به گزارش خبرگزاری فارس از اصفهان، گلپایگان شهری تاریخی و کهن در استان اصفهان می‌باشد که جاذبه‌های ارزشمند بسیاری را در خود جای داده است؛ اگر اطراف گلپایگان را بگردید، روستاهای زیبا با خانه‌های تاریخی چشمتان را نوازش می‌کند؛ «وانشان» یکی از روستاهای این شهرستان است که محلی‌ها به آن «وانشون» هم می‌گویند؛ این روستا به دلیل دارا بودن ابنیه تاریخی و بافت منحصر به فرد، جزو روستاهای هدف گردشگری از گذشته و تاکنون به شمار می‌رود که در ۱۲ کیلومتری جنوب شهرستان گلپایگان و ۱۵ کیلومتری شمال خوانسار قرار دارد.
گفته می‌شود قدمت این روستا به ۳ هزار سال پیش می‌رسد؛ وقتی در روستا قدم بزنید، از میان کوچه‌های کاهگلی عبور می‌کنید و بعضا با دری چوبی و قدیمی مواجه می‌شوید؛ در این میان امامزاده روستا، حمام روستا و قلعه روستا تا حدی بازسازی شده است.
جوی آبی باریک از میان کوچه‌های وانشان عبور می‌کند، هوای خنکی دارد و در دامنه قلعه، طبیعت بکری به چشم می‌خورد؛ در حال عبور از کوچه‌ها، پیرزنی را می‌بینم که چادر به سر از خانه‌اش بیرون می‌آید، خمیدگی کمرش نشان از سن و سالش است، خونگرم است، نمی‌داند چند سال است در این روستا زندگی می‌کند، با پسرش که صحبت می‌کنم به من می‌گوید این روستا قدمت تاریخی دارد، ولی به دلیل کم‌آبی خیلی از قنات‌هایش خشک شده است.
بقعه امامزاده ابوالفتوح سلیمان بن موسی بن جعفر یکی از بناهای قدیمی این روستا است و گفته می‌شود اهالی این روستا قدمت آن را از روی درختی کهنسالی که در آن وجود دارد، اندازه‌گیری می‌کنند؛ اما با توجه به کتیبه‌ای که در داخل حرم این امامزاده وجود دارد، باستان‌شناسان متوجه شده‌اند که قدمت آن متعلق به قرن دهم است.
وانشان، روستای هدف گردشگری
در روستای وانشان، بقایای ارگ و قلعه‌ای تاریخی وجود دارد که بازسازی شده است؛ در این خصوص مصطفی قانونی، سرپرست اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گلپایگان در گفت‌و‌گو با خبرنگار فارس در اصفهان توضیح داد: بافت تاریخی منسجم و دست‌نخورده و همچنین معماری قدیم و طبیعت بکر، روستای وانشان را به روستای هدف گردشگری تبدیل کرده است که از مصادیق آن می‌توان به آثار تاریخی مثل امامزاده ابوالفتوح، قلعه ماه نشان، حمام تاریخی و درخت چنار روستا اشاره کرد.
وی با اشاره به اقدامات مرمتی در این روستا اظهار کرد: اقدامات خوبی در زمینه مرمت آثار تاریخی توسط اداره میراث فرهنگی انجام شده، حمام، قلعه و امامزاده این روستا با همکاری اداره اوقاف و همچنین مرمت در بدنه‌سازی بافت روستایی و سنگفرش این روستا توسط بنیاد مسکن انجام شده و هم‌اکنون نیز در حال انجام است.
قانونی با بیان اینکه کاشی‌کاری و تزئینات احیای حمام باقی مانده، گفت: با توجه به اعتبارات کمی که جذب می‌شود، هر قسمتی از مرمت در فصلی انجام می‌شود؛ حمام در اواخر دهه ۶۰ کلا ریخته بود، در فصل اول مرمت، طاق‌ها و ستون‌ها احیا شد، قسمت تاریخی بنا و آجرکاری ورودی انجام شده، ولی قسمت اضافه کردن صحن‌ها و رواق‌های جدید با هیأت امنا و اوقاف است.
مالکیت خصوصی و ورثه‌ای بودن، مانع احیای خانه‌های روستایی
سرپرست اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گلپایگان با اشاره به اینکه به دلیل بحث مالکیت خصوصی و ورثه‌ای بودن خانه‌ها اجازه ورود به آنها داده نمی‌شود و مانع اصلی احیا و مرمت این خانه‌ها است، گفت: چند نسل از خانه‌ها گذشته و ممکن است خانه‌ای در روستا ۱۰۰ ورثه داشته باشد و به دلیل عدم توافق ورثه، برخی خانه‌ها احیا نمی‌شوند.
وی در خصوص تبلیغات و ساخت محتواهای گردشگری، برای معرفی این روستا به گردشگران خاطرنشان کرد: گلپایگان از فعال‌ترین شهرستان‌های استان در زمینه تولید محتوای گردشگری است؛ مشکلی که وجود دارد این است که در کنار تبلیغات برای جذب گردشگر به روستاها، باید زیرساخت‌های گردشگری هم در آن روستا فراهم و با فرهنگ آن روستا تناسب داشته باشد.
