خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران توانا - مریم سادات آجودانی: سی‎‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران امسال با برنامه‌های متنوع و با حضور ۳۲ کشور جهان برگزار شده است. یکی از بخش‌های این دوره، بخش بین‌الملل است که امسال کشور قطر به عنوان میهمان ویژه حضور دارد. همچنین در این بخش بیش از فروش آثار، به تبادل فرهنگی توجه شده است.

امسال پس از ۲ سال وقفه در برپایی نمایشگاه حضوری کتاب و ادامه رون شیوع کرونا، شاهد هستیم که برخی کشورها غایب هستند و نتوانستند به این دوره از نمایشگاه کتاب تهران برسند. در ادامه گفت‌وگوی فارس با حسین‌علی سبزه، معاون بخش بین‌الملل سی‎‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران را درباره وضعیت بخش بین‌الملل و دلایل غیبت برخی کشورها در این دوره از نمایشگاه می‌خوانیم:

حضور بیش از ۳۰ کشور جهان در نمایشگاه کتاب امسال

امسال با توجه به شیوع کرونا، چند کشور در سی و سومین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران حضور دارند؟ 

با توجه به شرایط حاکم بر جامعه جهانی، ستاد کرونا اواخر اسفندماه مجوز برگزاری نمایشگاه کتاب را صادر کرد. برهمین اساس از اواخر اسفند ماه ۱۴۰۰ مکاتبات مرتبط با نمایشگاه کتاب آغاز شد. با تلاش‌ها صورت گرفته، بیش از ۳۰ کشور در نمایشگاه کتاب بین المللی تهران حضور دارند که ۱۵ کشور در بخش بین‌الملل و ۱۵ انتشارات خارجی هم در بخش کتب خارجی هستند.

برخی از میهمانان خارجی در قالب نمایشگاه‌های کتاب، برخی دیگر در قالب اتحادیه ناشران و گروهی دیگر در قالب سفارتخانه در نمایشگاه حاضر شدند. برهمین اساس ، وزارت فرهنگ عمان، اتحادیه ناشران روسیه و پنج سفارتخانه در بخش بین الملل حاضر شده‌اند. علاوه بر این، امسال  برنامه‌ریزی ویژه‌ای برای حضور فعالان مقاومت در نمایشگاه کتاب داشتیم که توانستیم شاهد حضور نمایندگانی از آنها در این دوره نمایشگاه باشیم. همچنین با نگاهی علمی‌تر و تخصصی‌تر ، حدود ۳۰ نشست با ۵۰ میهمان خارجی از کشورهای مختلف تدارک دیدیم.  

توجه به آثار محور مقاومت در نمایشگاه کتاب

به عرضه آثاری در زمینه محور مقاومت اشاره کردید،چه آثاری در این زمینه عرضه شده است؟

20 انتشارات نزدیک به محور مقاومت در نمایشگاه تهران حضور یافته‌اند. نکته بارز اینجاست که هشت نماینده از این انتشارات در نمایشگاه تهران هستند که کشور لبنان که باتوجه به رایزنی صورت گرفته، حضور فعالی دارد. همچنین با هماهنگی‌های صورت گرفته، ۲ انتشارات کشور سوریه میهمانان ویژه هستند و در نمایشگاه حاضر می‌شوند تا ضمن بازدید، نشست‌های مشترک برگزار کنند. بحث جایزه جهانی فلسطین هم در همین راستا برگزار خواهد شد. علاوه بر این، نمایندگان کشورهای یمن، بحرین، ترکیه و عراق که در حوزه محور مقاومت فعال هستند، به نمایشگاه کتاب تهران آمده‌اند.

نحوه انتخاب میهمان ویژه نمایشگاه کتاب/ چرا قطر انتخاب شد؟

امسال قطر به عنوان میهمان ویژه نمایشگاه حضور دارد. میهمان ویژه چگونه انتخاب می‌شود؟

طبق سنت همیشگی نمایشگاه کتاب تهران که یک کشور به عنوان میهمان ویژه برگزیده می‌شود، امسال کشور قطر به عنوان میهمان ویژه نمایشگاه با حضور مقامات ارشد قطر در نمایشگاه حاضر شدند. همچنین طبق برنامه وزیر فرهنگ این کشور به مصلی امام خمینی (ره) خواهد آمد. 

