به گزارش خبرگزاری مهر، به نقل از روابط عمومی خانه کتاب و ادبیات ایران، نشست خبری نخستین جایزه «کتاب تاریخ انقلاب اسلامی» یک‌شنبه (۱۷ اسفند ۱۳۹۹) با حضور ایوب دهقانکار مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران، موسی حقانی رئیس پژوهشکده تاریخ معاصر و دبیر جایزه و اصحاب رسانه برگزار شد.
در ابتدای این آیین، ایوب دهقانکار با بیان اینکه تصور نمی کردیم بتوانیم آیین پایانی نخستین جایزه «کتاب تاریخ انقلاب اسلامی» را در سال جاری برگزار کنیم، گفت: اما با همت والای دبیر جشنواره و سایر همکاران آیین اختتامیه شنبه ۲۳ اسفند ماه ۱۳۹۹ برگزار می شود.
وی با اشاره به روند برگزاری نخستین جایزه «کتاب تاریخ انقلاب اسلامی» گفت: ما در خانه کتاب و ادبیات ایران، تفاهم‌نامه‌های زیادی در موضوعات مختلف با پژوهشگاه‌ها، پژوهشکده‌ها، موسسات و اشخاص حقیقی و حقوقی منعقد کرده‌ایم که از بدو تاسیس این موسسه، منجر به خروجی‌های عملیاتی و ملموس شده است چرا که هنر اصلی این است که از دل این تفاهم‌نامه‌ها فعالیت‌ها و اقدامات عملیاتی اخراج شود.
وی افزود: تفاهم‌نامه ای که در هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران در سال جاری با پژوهشکده تاریخ معاصر داشتیم منجر به برگزاری نخستین جایزه «کتاب تاریخ انقلاب اسلامی» شد و بلافاصله بعد از آن هسته‌های علمی و آیین‌نامه برای داوری آثار ارسالی به این جایزه تشکیل و وارد فاز عملیاتی شد. ابتدا زمان آیین پایانی جایزه را ۱۲ فروردین ماه سال ۱۴۰۰ انتخاب کرده بودیم اما با یاری و همراهی همه دوستان این جایزه تا قبل از پایان سال ۱۳۹۹ برگزار می‌شود.
مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران با اشاره به اهداف برگزاری نخستین جایزه «کتاب تاریخ انقلاب اسلامی» گفت: در خانه کتاب و ادبیات ایران جوایز متعددی همچون جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، جایزه ادبی جلال آل احمد، جایزه نقد کتاب و … برگزار می‌شود که در نوع خود از اعتبار علمی برخوردار هستند اما در عین حال جایزه‌ای که به صورت ویژه به موضوع تاریخ انقلاب اسلامی بپردازد نداشتیم. پژوهش‌های خوب پژوهش‌هایی هستند که بتوانند بیشتر از اینکه به پرسش‌های زیادی پاسخ دهد سوال‌های زیادی را مطرح کند. در جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران امکان پرداختن به تمام شاخه‌ها و زیرشاخه‌ها وجود ندارد اگر چه آثار برتر و ممتاز برگزیده و معرفی می شوند.
او عنوان کرد: در هفته گذشته آیین پایانی جایزه «نقد زرین» را برگزار کردیم که اختصاصاً به نقد ادبی می‌پردازد؛ تخصصی کار کردن فرصتی فراهم می‌کند که به آثار با جزئیات بیشتری نگاه و پرداخت شود و همه جوایز در کنار هم در دو حوزه مخاطبان و مردم و حمایت، ترویج و تقویت آثار وجه مشترک دارند و این جایزه نیز با هدف تحقق این اهداف بنیان‌گذاری شده است.
مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران، زمان اختتامیه نخستین جایزه «کتاب تاریخ انقلاب اسلامی» را شنبه ۲۳ اسفند ماه اعلام کرد و گفت: این آیین به منظور رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی با حضور جمع محدودی از برگزیدگان، داوران و اصحاب رسانه برگزار می‌شود. علاقه‌مندان می‌توانند آیین پایانی این برنامه را به صورت زنده از فضای مجازی دنبال کنند.
وی در خصوص شیوه حمایت از برگزیدگان این جایزه توضیح داد و گفت: حمایت از برگزیدگان این جایزه مادی و معنوی است و تلاش خواهیم کرد مزیت سازی که برای سایر جشنواره‌های کتاب در نظر گرفته شده است شامل این جایزه نیز بشود.
