تحلیلگران معتقدند رشد اخیر شاخص بورس نه از جنس آغاز یک روند صعودی بلندمدت، بلکه نتیجه هم‌زمانی چند عامل کوتاه‌مدت از جمله پیش‌خور شدن ریسک‌های سیاسی، افزایش قیمت جهانی کامودیتی‌ها و ورود نقدینگی هدفمند به صنایع لیدر است. از سوی دیگر، انتشار قریب‌الوقوع گزارش‌های ۶ ماهه و برآوردهای مثبت نسبت به عملکرد شرکت‌های پالایشی و کامودیتی‌محور، موجب شده فضای معاملاتی با امیدواری محتاطانه دنبال شود. در عین حال، نشانه‌های تکنیکال حاکی از آن است که بازار در محدوده سه‌میلیون واحدی در حال کف‌سازی است و عبور از مقاومت‌های پیش‌رو می‌تواند نقطه تغییر فاز بازار از وضعیت انتظاری به فاز اعتماد و ورود سرمایه‌های تازه باشد.
با این حال، نرخ بهره بالا و تداوم سیاست‌های انقباضی همچنان به‌عنوان جدی‌ترین مانع در برابر شکل‌گیری روند صعودی پایدار شناخته می‌شود. اکنون نگاه معامله‌گران بیش از هر زمان دیگری به گزارش‌های ۶ ماهه و تصمیمات سیاستگذار پولی دوخته شده است؛ گزارش‌هایی که می‌توانند مسیر آینده بازار سهام را تعیین کنند و تکلیف صعود فعلی را میان «رشد بنیادی» یا «هیجان انتظاری» مشخص سازند.
روند صعودی بورس در انتظار گزارش‌های ۶ ماهه
کامل ابراهیمیان، تحلیلگر ارشد بازار سرمایه، در ارزیابی وضعیت اخیر بازار سهام اظهار کرد: «انتشار شایعاتی مبنی بر ارائه گزارش‌های ۶ ماهه مطلوب از سوی شرکت‌های پالایشی و همچنین کاهش ریسک‌های سیستماتیک و سیاسی، موجب شد در ابتدای هفته شاهد حضور قدرتمند خریداران در بازار باشیم و در این میان مانند روز گذشته اصلاحاتی طبیعی نیز خواهیم داشت. برآورد می‌شود تا پایان هفته آینده، گزارش‌های شش‌ماهه اکثر شرکت‌ها منتشر شود و با توجه به انتظارات مثبت فعالان بازار نسبت به این گزارش‌ها، فضای معاملاتی با رویکردی امیدوارانه دنبال خواهد شد.»
او ادامه داد: «معاملاتی که طی دو هفته گذشته در بورس کالا انجام شد، نشان داد شرکت‌های کامودیتی‌محور توانسته‌اند محصولات خود را با نرخ‌های رقابتی بالاتری به فروش برسانند. بر همین اساس، پیش‌بینی می‌شود عملکرد ماهانه شرکت‌ها در مهر نیز مثبت باشد و مجموع این عوامل را می‌توان اصلی‌ترین دلایل رشد این روزهای بازار دانست.»
ابراهیمیان در بخش دیگری از صحبت‌های خود به چشم‌انداز بازار اشاره کرد و گفت: «برای فصل پاییز نیز انتظار می‌رود شرکت‌ها عملکرد بهتری را به ثبت برسانند؛ چراکه دیگر با محدودیت‌هایی همچون قطعی برق مواجه نخواهند بود. با این حال، نرخ بهره بالا همچنان پاشنه آشیل رشد بلندمدت بازار سهام است. چنانچه تغییری در سیاست‌های بانک مرکزی در حوزه نرخ بهره و همچنین نرخ نیما رخ دهد، این موضوع می‌تواند به‌عنوان یک اهرم بسیار موثر برای تقویت روند صعودی بلندمدت بازار سهام عمل کند.»
حداقل ۱۰۰ همت ورود پول نیاز است
مریم محبی، تحلیلگر ارشد بازار سرمایه با اشاره به وضعیت شاخص کل بازار سرمایه اظهار کرد: «شنبه اولین روز بازگشت تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران پس از فعال شدن مکانیسم ماشه بود و از نظر بنیادی، رویکرد بازار در چنین روزی مورد تایید تحلیلگران بنیادی نیست. تحلیلگران بر این باورند که در این شرایط باید شاهد کاهش بازار سرمایه باشیم، اما این اتفاق رخ نداد و رشد بسیار مطلوبی در حدود ۲.۵ تا ۳ درصد در بازار سرمایه مشاهده شد.»
