به گزارش همشهری آنلاین، آیا تا به حال تجربه کرده‌اید که در مواجهه با استرس یا احساسات منفی، بی‌اختیار به سراغ غذا بروید؟ پرخوری عصبی یکی از اختلال‌های شایع تغذیه‌ای است که می‌تواند به‌طور جدی بر سلامت جسمی و روانی فرد تأثیر بگذارد.

استفاده از داروی گیاهی برای درمان پرخوری عصبی، یکی از رویکردهای محبوب در میان افرادی است که به دنبال روش‌های طبیعی و بی‌خطر برای مدیریت این اختلال هستند. اما آیا امکان درمان پرخوری عصبی با داروهای گیاهی وجود دارد؟ در این مقاله به بررسی کامل این موضوع خواهیم پرداخت.

پرخوری عصبی چیست و چرا باید جدی گرفته شود؟

پرخوری عصبی (Binge Eating Disorder) یک اختلال روانی-تغذیه‌ای است که با دوره‌های مکرر خوردن حجم زیادی از غذا، بدون احساس کنترل، شناخته می‌شود. برخلاف پرخوری معمولی، فرد مبتلا به این اختلال پس از خوردن احساس گناه، شرم یا افسردگی می‌کند. این رفتار معمولاً در خلوت انجام می‌شود و فرد تلاش می‌کند آن را از دیگران پنهان کند.

اهمیت توجه به این اختلال نه تنها به دلیل تأثیر آن بر افزایش وزن و چاقی، بلکه به دلیل پیامدهای روانی عمیق آن است. پرخوری عصبی اگر درمان نشود، می‌تواند منجر به اختلالات متعددی مانند دیابت نوع ۲، افزایش کلسترول، بیماری‌های قلبی و فشار خون بالا شود. از سوی دیگر، مشکلات روانی مانند اضطراب، احساس ناکارآمدی و افسردگی نیز در این افراد شایع است.

علائم پرخوری عصبی

علائم پرخوری عصبی معمولاً به‌صورت رفتاری و احساسی بروز می‌کند و گاهی تشخیص آن به دلیل شباهت به پرخوری‌های عادی دشوار است. برخی از نشانه‌های شایع عبارتند از:

• خوردن مقدار زیادی غذا در مدت‌زمان کوتاه حتی زمانی که احساس گرسنگی وجود ندارد.
• حس از دست دادن کنترل هنگام غذا خوردن و ناتوانی در توقف آن.
• احساس گناه، شرم یا افسردگی بعد از خوردن.
• مخفیانه غذا خوردن برای پنهان کردن میزان واقعی مصرف غذا.
• تغییرات وزنی غیرعادی در دوره‌های زمانی کوتاه.

همچنین بسیاری از افراد مبتلا، پس از هر بار پرخوری تصمیم به رژیم سخت یا حذف وعده‌های غذایی می‌گیرند، که همین موضوع خود به تشدید چرخه پرخوری می‌انجامد.

عوامل ایجادکننده پرخوری عصبی

علت دقیق پرخوری عصبی هنوز به طور کامل مشخص نشده اما ترکیبی از عوامل ژنتیکی، روانی و محیطی در بروز آن نقش دارند. در ادامه مهم‌ترین عوامل مؤثر را مرور می‌کنیم:

• استرس و اضطراب مزمن که فرد را به خوردن به‌عنوان مکانیزم مقابله سوق می‌دهد.
• افسردگی و مشکلات روانی حل‌نشده که باعث ایجاد تمایل به خوردن بی‌رویه می‌شوند.
• تصویر ذهنی منفی از بدن و عزت‌نفس پایین، که منجر به سرکوب احساسات با غذا خوردن می‌شود.
• تجربه‌های تلخ در گذشته یا تروماهای روانی مانند آزارهای دوران کودکی.
• سبک زندگی پرتنش، خواب ناکافی و رژیم‌های غذایی محدودکننده.

