روزنامه ال پائیس اسپانیا در گزارشی با عنوان « ناتو در مورد بزرگترین استقرار نظامی از زمان جنگ سرد تصمیم‌گیری می‌کند» نوشت: اجلاس آتی ناتو (۲۹ و ۳۰ ژوئن/ هشتم و نهم تیر ماه) نقطه عطفی در تاریخ ناتو خواهد بود؛ اتحادی که هدف و آرمان اصلی آن پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی زیر سوال رفت و در پایتخت اسپانیا خود را برای انطباق با سناریوی جنگی که از زمان جنگ سرد تا کنون بی سابقه بوده است، آماده خواهد کرد.
به نوشته ال پائیس، ۳۰ متحد پیمان آتلانتیک شمالی با حداکثر آمادگی نظامی برای مقابله با تهاجم روسیه به اوکراین گرد هم می‌آیند تا با آغاز یک رقابت تسلیحاتی خیره‌کننده، شرق اروپا را به قلعه‌ای با هزاران سرباز و استقرار گسترده تجهیزات نظامی در انتظار حمله احتمالی تبدیل کنند. به این ترتیب ناتو در صدد است تا این پیام را بفرستد که در شرایط جنگی قرار داشته و آماده پاسخگویی به هر گونه تجاوز علیه هر یک از اعضای خود است.
این روزنامه اسپانیایی در حالی از صف‌بندی جدی متحدان ناتو برای مقابله با روسیه به عنوان دشمن مشترک در نشست آتی مادرید خبر می‌دهد که به راستی پیش از شعله‌ور شدن جنگ اوکراین، بحران هویتی ناتو و زیر سوال رفتن علت موجودیت آن بر ملا شده بود. روزنامه لا وانگواردیا اسپانیا پیش از جنگ اوکراین در گزارشی نوشت: برخلاف آنچه از بروز ظرفیت‌های سازگاری واقعی بین سال‌های ۱۹۹۰ و ۲۰۱۰ اتفاق افتاد، اینطور به نظر می‌رسد که شرایط این ائتلاف تحت سکون قرار گرفته است؛ با فرسودگی استراتژیک مواجه شده و به نظر می‌رسد که برای تداوم خود همچنان به دستور العمل‌های قدیمی متوسل می‌شود و هیچ جای تعجب نیست که آن دستور العمل‌های قدیمی دیگر کارآمد به نظر نمی‌رسند. بنابراین، ناتو باید در سال ۲۰۳۰ به حیات خود ادامه دهد، اما سودمندی واقعی آن تا حد زیادی کاهش خواهد یافت و دیگر دلیل وجودی خود را به درستی نمی‌داند.
به این ترتیب، حمله روسیه به اوکراین اگر چه صدای اعتراض متحدان ناتو که خود را پیام‌آور صلح می‌دانند، بلند کرده است اما واقعیت این است که این «بی سابقه‌ترین درگیریِ از زمان جنگ سرد» برای تقویت ثبات استراتژیک اروپا در صحنه جهانی آنچنان شر نبود و می‌بایست به خیر تعبیر شود. «امانوئل مکرون» رئیس‌جمهوری فرانسه پیش از جنگ اوکراین در مصاحبه ای با اکونومیست تاکید کرد: «ناتو در وضعیت مرگ مغزی قرار دارد». فرانسه چنان که در عملیات سال ۲۰۱۳، زمانی که یک نیروی پنج هزار نفره در مالی مستقر کرد، نشان داد این کشور می‌تواند به تنهایی عملیات انجام دهد. این امر بدان معنا بود که فرانسه نه برای تضمین نهایی منافع حیاتی خود و نه برای بهبود عملیاتی نیروهای مسلح خود، نیازی اساسی به ناتو ندارد.
از طرفی جنگ اوکراین سبب شد تا پیمان آکوس میان آمریکا، استرالیا و انگلیس که به شدت کام فرانسه را تلخ کرد و گرایش ذهنی واشنگتن مبنی بر وسواس آمریکا به موضوع چین را بر ملا ساخت، برای مقابله با دشمن جدی‌تری به نام روسیه، کنار گذاشته شود.
«لوئیس سیمون» مدیر هیئت موسسه مطالعات الکانو در بروکسل خاطرنشان می‌کند: درست است که جنگ در اوکراین نوعی تولد دوباره برای ناتو بوده و اروپا را دوباره در تیررس سیاست خارجی و دفاعی آمریکا قرار داده است، اما من فکر نمی‌کنم که این جنگ عقب‌نشینی اراده آمریکا برای اولویت دادن به آسیا باشد.
ال پائیس در ادامه می‌نویسد: تنش‌های ژئوپلیتیک میان قدرت‌های بزرگ در نتیجه جنگ اوکراین به سطوحی رسیده است که از زمان بحران موشکی کوبا یا بحران کانال سوئز عملا فراموش شده بود. ناتو می‌خواهد از مزایای نشست مادرید در جهت سازماندهی دوباره نیروهای خود برای مقابله با سناریوی احتمالی تشدید جنگ، بازتعریف استراتژی خود برای آینده و تقویت سرمایه‌گذاری‌های ملی در حوزه دفاعی و تامین مالی مشترک این نهاد استفاده کند.