دهقانکار در ادامه درباره فعالیت‌های خانه کتاب و ادبیات ایران توضیح داد وگفت: سال ۱۳۹۹ را با شیوع ویروس کرونا و ادغام موسسات زیرمجموعه معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی آغاز کردیم. در این سال، یکی از فعالیت‌های ما برگزاری نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران بود که به ایرادها و اشکال‌های آن آگاه هستیم. این نمایشگاه حاصل ایام کرونا و ادغام بود چرا که اگر کرونا نبود امکان برگزاری این شیوه از نمایشگاه نه تنها در ایران بلکه در کل دنیا وجود نداشت اما کرونا برگزاری مجازی نمایشگاه کتاب را سرعت بخشید. در عین حال اگر ادغام نبود برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران کار سختی بود چرا که این نمایشگاه حاصل هم افزایی موسسه خانه کتاب سابق و موسسه نمایشگاه های فرهنگی ایران سابق بود.
مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران ادامه داد: یکی از نگرانی‌ها در ابتدای ادغام این موسسه‌ها، کم‌رنگ شدن فعالیت‌ها بود اما یکی از خروجی‌های این ادغام برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران بود که از اول تا دهم بهمن ماه برگزار شد و به فاصله کمتر از یک ماه در ۹ اسفند ماه طرح زمستانه کتاب ۹۹ را به عنوان چهارمین طرح حمایتی از کتابفروشی‌ها در سال ۱۳۹۹ برگزار کردیم.
او عنوان کرد: عده‌ای تصور می‌کردند فاصله کم برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران و طرح زمستانه کتاب ۹۹ خرید مردم را تحت الشعاع قرار دهد و با استقبال مردم مواجهه نشود اما در عمل آنچه شاهد بودیم غافلگیری از طرف مردم و علاقه‌مندان به کتاب و کتابخوانی بود. در طول تاریخ برگزاری این طرح‌ها، رکورد خرید ۲۰ میلیارد تومانی کتاب ظرف مدت هشت روز شکسته شد. با توجه به اینکه در آستانه سال جدید قرار داریم و اولویت‌های خرید مردم تغییر می‌کند و با توجه به برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران، مردم در طرح زمستانه کتاب ۹۹ توانستند ۲۱ میلیارد تومان کتاب بخرند که این اتفاق جای افتخار دارد.
مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران تاکید کرد: پژوهشکده‌ها و مراکزی که سرانه مطالعه را می‌سنجند باید این حقایق را در نظر بگیرند چرا که هنر مردم است که در این شرایط کتاب می‌خرند. غذای جسم انسان سیری‌پذیر است اما غذای روح سیری‌پذیر نیست و هر چه طرح‌های حمایتی برگزار کردیم استقبال مردم فروکش نکرد. زمانی که می‌گوییم مردم ایران متمدن و فرهنگی هستند باید مصداق‌هایی نیز برای آن ذکر کنیم که یکی از این مصداق‌ها استقبال مردم از این طرح‌ها است. این استقبال پویایی صنعت نشر کشور ما را نیز نشان می‌دهد. هیچکس منکر تاثیرات کرونا بر صنعت نشر کشور ما نیست و در عین حال کسی هم منکر تاب‌آوری صنعت نشر ما مقابل کرونا نیست.
استقبال استانها از طرح زمستانه کتاب ۹۹
دهقانکار به جزئیات حضور کتابفروشی‌ها و خرید کتاب در طرح زمستانه کتاب ۹۹ اشاره کرد و گفت: در این دوره ۹۳۷ کتابفروشی از سراسر کشور شرکت کردند. همچنین استقبال خوب استانها در این دوره ممتاز بود. از بین مجموع کل کتابفروشی ها ۱۶ درصد متعلق به استان تهران بود و ۸۴ درصد در سایر استان ها. در این طرح ۲۱۴ میلیارد و ۳میلیون و ۱۹۹ هزار و ۶۷۴ ریال کتاب به فروش رسید که سهم استان تهران ۱۶ درصدی و ۸۴ درصد مربوط به سایر استانها است. همچنین در این طرح ۴۴۰ هزار و ۲۷۶ نسخه کتاب از سوی مردم خریداری شده است.
وی گفت: در خانه کتاب و ادبیات ایران فعالیت‌های تاسیسی هم داشتیم که از جمله آنها می‌توان به نمایشگاه مجازی کتاب تهران، جایزه نقد زرین، جایزه کتاب تاریخ انقلاب اسلامی و… با مشارکت دستگاه‌ها و موسسات بیرونی اشاره کرد. توانستیم خانه کتاب و ادبیات ایران را به نقطه فعلی برسانیم و در این راه نقاط ضعف و قصوراتی داشتیم که از کارشناسان تقاضا می‌کنیم این نقاط ضعف را در کلیت کار به ما اعلام کنند تا در ادامه با قدرت بیشتری گام برداریم.
