت تنش‌آلود شود وجود دارد، اما پوتین بعید است به‌طور کامل رابطه شخصی‌اش را با ترامپ قطع کند.
*** نظرتان درباره دیدار پیش روی پوتین و ترامپ چیست؟
انتظار نمی‌رود خیلی بیشتر از دیدار آلاسکا تفاوت کند، چون از آن زمان تاکنون تغییر بنیادی در میدان نبرد رخ نداده است. اگر قرار بود توافقی حاصل شود، همان‌جا هم می‌توانست منعقد شود. تلاش‌هایی برای نزدیک کردن مواضع در جریان است، اما من چندان خوشبین نیستم؛ مسئله آینده امنیتی اروپا عمق و پیچیدگی دارد و با یک نشست ساده حل‌وفصل نخواهد شد.
زلنسکی امیدوار بود بتواند موافقت ترامپ برای تحویل تاماهاوک را به دست آورد، اما ترامپ گفته فعلاً حاضر نیست این سلاح‌ها را تحویل دهد—حداقل تا نشست بوداپست. اوکراین نیز توان وارد آوردن فشار مؤثر بر روسیه را ندارد. این دیدار برای اوکراین باب میل نبود اما فاجعه‌آمیز هم نبود؛ حالت بینابینی داشت. اوکراینی‌ها امیدوارند تهدید تاماهاوک پوتین را وادار به تجدیدنظر کند، اما من خوشبین نیستم که تهدید تاماهاوک باعث بازگرداندن اراضی شود. زیرا ما درباره حدود ۱۲۱ هزار کیلومتر مربع صحبت می‌کنیم—سرزمینی که اکنون از نگاه روس‌ها زیر پرچم روسیه است؛ خواستن از روسیه برای چشم‌پوشی از بخشی از خاک خود امر بسیار دشواری است و با بازپس‌گیری اشغال‌شدگان تفاوت ماهوی دارد.
۲۱۲/۴۲
