به گزارش خبرنگار ایرنا، سدها بعنوان واحدهای تولیدی زمانی به بهره‌برداری کامل و بهنیه می‌رسند که شبکه آبرسانی پایاب آن هم اجرا و تکمیل شده و آب ذخیره شده در مخازن سدها به اراضی کشاورزی منتقل گردد و تا زمانی که این اتفاق نیفتد نباید انتظار داشت منابع صرف شده در این واحدهای تولیدی بازگشت داشته باشد. در همین راستا عملیات اجرایی و تکمیل شبکه پایاب سد سبلان بعنوان یکی از سدهای مهم استان اردبیل این روزها شتاب گرفته است و انتظار می‌رود طی ماه‌های پیش رو بخش مهمی از آن به بهره‌برداری برسد.
درباره مشخصات سد سبلان بیشتر بدانیم
سد سبلان که در ۴۰ کیلومتری شمال شرقی شهرستان مشگین‌شهر بر روی رودخانه قره‌سو قرار گرفته است، نقش بسیار مهمی در تامین آب اراضی منطقه ایفا می‌کند. ارتفاع سد سبلان ۸۵ متر و حجم مخزن این سد ۱۰۵ میلیون مترمکعب بوده و آبیاری پنج هزار و ۶۰۰ هکتار از اراضی پایاب با آب ذخیره سد پشت این سد پیش بینی شده است.
تاکنون برای احداث این سد که در سال ۱۳۸۵ آبگیری شده، بالغ بر ۶ هزار میلیارد ریال هزینه شده است. قرار است این سد آب مورد نیاز ۸۶ روستا را تامین نموده و قابلیت آبیاری ۱۵ هزار هکتار از اراضی پایاب دارد.
طرح سد سبلان شامل سه بخش اصلی است؛
بخش اول شامل سد سنگریزه‌ای با هسته رسی به ارتفاع ۷۷ متر از بستر افقی رودخانه قره‌سو و ۸۹ متر از پی، طول تاج ۳۰۴ متر و عرض تاج ۱۲ متر است. بخش دوم شامل سیستم انتقال از سد تا ابتدای اراضی پایاب شامل چهار رشته تونل به طول ۱۷۰۰ متر و یک رشته سیفون به طول ۱۴۰ متر و چهار رشته گالری (حدفاصل بین تونل ها) بطول ۴۰۰ متر و نهایتا بخش سوم شبکه آبیاری و زهکشی اراضی پایاب بطول کلی ۵.۴۴ کیلومتر شامل دو رشته کانال اصلی در شبکه جنوبی (ساحل چپ) بطول ۵.۲۲ کیلومتر و شبکه شمالی (ساحل راست) بطول ۲۲ کیلومتر است.
تنظیم حدود ۱۱۵میلیون متر مکعب رواناب رودخانه قره‌سو در محل طرح، آبیاری ۱۵ هزار هکتار از اراضی دیم و باغات مشگین شهر در طرفین رودخانه، تامین آب شرب شهر مشگین شهر تا ۱۰ میلیون متر مکعب بطور سالیانه تا افق سال ۱۴۰۵، کنترل سیلاب و ایجاد اشتغال و کاهش مهاجرت از اهداف احداث این سد اعلام شده است.
هم اکنون عملیات اجرایی پایاب سد سبلان در ۲ ناحیه عمرانی (شمالی و جنوبی) با هدف زیر پوشش قرار دادن اراضی کشاورزی منطقه رضی و مشگین شهر در دست اجرا است که ناحیه عمرانی جنوبی ۲ هزار و ۸۰۰ هکتار و ناحیه شمالی ۲ هزار هکتار از اراضی مشگین شهر را به شبکه آبیاری مدرن مجهز می‌کند.آنطور که مسئولان آب منطقهای استان اردبیل گفته‌اند ناحیه جنوبی پایاب سد سبلان شامل ۶ فاز است که فاز اول و پنجم آن به بهره برداری رسیده و فاز دوم، سوم، چهارم و ششم آن تا پایان سال جاری به بهره برداری می‌رسد. در حال حاضر برای تکمیل و راه اندازی این شبکه ۱۲۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز است که منابع مورد نیاز آن از طریق فایناس داخلی تامین شده است.