معمولا میهمان ویژه یک فرصت است که از سال ۹۳ به بعد، کشورهای افغانستان، عمان، روسیه، صربستان و امسال هم قطر میهمان ویژه شده است. وقتی کشوری میهمان ویژه می‌شود، بسترهای فعالیت‌های مشترک فرهنگی و ظرفیت، بستر و تبادلات فرهنگی بین ۲ کشور معرفی می‌شود. ما هم که در نمایشگاه صربستان و چین میهمان ویژه بودیم، فرهنگ را کل در نظر می‌گرفتیم و صنعت فرهنگی را به بازدیدکنندگان نشان می‌دادیم. بر همین اساس، غرفه ویژه نمایشگاه هر ساله جدیدترین آثار نشر و نویسندگان را عرضه می‌کند. 

حضور روسای ۳ نمایشگاه بین‌المللی در نمایشگاه کتاب تهران

درباره چگونگی انتخاب میهمان ویژه هم باید بگویم ما در انتخاب میهمان ویژه در نمایشگاه کتاب، علاوه بر اعلام آمادگی کشورها، مراودات و مناسبات فرهنگی را در نظر می‌گیریم. امسال هم قطر علاوه بر آمادگی، به دلیل همسایه بودن و تناسب‌های فرهنگی و دینی بین ۲کشور، به عنوان میهمان ویژه انتخاب شده است.

همچنین در نمایشگاه کتاب سال جاری توانستیم میزبان رئیس ۳ نمایشگاه بین‌المللی باشیم. برهمین اساس، «جاسم ابوعینه» رئیس نمایشگاه دوحه، «احمد الرواحی» رئیس نمایشگاه کتاب مسقط، «عاکف البرکفی» رئیس نمایشگاه کتاب باکو در نمایشگاه حاضر شدند. وزیر فرهنگ لبنان نیز در افتتاحیه نمایشگاه کتاب تهران حضور داشت.

راه‌اندازی انجمن‌های دوستی ایران با کشورها در بخش بین‌الملل

در بخش بین‌الملل نمایشگاه کتاب امسال، چه فعالیت‌هایی پیش‌بینی شده است؟

بازار جهانی کتاب، بخشی است که برای حضور نهادهای پویا در حوزه بین‌الملل، فعال هستند. ما برنامه‌ریزی کردیم که ناشران بین‌الملل بتوانند در کنار معرفی و ترجمه آثار، به فروش کتاب هم بپردازند. همچنین بنا به فرموده مقام معظم رهبری، امسال بحث نهضت ترجمه را راه‌اندازی کرده‌ایم و انجمن‌های دوستی، بخش دیگری است که در بخش بین‌الملل فعال است. ما در این بخش تلاش می‌کنیم فعالیت‌های مشترکی را که در حوزه فرهنگی انجام می‌شود، معرفی کنیم. برهمین اساس هفت انجمن دوستی شامل ایران و ایتالیا، ایران و بوسنی، ایران و عراق، ایران و تاجیکستان و انجمن یونسکو حاضر شده‌اند. 

امسال سازمان‌های فعال حوزه بین‌الملل هم در نمایشگاه کتاب تهران حاضر شده‌اند. براین اساس، موسسه فرهنگی اکو، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، جامعه المصطفی، بخش بین الملل دفتر نشر حضرت امام (ره)، انتشارات انقلاب اسلامی هم با آثار ترجمه شده مقام معظم رهبری و پژوهشکده ثبت وابسته به دانشگاه امام حسین باتوجه به لزوم اجرای نهضت ترجمه در نمایشگاه حضور یافته‌اند.

دلیل غیبت برخی کشورها در نمایشگاه کتاب امسال

در نمایشگاه امسال کشوری درخواست حضور داشت که به هر دلیلی نتوانسته باشد به نمایشگاه بیاید؟

ما زمانی اعلام شد که امکان برپایی نمایشگاه وجود دارد، با شیوه‌های مختلف با کشورهای مختلف ارتباط برقرار کرده و اطلاع‌رسانی کردیم. اما برای حضور در نمایشگاه بین‌المللی نیاز به هماهنگی دارد و باید برخی از کشورها به منظور ارسال آثار از چندین ماه قبل اقدام کنند.