ارسال ۲۵۰۰ اثر به جشنواره
در ادامه این آیین، موسی حقانی رئیس پژوهشکده تاریخ معاصر و دبیر جایزه با بیان اینکه تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی بعد از انقلاب شروع شد و سابقه ۴۲ ساله دارد گفت: نگاه تخصصی تاریخ نگاری انقلاب اسلامی فقط مربوط به ۴۲ سال نیست بلکه پیامدها را نیز باید مورد واکاوی قرار داد و برای بررسی آثار و منابع، عرصه ۱۲۰ ساله را مد نظر قرار دادیم.
حقانی افزود: تاریخ نگاری اسلامی باید در خصوص انقلاب اسلامی و زمینه‌های آن صحبت کند که کار دشواری پیش رو داشت و این موضوع در جشنواره‌ها هم مورد توجه قرار نگرفت. هر چند برخی آثار این حوزه در بعضی از جشنواره‌ها حائز رتبه و مقام شدند اما نگاه تخصصی ایجاب می‌کرد به صورت ویژه به این حوزه بپردازیم.
وی بیان کرد: پژوهشکده تاریخ معاصر با همکاری خانه کتاب و ادبیات ایران توانست در حوزه تاریخ نگاری انقلاب اسلامی گامی بردارد تا بتواند از کسانی که در این حوزه در ۴۰ سال اخیر فعالیت داشتند، تقدیر کند. این جایزه دو بخش ۳۸ سال (از سال ۱۳۵۷ تا ۱۳۹۷) و دو سال (از سال ۱۳۹۷ تا ۱۳۹۸) برگزار می‌شود که مورد توجه ویژه داوران قرار گرفته است. در ۳۸ سال اول تعداد آثار بسیار زیاد بود و دسترسی به بعضی از کتاب‌های سال‌های اول دشوار بود اما این سال‌ها را با رویکرد تشویقی و رقابتی و بخش دو سال را با رویکرد رقابتی بررسی کردیم.
رئیس پژوهشکده تاریخ معاصر با اشاره به تعداد آثار ارسالی به جایزه گفت: پایاش جدی در مرحله اول آثار ارسالی صورت گرفت و از بین ۲۵۰۰ هزار اثر ارسالی که مستقیماً با موضوع جشنواره مرتبط بودند، ۶۰۰ اثر در مرحله اول بررسی شد و از بین آنها نفرات برگزیده و شایسته تقدیر انتخاب شدند. در بخش ۳۷ ساله، رتبه‌بندی به صورت اول و دوم است و در بخش دو سال، آثار برگزیده و شایسته تقدیر معرفی می‌شوند. این جایزه در هفت گروه، کلیات، خاطرات، مستندنامه‌نویسی، پژوهش‌های تحقیقی، تاریخ شفاهی، رمان تاریخی و کودک و نوجوان به بررسی آثار پرداخته است. در بعضی از این بخش‌ها با آسیب‌هایی رو به رو شدیم که کمتر مورد توجه قرار گرفته است؛ سعی می‌کنیم تحلیل‌های خودمان را از بررسی‌های صورت گرفته درخصوص این گروه‌ها اعلام کنیم. در بخش‌های کودک و نوجوان و رمان تاریخی لازم است تلاش‌های بیشتری صورت بگیرد.
حقانی یکی از اهداف این جایزه را توجه به حوزه های کمتر پرداخته شده عنوان کرد و گفت: این جایزه همچنین به دنبال مقابله با تحریف تاریخ انقلاب اسلامی است چرا که در دوران مشروطه عده‌ای شروع به نوشتن تاریخ با رویکردهای مختلفی کردند که نتیجه آن وجود روایت‌های ناتمام یا بخشی از روایت‌ها است. بنابراین برای جلوگیری از این اتفاق، به دنبال ارائه روایت‌های درست و اصیل از تاریخ معاصر و انقلاب اسلامی هستیم تا با جریان تحریف مقابله کنیم. این امر به حافظه تاریخی کشور ما کمک خواهد کرد. تاریخ هویت هر ملت است و اگر روایت‌های ناقص و مخدوش از سند هویتی ارائه شود در آینده هر کشوری تاثیر سوء می‌گذارد.
وی با بیان اینکه حدود ۴۵ نفر از دوستان فعال این حوزه در داوری آثار این جایزه به ما کمک کردند، گفت: تلاش خواهیم کرد اوایل سال ۱۴۰۰ فراخوان دومین دوره این جایزه را منتشر کنیم؛ هر چند درباره دو سالانه بودن این جایزه صحبت‌هایی شده اما بسته به حجم تولیدات درباره این موضوع تصمیم‌گیری خواهد شد.
