خبرگزاری تسنیم، جلال ذکایی، مدیر انتشارات عصر و عضو هیئت مدیره نشر هنگام :
این روزها در آستانه برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران هستیم و نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران از فردا کار خود را به مدت یک هفته آغاز می‌کند، اما نکاتی درباره این نمایشگاه وجود دارد که لازم است یادآوری شود و ای کاش زودتر به این ابهامات پاسخ داده شود.
اولین نکته این است که خودِ برگزارکنندگان نمایشگاه هم در موفقیت این نمایشگاه تردید دارند و در یکی دو ماه گذشته که جسته و گریخته اطلاعات نمایشگاه را منتشر می‌کنند، در مصاحبه‌ها و نشست‌های خبری ذکر می‌کنند که این نمایشگاه قطعا با نواقصی همراه است و حتی عنوان می‌کنند که این نمایشگاه مجازی است و جایگزین نمایشگاه کتاب تهران نیست، اما در عمل و در اطلاعیه‌های صادره ما شاهد هستیم که این نمایشگاه همان جایگزین نمایشگاه کتاب تهران است چرا که تمام مولفه های مربوط به نمایشگاه کتاب تهران را در خود دارد و البته تنها رویکرد نمایشگاهی ندارد و یک فروشگاه مجازی است.
توزیع بن کتاب بین دانشجویان و طلاب، حضورنمایندگان ناشران خارجی، خرید سازمان‌ها و نهادها همه مولفه‌هایی است که در نمایشگاه کتاب تهران معنا پیدا می‌کرد و حالا با یک تغییر جهت سوق پیدا کرده به سمت نمایشگاه مجازی که بهتر است بگوییم فروشگاه مجازی کتاب تهران.
دوستان وزارت ارشاد به دلیل اینکه احتمال می دهند، این نمایشگاه خیلی موفق نباشد سعی کردند از ابتدا عقب نشینی کرده و اعلام کنند که این نمایشگاه صرفا مجازی است و جایگزین نمایشگاه کتاب تهران نیست که در صورت عدم موفقیت گفته باشند ما از اول هم گفتیم.
اما نکته دومی که باید اشاره کرد این است که معمولا پروژه های ملی و کلان در این سطح که قرار است کل جامعه نشر کشور را در بربگیرد، باید طرح پایلوتی داشته باشد و در یک اندازه کوچکتر آزمایش شود، ایرادات احتمالی برطرف شده و بعد از آن شاید نیاز باشد در دو مرحله دیگر نیز آزمایش شود. دوستان شاید بگویند نمایشگاه کرمان جنوبی نمایشگاه پایلوت بوده است، اما این ادعا قابل قبول نیست چون اساسا جیرفت با 200 هزار نفر جمعیت به هیچ عنوان نمی‌تواند به عنوان آزمایش طرحی برای حداقل 5 میلیون (بازدیدکننده سنتی نمایشگاه کتاب تهران) تا حداکثر 80 میلیون جمعیت ایران باشد. کما اینکه نمایشگاه جیرفت هیچ خروجی مشخصی نیز برای ناشران نداشت. هیچ گزارشی هم مبنی بر میزان موفقیت، گردش مالی و ...منتشر نشد که بدانیم این نرم افزار و فرایند موفق بوده یا نه که حالا تصمیم گرفتیم که در سطح کلان آن را اجرا کنیم.
معلوم نیست بر اساس کدام مدل و محاسبه یارانه ها توزیع می‌شود؟ وزارت ارشاد اعلام کرده هزینه پست به صورت رایگان است. مبلغ تخفیفی برای کتاب ها در نظر گرفته شده است اما بر اساس کدام محاسبه و ارزیابی این اتفاق رخ داده است؟ مگر دوستان قبلا تجربه ای داشتند و می دانستند که چه حجمی از مرسوله وجود دارد که هزینه پست را بخواهند پرداخت کنند؟ باید کف و سقفی برای آن در نظر گرفته می‌شد.
