به گزارش خبرنگار گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد، تهران پس از پایان تمدن ۷۰۰۰ ساله مولوی و ۳۳۰۰ ساله قیطریه، بالغ بر ۸۰۰ سال قبل، روستایی نسبتا بزرگ بود که بین دو منطقه بزرگ و معروف آن زمان یعنی شهر ری و کوهپایه های البزر قرار داشت و به سال ۴۶۳ قمری نیز، نام «طهران»، در کتاب تاریخ بغدادی ثبت گردید.
پس از حمله مغول به ری و تخریب این شهر، تهران بیش از پیش رشد یافت و عده ای از اهالی آواره ری را نیز در خود جای داد و مساحتش گسترش یافت.
نخستین بار، شاه طهماسب اول صفوری در سال ۹۳۲ شمسی، هنگام گذر از تهران باغ و بوستان فراوان این شهر را پسندید و دستور داد تا بارو و خندقی به دورش بکشند که از شمال به میدان توپخانه و خیابان سپه و از جنوب به خیابان مولوی می رسید، ضمن اینکه از شرق به خیابان ری و از غرب به خیابان شاپور سابق محدود می شد.
آن روزها، مساحت تهران به ۴۴۰ هکتار رسیده بود و در دوره شاه عباس اول، پل، کاخ و کاروانسراهای بسیاری در آن بنا شد.
بعد از گذشت دو قرن آقامحمدخان قاجار برابر نوروز ۱۱۶۴ هجری شمسی، تهران را به پایتختی برگزید و در همین شهر هم تاجگذاری کرد و این شهر را به عنوان پایتخت ایران معرفی کرد.
در طول جنگ جهانی اول، روسیه علی‌رغم اعلام بی‌طرفی ایران، پس از اشغال شمال غرب کشور، در اطراف قزوین لشکر کشید و با نزدیک شدن به تهران، باعث بروز وضعیت اضطراری و در نتیجه انحلال مجلس شد، به طوری‌که احمدشاه و اطرافیان تصمیم گرفتند تا با ترک تهران و جابه‌جایی پایتخت، سلسله قاجار را حفظ کنند؛ اما از آنجا که از دست رفتن پایتخت ممکن بود به شورش شهرها منجر شود، با جداسازی دولت و سلطنت، پایتخت دولت وقت به قم و سپس به اصفهان منتقل شد و پایتخت سلطنت، همچنان در تهران ماند.
اما ماجرای پایتخت و انتقال آن تنها محدود به تهران نمی شود، بلکه در دوره صفویان به مدت ۵۴ سال از سال ۸۸۰ تا ۹۳۴ شمسی، شهر تبریز پایتخت ایران بود، پس از آن به قزوین منتقل شد و تا سال ۹۷۷ شمسی، قزوین پایتخت ایران باقی ماند.
در این سال صفویان تصمیم گرفتند تا پایتخت را به اصفهان منتقل کنند و تا سال ۱۱۱۵ شمسی پایتخت در این شهر تاریخی باقی ماند و اصفهان به یکی از بزرگ‌ترین قطب‌های صنعت و دانش و معماری تبدیل شد؛ اما از سال ۱۱۱۵ تا ۱۱۳۰شمسی در دوره افشاریان و به مدت پانزده سال، پایتخت به مشهد منتقل شد و پس از آن زندیان در سال ۱۱۳۱شمسی شیراز را به عنوان پایتخت برگزیدند و سرانجام شهر تهران از دوره طلوع قاجاریه تا به امروز با پشت سر گذاردن مهمترین تحولات و وقایع سیاسی تاریخ معاصر، همچنان به عنوان پایتخت پابرجا است.
پرونده این هفته «جمعه با دنیای اقتصاد» بخوانید و بشنوید:
هزارتوی تراکم‌زدایی از تهران و انتقال پایتخت؛ گفتگو با پیروز حناچی، شهردار اسبق تهران
بیراهه انتقال پایتخت؛ پادکستی با تحلیل علی بیت‌الهی، صاحب‌نظر در حوزه مسکن و شهری