به همین دلیل، امسال چندین کشور درخواست حضور داده بودند، اما امکان حضور نداشتند. به طور مثال، فرانکفورت به دلیل ویزا و مشکلات در زمینه ارسال آثار امکان حضور نداشت. کشورهایی همچون چین و هند نیز با توجه به زمان کوتاه تا برگزاری نمایشگاه و بحث قرنطینه کرونا امکان حضور پیدا نکردند. البته ما مانعی برای حضور کشورها نداشتیم.

کشورهای اروپایی هم امسال در نمایشگاه کتاب حاضر شدند؟

کشورهای اروپایی همچون ایتالیا و آلمان به دلیل حضور ما در نمایشگاه کتاب آنها، در نمایشگاه کتاب تهران شرکت می‌کردند. اما امسال به دلیل کرونا و حتی نبود زمان مناسب، امکان حضور نداشتند.

آثار بخش بین‌الملل امسال به موقع به نمایشگاه رسید

با توجه به محدودیت زمانی در برپایی نمایشگاه کتاب، ترخیص آثار بخش بین‌الملل از گمرک چگونه انجام شد و نحوه ارزیابی آثار برای به نمایش گذاشتن در نمایشگاه به چه صورت بود؟

خوشبختانه امسال همه کتاب‌ها در زمان مناسبی ترخیص شدند. این امر در حالی است که سال‌های گذشته برخی از کتاب‌های بخش بین‌المللی دیر به نمایشگاه می‌رسید یا اصلا بعد از نمایشگاه ترخیص می‌شدند. نحوه ارزیابی کتاب‌ها هم به این صورت است که پس از ترخیص توسط تیم اجرایی ما در گمرک، گروهی در واحد نظارت و ارزیابی فعالیت خو را آغاز می‌کنند و تمامی آثار موجود را مورد نقد قرار می‌دهند. البته ما در این بخش به صورت مستقیم به فروش کتاب نمی‌پردازیم و بیشتر در زمینه معرفی آثار، تبادل فرهنگی و فروش کپی رایت فعال هستیم؛ به طوری که در همه بخش‌ بین‌الملل تبادل فرهنگی در اولویت قرار دارد. البته غرفه افغانستان امسال به فروش برخی آثار پرداخته است و در این رابطه مجوز دارد.

عملکرد بخش بین‌المللی نمایشگاه را تاکنون چطور ارزیابی می‌کنید؟

کار نمایشگاه جمعی است و ما در بخش بین‌الملل از ظرفیت نهادهای مختلف استفاده می‌کنیم. هر ساله قبل از شروع نمایشگاه، به همه رایزن‌های فرهنگی کشورمان در کشورهای مختلف معرفی‌نامه ارسال می‌شود. همچنین از ظرفیت سفارتخانه‌ها نیز برای اطلاع‌رسانی در زمینه برپایی کتاب استفاده می‌کنیم.

به نظر من، بعد از ۲ سال وقفه، بخش بین‌الملل ارزیابی موفقی داشته است. با تمهیدات اندیشیده شده، همه اذعان داشتند ما زمان مناسبی برای حضور نداشتیم، اما عملکرد خوبی داشته‌ایم.

چه برنامه‌هایی برای ناشران خارجی حاضر در نمایشگاه و میهمان‌های این بخش دارید؟

تور نمایشگاه گردی برای مهمان‌های خارجی داریم تا از بخش‌های مختلف نمایشگاه بازدید کنند. رئیس بزرگ‌ترین ناشر روسیه یعنی انتشارات اکسیمو هم زمانی از باغ کتاب و‌نمایشگاه بازدید کرد،از این حجم از آثار و اشتیاق مردم به کتاب متعجب شد. همچنین قرار است بعد از نمایشگاه، بحث ترجمه و تبادل فرهنگی نیز بین کشوهای مختلف اتفاق بیفتند. 

انتهای پیام/