افزایش بهره‌وری محصولات زراعی مشگین‌شهر با آبیاری مدرن
براساس اعلام کارشناسان در حال حاضر تنها ۳۰ درصد اراضی و باغات استان به آبیاری مدرن مجهز شده است بدین ترتیب بخش زیادی از اراضی این شهرستان با شبکه سنتی آبیاری می‌شود. با توجه به اینکه اقتصاد اردبیل مبتنی بر کشاورزی است، استفاده بهینه از منابع آب موجود بسیار ضروری است و باید فکر عاجلی برای استفاده از منابع محدود آبی و توسعه بخش کشاورزی کرد.
حمید قانع مقدم کارشناس بخش کشاورزی در این باره معتقد است که استان اردبیل در تجهیز اراضی به شبکه آبیاری مدرن نسبت به استان‌های دیگر عقب ماندگی‌های زیادی دارد و بسیاری از اراضی و باغات استان بصورت سنتی کشت می‌شود که بدلیل کمبود بارش دچار خسارت هنگفت ناشی از خشکسالی شده است.
وی با اشاره به وضعیت اراضی شهرستان مشگین شهر افزود: شهرستان مشگین‌شهر به رغم داشتن اراضی مستعد کشاورزی از نظر شبکه آبیاری مدرن جزو مناطق محروم است و انتظار می‌رود با تکمیل شبکه پایاب سد سبلان و اجرای پایاب سد احمدبیگلو بخش کشاورزی این منطقه رشد محسوسی را تجربه کند.
این کارشناس بخش کشاورزی با بیان اینکه برای مقابله با خشکسالی و نجات کشاورزان از خسارت‌های احتمالی ناشی از کمبود بارش ضروری است، شبکه آبیاری در مشگین‌شهر توسعه یابد، گفت: تکنیک‌های آبیاری مدرن ، کشاورزان را قادر می‌سازد تا در یک سال محصولات متعددی پرورش داده و در نتیجه بهره‌وری را افزایش دهند.
وی با اشاره به مزیت‌های آبیاری نوین افزود: مصرف آب بسیار پایین (۸۰ درصد کم‌تر از آبیاری‌های سنتی)، عدم رشد علف‌های هرز، راحت تر شدن فرایند آبیاری، جلوگیری از رشد آفات و قارچ ها، کاهش قابل توجه هزینه‌ها در بلند مدت، بازده بیشتر محصولات و الگوی کشت از جمله مزیت‌های شبکه آبیاری و زهکشی است.
قانع مقدم بیان کرد: آبیاری قطره‌ای یکی از کارآمدترین روش‌ها برای انتقال آب به محصولات زراعی با حداقل هدررفت آب است. این روش که هم اکنون در ۲ درصد از اراضی کشاورزی جهان استفاده می‌شود، می‌تواند بین ۳۰ تا ۷۰ درصد مصرف آب را کاهش دهد هرچند ممکن است از هزینه اولیه بالایی برخوردار باشد.
وی گفت: سطح اراضی و باغات استان اردبیل ۷۷۵ هزار هکتار است که از این میزان ۴۰ هزار و ۵۰۰ هکتار باغات، ۲۳۵ هزار هکتار اراضی آبی و ۵۰۰ هزار هکتار نیز اراضی دیم است که ۳۰ درصد آن به سامانه نوین آبیاری مجهز شده است
اعتبار پایاب سبلان تامین شده است
یکی از دلایل تاخیر در تکمیل پروژه شبکه آبیاری و زهکشی سبلان، نبود اعتبار بود که در حال حاضر با هماهنگی مسئولان دستگاه‌های اجرایی منابع مورد نیاز پروژه از طریق فاینانس داخلی تامین شده است.
بر اساس اظهارات سید حامد عاملی استاندار اردبیل، اعتبار مورد نیاز این طرح ۱۲۰ میلیارد تومان برآورد شده که ۶۰ میلیارد تومان آن تامین شده و برای تامین مابقی اعتبار تلاش می شود.
وی با بیان اینکه تلاش برای تامین آب ۲۰۰۰ هکتار از اراضی پایاب سد سبلان ادامه دارد، افزود: با تأمین اعتبار انجام شده از محل فاینانس داخلی، عملیات اجرایی فاز اول این طرح در حال اجرا بوده و برای ادامه عملیات اجرایی طرح، نیز پیگیری تأمین اعتبار مورد نیاز در دست انجام است.