داروی گیاهی برای درمان پرخوری عصبی

در کنار درمان‌های روان‌درمانی و اصلاح سبک زندگی، برخی گیاهان دارویی برای درمان پرخوری عصبی می‌توانند به کاهش علائم پرخوری عصبی کمک کنند. این گیاهان بیشتر از طریق کاهش استرس، بهبود خلق‌وخو و تنظیم اشتها عمل می‌کنند:

زعفران یکی از معروف‌ترین گیاهان با خاصیت ضدافسردگی طبیعی است که در مطالعات مختلف نشان داده شده می‌تواند میل به خوردن احساسی را کاهش دهد. مصرف مکمل‌های زعفران یا دمنوش آن، به‌ویژه برای افرادی که دچار نوسانات خلقی هستند، مفید است.

سنبل‌الطیب گیاهی آرام‌بخش است که در کاهش اضطراب و بهبود کیفیت خواب مؤثر بوده و همین موضوع می‌تواند حملات پرخوری شبانه را کاهش دهد. اسطوخودوس نیز با اثرات مشابه، به عنوان یکی از بهترین داروهای گیاهی برای درمان پرخوری عصبی و جلوگیری از اضطراب شناخته می‌شود.

از طرفی چای سبز به دلیل ترکیب کافئین ملایم و آنتی‌اکسیدان‌های قوی، با افزایش انرژی و کاهش ولع غذا، می‌تواند به فرد کمک کند تا اشتهای خود را بهتر کنترل کند. جینسینگ نیز با تأثیر بر سیستم عصبی، در بهبود تمرکز، تنظیم هورمون‌ها و کاهش تمایل به پرخوری مؤثر است.

در مصرف هر یک از این گیاهان باید دقت شود که با وضعیت سلامت فرد و داروهای مصرفی تداخل نداشته باشند. به همین دلیل، توصیه می‌شود پیش از مصرف منظم، با متخصص مشورت شود.

سبک زندگی سالم برای کنترل پرخوری

مدیریت پرخوری عصبی فقط به دارو محدود نمی‌شود. اصلاح سبک زندگی می‌تواند نقش بسیار مؤثری در کاهش علائم این اختلال داشته باشد. در این بخش به چند راهکار کاربردی اشاره می‌کنیم:

• رعایت وعده‌های غذایی منظم و پرهیز از حذف وعده‌ها؛
• پرهیز از رژیم‌های سخت که باعث احساس محرومیت می‌شوند؛
• استفاده از روش‌های کنترل استرس مانند یوگا، مدیتیشن و تنفس عمیق؛
• ورزش منظم، حتی در حد پیاده‌روی روزانه ۳۰ دقیقه؛
• خواب کافی (۷ تا ۸ ساعت شبانه)؛
• نوشیدن آب کافی به جای نوشیدنی‌های شیرین و پرکالری؛
• نگهداری دفترچه ثبت احساسات و خوراکی‌ها برای کشف الگوهای پرخوری.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

پرخوری عصبی ممکن است برای مدت‌ها پنهان بماند یا فرد آن را جدی نگیرد. اما اگر این رفتار به‌طور مداوم تکرار می‌شود، موجب احساس گناه و شرم شده و یا سلامت جسمی و روانی فرد را تهدید می‌کند، زمان آن فرا رسیده که از یک متخصص کمک گرفته شود.

همچنین اگر تغییر سبک زندگی و استفاده از گیاهان دارویی تأثیر ملموسی نداشته باشد یا فرد دچار مشکلاتی مانند افزایش وزن شدید، اختلال خواب یا افسردگی شود، مراجعه به روان‌پزشک، روان‌شناس یا متخصص تغذیه ضروری است.

قدم اول برای بازگشت به تعادل

درمان پرخوری عصبی، هرچند چالش‌برانگیز است، اما با ترکیبی از آگاهی، حمایت تخصصی و استفاده از روش‌های طبیعی مانند داروهای گیاهی، قابل کنترل است. اگرچه این گیاهان جایگزین درمان‌های تخصصی نیستند، اما می‌توانند در کنار تغییرات رفتاری، نقش حمایتی مهمی ایفا کنند. شناخت مشکل، پذیرش آن و تلاش برای بازگشت به تعادل روانی و فیزیکی، نخستین و مهم‌ترین گام برای بهبود این اختلال هستند.