وی ادامه داد: «اگر نگاهی به روزهای قبل داشته باشیم مشاهده می‌کنیم که پس از فعال شدن مکانیسم ماشه و کاهش ریسک‌ها و تبدیل شدن آن ریسک‌ها به واقعیت، بازار سرمایه روندی معکوس در پیش گرفت. به این معنا که در شرایطی که همه تحلیلگران انتظار ریزش بازار سرمایه را به دلیل افزایش تنش‌های بین ایران و جامعه جهانی و روند معاملاتی شرکت‌های بورسی داشتند، بازار رفتاری متفاوت نشان داد.»
محبی با اشاره به منطق بنیادی پشت این رفتار توضیح داد: «در تحلیل بنیادی، اتفاقات در بازار پیش‌خور می‌شود و پس از تبدیل شدن ریسک به واقعیت، بازار پذیرای وقوع آن است. در واقع پیش از فعال شدن مکانیسم ماشه و بازگشت تحریم‌ها، بازار بیم این اتفاق را داشت، اما با فعال شدن آن، بیم از بین رفت و تبدیل به واقعیت شد. بنابراین می‌توان گفت ریسک‌های ناشی از تیره‌تر شدن فضای اقتصادی کشور پیش از این پیش‌خور شده بود.»
این تحلیلگر ارشد بازار سرمایه بیان کرد: «به نظر می‌رسد ورود پول به بازار سرمایه موجب افزایش سقف‌های خرید شده است؛ اما باید توجه داشت که این تحرکات به‌عنوان عوامل بنیادی با اثرگذاری بلندمدت شناخته نمی‌شوند؛ بلکه عواملی با اثر کوتاه‌مدت و گذرا هستند. یک عامل، تبدیل شدن ریسک به واقعیت است و عامل دیگر، ورود پول در روزهای گذشته. بازار سرمایه همچنان نیازمند ورود پول بیشتر است. برآورد می‌شود که حداقل ۱۰۰ همت ورودی پول نیاز است که تاکنون محقق نشده؛ بنابراین بازار همچنان نیازمند تزریق پول ماندگار است تا بتواند بین سهام‌ها جابه‌جا شده و در مقاطع مختلف از آنها حمایت کند.»
محبی با اشاره به شرایط بازارهای جهانی و داخلی گفت: «روند افزایشی قیمت کامودیتی‌ها موجب حمایت از سهم‌های کامودیتی‌محور شده است. همچنین افزایش قیمت دلار در بازار توافقی می‌تواند باعث افزایش حاشیه سود شرکت‌های بورسی شود؛ به‌ویژه در نمادهای کوچک‌تر. در مجموع می‌توان گفت چهار عامل مهم بهبود روند بازار را رقم زده‌اند: تبدیل ریسک به واقعیت، افزایش قیمت دلار توافقی، رشد قیمت کامودیتی‌ها و توقف رشد بازارهای غیرمولد همچون دلار آزاد.»
وی در ادامه تاکید کرد: «از طرف دیگر، افزایش نرخ بهره بین‌بانکی و افزایش نرخ بازدهی بازارهای بدون ریسک که به‌صورت سنتی در مقابل بازار سرمایه قرار دارند، همچنان تهدیدی برای روند آتی بازار محسوب می‌شوند. بنابراین در کوتاه‌مدت شرایط بازار سرمایه مطلوب به نظر می‌رسد، اما تداوم استقبال سهامداران نیازمند تثبیت روند معاملاتی و استمرار ورود پول است.»
محبی در تحلیل تکنیکال بازار اظهار کرد: «بازار در محدوده سه‌میلیون واحد همچنان تمایل به کف‌سازی دارد، اما این کف می‌تواند شکننده باشد. بنابراین، به‌رغم شرایط مناسب فعلی، نمی‌توان گفت بازار تغییر رویه داده و از مسیر نزولی به مسیر صعودی وارد شده است. تحرکات اخیر را باید به‌عنوان اصلاحات روبه‌بالا در دل روند نزولی ارزیابی کرد. همچنین واگرایی‌هایی که در بخشی از اندیکاتورهای روندی مشاهده می‌شود، نشان‌دهنده شکنندگی بازار در این سطوح است.»
وی در پایان خاطرنشان کرد: «عبور قدرتمند و هدفمند بازار از این مرحله به سمت مقاومت سه‌میلیون و ۲۰۰ هزار واحدی می‌تواند عامل خروج از مسیر فعلی باشد. در حال حاضر بازار تمایل به کف‌سازی دارد و در محدوده بلاتکلیفی قرار گرفته است. گذر از محدوده سه‌میلیون و ۴۷ هزار واحد به سمت سطوح بالاتر، نشانه تمایل بازار برای خروج از مسیر نزولی است؛ اما تا زمانی که این اتفاق رخ نداده، تهدید بازگشت به سطوح پایین‌تر همچنان پابرجاست.»