نکته بعدی عدم تجربه ناشران در فروش مجازی به این شکل و شرکت پست در این ابعاد و اندازه است که سابقه قبلی نداشته است و بسیاری از ناشران از عملکرد شرکت پست در شرایط عادی که ترافیک زیادی هم وجود نداشته است ناراضی بودند.
سادهانگارانه است اگر باور کنیم که با انتشار چند ویدئو و آموزش‌های تصویری ناشران می‌توانند این فرایند را فرا بگیرند و بدون مشکل کار را انجام دهند، همین طور بسته‌بندی و ارسال و مراسلات و رسیدن مرسوله‌ها تا به دست خریداران.
ای کاش این کار قبلاً به صورت آزمایشی انجام می‌شد و تست این کار با یک استانی که جمعیتی قابل توجهی دارد و تعداد مخاطبان و بازدیدکنندگان معمول و مرسوم بیشتری دارد آزمایش می‌شد و بعدا به سراغ این رویداد بزرگ می‌رفتیم.
همچنین طبق گفته مدیران نمایشگاه مجازی کتاب، 15 روز درآمد حاصل از فروش کتاب در حساب خانه کتاب باقی می‌ماند تا اگر از ناشر شکایتی وجود نداشت، به حساب ناشر بازگردانده شود. در نمایشگاه کتاب سال گذشته خود وزارت ارشاد تراکنش مالی نمایشگاه را 200 میلیارد تومان عنوان کرد، حتی یک چندم این 200 میلیارد تومان بر چه اساسی باید در حساب وزارت ارشاد یا خانه کتاب 15 روز باقی بماند؟ آیا این امکان وجود نداشت که راه جایگزینی برای این موضوع در نظر گرفته شود؟ یا با الگو گرفتن از طرح‌های فصلی روش بینابینی در نظر گرفته شود؟ بسیاری از ناشران سایت فروش دارای نماد اعتماد از وزارت صنعت، معدن و تجارت هستند. چرا باید سرمایه آن‌ها 15 روز معلق بماند.
اصولاً سابقه دولت در امور تجارت و کسب و کار سابقه موفقی نیست، دولت هر جا به این حوزه ورود کرده جز آسیب چیزی به همراه نداشته است، 20 سال پیش در موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی اتفاقی رخ داد که جز آسیب چیزی به همراه نداشت و آن راه‌اندازی نمایشگاه‌های موضوعی کتاب بود.که بعد از هزینه کرد چند ده میلیونی جمع‌آوری شد. نگرانی من این است که نمایشگاه مجازی هم تبدیل به خاطره تلخی از جنس همان نمایشگاه‌های موضوعی کتاب شود.
اما نکته دیگری که باید اشاره کنم موضوع بانک اطلاعات ناشران است که سال‌های سال برای آن زحمت کشیده اند، معمولاً این اطلاعات اطلاعات محرمانه هر بنگاه و کسب وکاری به حساب می‌آید حالا تمام این اطلاعات می خواهد در یک مجموعه جمع و تبدیل به یک مگا دیتا شود و معلوم نیست چه بر سر این اطلاعات خواهد آمد. بسیاری از ناشران بزرگ نگران ابن موضوع هستند که این اطلاعات امن خواهد بود؟ و اگر خدای ناکرده این اطلاعات مشتریان و ناشران مورد سوء استفاده قرار بگیرد، چه کسی پاسخگو خواهد بود؟
بعد از اتمام نمایشگاه و در روز ششم وزارت ارشاد با فهرستی از اطلاعات مشتریان ناشران اعم از اسم، آدرس، شماره تلفن، گرایش و ... مشتریان روبرو است که ناشران بزرگ را نگران این کرده است که از این اطلاعات به خوبی محافظت می‌شود؟ به هر حال ناشران بعد از سال‌ها تلاش توانسته‌اند مخاطبانی برای خود حفظ کنندو در حوزه کسب وکار رقبایی دارند که این اطلاعات برایشان ذی قیمت است.
ای کاش وزرات ارشاد با الگو گرفتن از طرح‌های فصلی کتاب صرفاً واسطه می‌شد، نه اینکه خود بده بستان مالی انجام دهد.
انتهای پیام/