زیرساخت‌های گردشگری در روستا فراهم نیست
قانونی اظهار تأسف کرد: وقتی گردشگر وارد روستا می‌شود، امکاناتی حتی در حد آب خوردن به دلیل همان مشکلات مالکیت خصوصی و عدم تمایل برای احیا، وجود ندارد؛ نتوانستیم یک اقامتگاه بومگردی در روستا داشته باشیم و گاها ممکن است گردشگر آنجا برود و راضی نباشد.
سرپرست اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گلپایگان ادامه داد: دنبال این هستیم که بتوانیم در کنار تبلیغ گردشگر برای دیدن از روستا، با تسهیلاتی که می‌توانیم در این زمینه بدهیم، مالکان را تشویق و زیرساخت‌های مناسب را فراهم کنیم؛ محدودیتی در زمینه دادن تسهیلات برای تبدیل و احیای واحدهای قدیمی به واحدهای گردشگری وجود ندارد.
وی با اشاره به مهاجرت روستائیان به شهرا تصریح کرد: برای جلوگیری از این اتفاق، این روستا را هدف گردشگری تعریف کردیم که مردم آنجا را درآمدزا کنیم؛ یکی از کارها این است که مردم روستا بتوانند واحدهای خود را به یک مکان گردشگری تبدیل کنند که درآمد داشته باشند؛ احیا کردن بنا باعث اضافه کردن ارزش افزوده به روستا می‌شود.
قانونی با اشاره به احیای آب قنات روستا، بیان کرد: قنات‌های روستای وانشان از پل ساسان شروع می‌شود؛ این قنات‌ها احیا شدند، ولی کم‌آبی آنها مربوط به خشکسالی است، فعالیت معدن در کوه تیر به دلیل انفجارهایی که انجام می‌دهد، به قنات‌ها آسیب وارد می‌کند که در حال پیگیری هستیم که متوقف شود و آسیب پیش نیاید.
همکاری با بنیاد مسکن انقلاب اسلامی برای احیای بافت روستاها
سید مهدی موسوی، معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان در گفت و گو با خبرنگار فارس در اصفهان در خصوص لزوم حفظ بافت روستایی توضیح داد: در حال حاضر همکاری و هماهنگی میان میراث فرهنگی و بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در اوج قرار دارد.
وی افزود: ارتباط ما با بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در راستای بهبود طرح های روستایی، شناخت دانه‌بندی‌های تاریخی، حفظ خانه‌های تاریخی باارزش و حفظ آنها و حفظ یکپارچگی بافت تاریخی است.
موسوی یادآور شد: در دهه‌های گذشته اتفاقات ناخوشایندی افتاد؛ در بافت‌های روستایی عناصر نامربوط و معماری متضاد با بافت روستایی داشتیم؛ اما در حال حاضر برخی از بافت‌های روستایی ما ثبت ملی هستند و حتی برای ثبت جهانی برخی روستاها مثل روستای ابیانه در حال تلاش هستیم.
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان در خصوص مشکل ورثه‌ای بودن برخی خانه‌های روستایی گفت: این مشکل را در چند سال اخیر بیشتر داشتیم، ولی همین که نهضتی راه افتاده و خانه‌های و اقامتگاه‌هایی در روستاها شکل گرفته، موجب شده روستائیان اثر اقتصادی مثبتش را ببینند و کم کم دارند تشویق می‌شوند که خانه‌های تاریخی را حفظ و از آن بهره‌برداری اقتصادی کنند.
وی بیان کرد: در ۲ سال اخیر به دلیل اتفاقاتی که به واسطه ویروس کرونا در کشور افتاد و صنعت گرشگردی را تحت‌الشعاع قرار داد، این قابلیت و پتانسیل کمتر به چشم آمد، ولی دوباره مردم دارند اثر گردشگری مثبت را در روستاهایشان مثل روستای مصر و روستای ابیانه می‌بینند.
بیش از ۷۰ اقامتگاه بومگردی در خور و بیابانک
موسوی خاطرنشان کرد: زمانی که اولین اقامتگاه بومگردی در محور شرق استان در شهرستان خور و بیابانک ایجاد شد، شاید هیچوقت روستائیان و اهالی محل فکر نمی‌کردند در عرض چند سال همین شهرستان کوچک به مرکزی برای اقامتگاه‌های بومگردی با تعدد زیاد تبدیل شود.
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان ادامه داد: بیش از ۷۰ اقامتگاه بومگردی در شهرستان خور وبیابانک داریم؛ جایی مثل خور و بیابانک را گردشگران خارجی به ما نشان دادند؛ البته باید مواظب باشیم از آن طرف بوم نیفتیم و مرمت‌های نامربوط و خلاف ضوابط معماری روستایی انجام نگیرد.
وی در خصوص اثر منفی حضور گردشگر برای فرهنگ روستا گفت: الفبای ابتدایی گردشگری در بافت‌های روستایی، احترام به جوامع محلی است که این به فرهنگسازی برای گردشگران بر می‌گردد؛ ما باید فرهنگسازی هم برای محلی‌ها داشته باشیم هم برای گردشگران، ولی اکثر گردشگران ما بیشتر به فکر خوشگذرانی هستند و همین موجب می‌شود که بعضا به فرهنگ روستایی احترام نگذارند.
انتهای پیام/۶۳۱۲۴/م/ی