علی حیدری مدیرعامل شرکت آب منطقهای اردبیل هم اخیرا درباره آخرین وضعیت اجرایی طرح شبکه آبیاری و زهکشی سبلان گفت: با وجود اقدامات و اجرای بخشی از شبکه در گذشته، به دلیل محدودیت‌های اعتباری امکان تکمیل و بهره‌برداری از شبکه آبیاری سبلان مهیا نشده بود که با پیگیری‌ها و تلاش‌های انجام گرفته در جهت تأمین اعتبار مورد نیاز اجرای طرح، اهداف فاز اول طرح محقق خواهد شد.
وی اظهار کرد: تکمیل و احداث فاز اول طرح شبکه آبیاری سبلان با مشارکت بانک توسعه تعاون، بعنوان سرمایه گذار پروژه مذکور از محل تسهیلات ماده ۵۶ در شهرستان مشگین شهر، توسط شرکت آب منطقهای استان اردبیل در حال انجام است که با تکمیل و اجرای این پروژه آب مورد نیاز بیش از ۲ هزار هکتار از اراضی پایاب سد سبلان در استان اردبیل، تأمین خواهد شد.
حیدری اناری افزود: مجموع اراضی شبکه آبیاری و زهکشی سبلان بالغ بر پنج هزار و ۶۰۰ هکتار است و با تکمیل عملیات احداث سیفون قره‌سو، آب اراضی شمال رودخانه قره‌سو در بخش ارشق نیز از این شبکه تامین می‌شود.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان اردبیل اظهار کرد: در حال حاضر با تأمین اعتبار از محل فاینانس داخلی، عملیات اجرایی فاز اول این طرح در حال اجرا بوده و برای تداوم عملیات اجرایی طرح، اعتبار مورد نیاز تامین می‌شود.
چشم انداز آبی استان اردبیل برای افق ۱۴۲۵/آبیاری ۲۸۰۰ هکتار از اراضی مشگین‌شهر تا پایان سال مدرن می‌شود
وی با بیان اینکه برای افق سال ۱۴۲۵ به میزان یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون مترمکعب کسری آب در استان پیش بینی شده است، افزود: برای تامین این مقدار آب اقدامات مختلفی تدوین شده که تحقق آن نیازمند همکاری تمامی دستگاه‌ها و ارگان‌هاست.
چنانکه گفته شد پایاب سد سبلان دارای ۲ بخش شمالی و جنوبی شامل ۶ فاز قابل اجرا بوده که فاز اول و پنجم آن به بهره برداری رسیده و فاز دوم، سوم، چهارم و ششم آن در قالب ۲۸۰۰ هکتار تا پایان سال جاری به بهره برداری می‌رسد.
معاون طرح و توسعه شرکت آب منطقهای اردبیل در این باره به ایرنا گفت: برای اتمام این پروژه ۱۲۰ میلیارد تومان اعتبار مورد نیاز است که ۶۰ میلیارد تومان آن تامین شده و برای تامین اعتبار بقیه منابع هم پیگیری‌های لازم انجام شده است.
جبرائیل رمضانی یادآورشد: پیش‌بینی می‌شود تا هفته دولت سال‌جاری بیش از یک هزار و ۵۰۰ هکتار از اراضی پایاب سد سبلان واقع در ضلع جنوبی رودخانه قره‌سو به سیستم آبیاری مدرن مجهز شود.
معاون طرح و توسعه شرکت آب منطقهای اردبیل در باره اجرای ناحیه شمالی شبکه آبیاری و زهکشی سبلان هم گفت: ناحیه شمالی پایاب سد سبلان نیاز به ۱۸۰ میلیارد تومان اعتبار دارد و این بخش از طرح نیز از طریق فاینانس داخلی اجرا می‌شود.
به گفته رمضانی عملیات اجرایی پروژه ناحیه شمالی شبکه آبیاری و زهکشی پایاب سدسبلان مشگین‌شهر در مرحله انتخاب پیمانکار است و بزودی آغاز می‌شود.
معاون طرح و توسعه شرکت آب منطقه ای اردبیل افزود: با راه‌اندازی بخش شمالی پایاب سد سبلان هم ۲۰۰۰ هکتار اراضی مشگین‌شهر به شبکه آبیاری نوین مجهز می‌شود.
گزارش : یعقوب شاددل