در ادامه این گزارش آمده است: مذاکرات در مورد دامنه پاسخ و واکنش نظامی ناتو در مادرید اعلام خواهد شد و روز شنبه در مقر این اتحاد در بروکسل ادامه خواهد یافت. بررسی وضعیت موسوم به «دفاع و بازدارندگی» بر اساس مجموعه تسلیحات و نیروهای موجود از مسائلی است که برای آمادگی ناتو برای مقابله با تهدیدات احتمالی و حفظ امنیت منطقه یورو در دستور کار قرار خواهند گرفت. طبق اعلام منابع آگاه، برخی کشورها قصد دارند نیروهای نظامی خود متشکل از گروه‌های رزمی را به تیپ نظامی تغییر دهند که به این ترتیب، شمار نیروهای فعلی که بین یکهزار تا یکهزار و ۶۰۰ نفر است، دست‌کم دو برابر خواهد شد. استقلال عمل بیشتر و دسترسی به سلاح‌های پیچیده‌تر از ویژگی‌های این واحدهای جدید نظامی است.
این منابع همچنین می‌افزایند که متحدان ناتو که از نظر جغرافیایی به روسیه نزدیک‌تر هستند، وضعیت دفاعی خود را به دسته لشکرهایی که توسط ژنرال‌ها فرماندهی می‌شوند، ارتقا خواهند داد. واحدهای نظامی که می‌توانند تا ۱۵ هزار نیرو داشته باشند.
«جیمی شی» تحلیلگر و متخصص حوزه دفاعی و سخنگوی رسمی سابق ناتو معتقد است «بحث اصلی در نشست مادرید میان متحدان اروپای شرقی خواهد بود که مایل هستند گردان‌ها را با تیپ‌هایی با سلاح سنگین جایگزین کنند که به طور دائم در قلمرو این کشورها مستقر هستند. متحدانی همچون ایالات متحده و آلمان اما ترجیح می‌دهند به استراتژی فعلی نیروهای چرخشی خود و تقویت نیروها در صورت بروز بحران و درگیری ادامه دهند».
سه سال پس از الحاق شبه جزیره کریمه اوکراین به روسیه در سال ۲۰۱۷، ناتو برای اولین بار نیروهای خود را در کشورهای شرقی به همراه یک گروه رزمی در لهستان و یک گروه دیگر در هر یک از کشورهای بالتیک (استونی، لتونی و لیتوانی) مستقر کرد. طبق آمار ناتو، این واحدها در حال حاضر تقریبا پنج هزار سرباز دارند، هر چند از زمان ورود ارتش روسیه به اوکراین در فوریه گذشته سال جاری، شمار این نیروها در حال تقویت است.
ائتلاف ناتو همچنین در ماه مارس (اسفند- فروردین) حضور خود در کشورهای همسایه را دو برابر کرد و چهار ماموریت جنگی در مجارستان، رومانی، اسلواکی و بلغارستان انجام داد. همچنین تعداد نیروهای هوایی متحدان در شرق اروپا با ۱۳۰ فروند هواپیمای جنگی و در دریا ۱۴۰ کشتی جنگی در حالت حداکثر آماده‌باش هستند. حضور نیروهای آمریکایی در خاک اروپا نیز در عرض چند ماه از ۷۰ هزار به ۱۰۰ هزار افزایش یافته است.
به نوشته ال پائیس، همراه با تشدید مواضع دفاعی، نشست مادرید، آینده ناتو را با توجه به مواجهه با جهانی که در آن رقابت استراتژیک بین قدرت‌های متخاصم بازگشته است، در نظر خواهد گرفت. «ینس استولتنبرگ» دبیرکل ناتو جمعه گذشته در مصاحبه ای با ال پائیس گفت: اجلاس مادرید برای ناتو تعیین‌کننده و متحول‌کننده است. به دلایل زیادی این یک نشست تاریخی خواهد بود.
در ادامه ابن گزارش آمده است: در پایتخت اسپانیا، یک «مفهوم استراتژیک» جدید مطرح و تصویب خواهد شد؛ سندی که به طور دوره‌ای اولویت‌های ناتو را پس از تحولات مهم امنیتی مانند آنچه که در اثر جنگ اوکراین ایجاد شد، به روز می‌کند. به گفته منابع آگاه، رویکرد جدید، روابطی را که تا همین اواخر با مسکو گسترش یافته بود، دفن خواهد کرد. رویکرد قبلی تضمین می‌کرد که «روسیه هیچ تهدیدی ندارد» و همکاری ناتو با مسکو را دارای «اهمیت استراتژیک» می‌دانست. به گفته منابع مورد نظر این روزنامه، اکنون روسیه به عنوان یک تهدید مستقیم و قریب‌الوقوع طبقه‌بندی می‌شود و بر نگرانی‌ها در مورد حمله احتمالی روسیه علیه هر یک از متحدان اروپایی را صحه می‌گذارد. درگیری که می‌تواند باعث تشدید تنش مسلحانه جهانی بین قدرت‌های اصلی هسته ای جهان شود.
دومین نکته مورد بحث در نشست آتی مادرید، بحث چین و قرار گرفتن این غول آسیایی در آستانه دسته‌بندی تهدید مشابه روسیه است. متحدان اروپایی از تشدید بیشتر تنش با پکن حمایت نمی‌کنند و به گفته همان منابع، چین نه به عنوان یک تهدید، بلکه به عنوان یک چالش ژئواستراتژیک و سیستمی بلندمدت توصیف خواهد شد.
ال پائیس با اشاره به نگرانی برخی کشورهای جنوب اروپا از جمله اسپانیا مبنی بر نادیده گرفتن تهدیدهای جنوبی می‌افزاید: توجه ائتلاف ناتو به تهدیدات شرق، چه از جانب روسیه و چه از سوی چین، باعث تردید متحدان جنوبی مانند اسپانیا از نادیده گرفته شدن جناح جنوبی می‌شود. به گفته منابع اطلاعاتی مصالحه‌ای در مادرید حاصل خواهد شد تا تاکید شود که مفهوم امنیت ۳۶۰ درجه است و بنابراین، ناتو نظارت خود را بر تهدیدهای احتمالی ناشی از شمال آفریقا نیز تقویت خواهد کرد.
