علی باقری، معاون سیاسی وزیر امور خارجه و رئیس هیئت مذاکره‌کننده ایران با ۱+۴ روز شنبه در رأس هیئتی برای شرکت در نشست کمیسیون مشترک برجام وارد وین شد.
دولت سیزدهم بعد از ارزیابی نتایج شش دور قبلی مذاكرات (كه از اواسط فروردین‌ماه تا خردادماه سال جاری برگزار شد) و رایزنی با كشورهای مختلف، اعلام كرد دور هفتم مذاكرات قرار است از روز دوشنبه، هشتم آذرماه از سر گرفته شود. این اولین دور مذاكرات برجامی در دولت ابراهیم رئیسی است كه واجد ویژگی‌هایی بسیار مهمی برای طرفین است.
مسئولان سیاست خارجی دولت سیزدهم در ماه‌های گذشته به‌صراحت بیان داشته‌اند كه هدف از مذاكرات، لغو تحریم‌های آمریكا علیه ایران و اخذ تضمین جهت جلوگیری از خروج واشنگتن و بی‌اثر شدن برجام است. از سوی دیگر كشورهای غربی علی‌الخصوص آمریکایی‌ها بر خواسته‌های زیاده‌طلبانه خود تأکید دارند و بارها صحبت از مذاكرات منطقه‌ای، اصلاح برجام و رایزنی درباره مسائل دفاعی ایران سخن گفته‌اند.
یكی از تفاوت‌های جدی هیئت مذاکره‌کننده ایران در دولت سیزدهم با دولت قبلی، تاكتیك انتخابی دو تیم است. درحالی‌که كه در دولت گذشته بر این امر اصرار می‌شد كه حتماً می‌بایست به توافق رسید اما در دولت جدید تأکید بر رسیدن به یك توافق قابل‌قبول مبتنی بر لغو تحریم‌ها است. شاید از این لحاظ قدرت غربی‌ها برای تحمیل محتوا و مسائلی كه از دیدگاه خودشان جنبه حیاتی دارد اما شامل خطوط قرمز ایران است كاهش یابد. ازاین‌رو انتظار می‌رود قدرت مانور تیم مذاکره‌کننده با توجه به اتخاذ این تاكتیك و البته پیشرفت‌های هسته‌ای ایران در ماه‌های اخیر به‌شدت افزایش یابد.
به همین دلیل است كه رابرت مالی، نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران که اخیراً به کشورهای حاشیه خلیج فارس سفر کرده بود در گفت‌وگو با رادیو ان.پی.آر گفت رویكرد ایران در ماه‌های گذشته بسیار سخت‌گیرانه بوده است اگرچه در حال حاضر نیز نمی‌توان با قاطعیت مذاكرات را پیش‌بینی كرد.
از دیدگاه رابرت مالی كه رئیس هیئت مذاکره‌کننده آمریكا در وین نیز است نشانه‌هایی که دولت ایران از خود بروز داده ترغیب‌کننده و امیدبخش نبوده است.
البته اختلافات و تفاوت موقعیت ایران و آمریكا در مذاكرات پیش رو شامل عوامل دیگر نیز می‌شود.
یكی از تفاوت‌های جدید به قدرت مانور هیئت مذاکره‌کننده ایران و آمریكا برمی‌گردد. در ایران تقریباً اجماع حداكثری بین سیاسیون تمامی جناح‌ها وجود دارد كه می‌باید تمام تلاش‌ها را برای دستیابی به توافق انجام داد اما در آمریكا دولت بایدن در موقعیت مطلوبی قرار ندارد. بسیاری از شخصیت‌های تأثیرگذار كنگره مانند تد كروز در ماه‌های اخیر مخالفت خود را با انعطاف آمریكا و لغو تحریم‌ها عنوان کرده‌اند. بدون شك وقتی كنگره آمریكا همراهی مناسبی با مذاكرات نداشته باشد چشم‌انداز رسیدن به توافق تیره‌وتار به نظر می‌رسد.
بنابراین با توجه به رقابت‌های جناحی (دموکرات‌ها و جمهوری‌خواه) و درون جناحی (دموکرات‌ها) و نفوذ لابی رژیم صهیونیستی هرگونه تقلیل خواسته‌های دولت آمریكا با مخالفت‌های جدی در درون خود آن كشور مواجه خواهد شد. به این مسئله می‌باید عدم توفیق دولت جو بایدن در عمل به وعده‌های انتخاباتی و در پیش بودن انتخابات كنگره را نیز اضافه كرد. اتفاقاتی که موجب می‌شود دولت بایدن ریسک و تمایل چندانی جهت احیای برجام نداشته باشد.
یكی دیگر از عوامل تأثیرگذار برای نیل به توافق، رویكرد كشورهای دیگر در جریان مذاكرات است. معمولاً به‌طور سنتی كشورهای اروپایی همیشه از مواضع آمریكا حمایت کرده‌اند و بعضاً نیز رویکرد بسیار غیر منعطفی در قبال برخی موضوعات توسط كشورهای مانند فرانسه اتخاذشده است.
به دلیل دشواری و سختی‌ها نیل به یك توافق پایدار است كه در هفته‌های اخیر صحبت از توافق موقت بین طرفین شده است. در این صورت در ازای بازگشت به برجام، برخی دارایی‌های بلوکه‌شده ایران آزاد خواهند شد. اگرچه این مسئله نیز با توجه به سابقه بدعهدی آمریكا و احتمال استفاده این كشور از مكانیسم ماشه سخت به نظر می‌رسد.
مسئله‌ای که دراین‌بین می‌تواند به‌عنوان برگ برنده ایران مطرح باشد افزایش مقاوم‌سازی اقتصادی و اجتماعی در قابل فشار تحریم‌ها است. درواقع هراندازه تأثیر تحریم‌ها بر جامعه ایران کاهش یابد میزان رسیدن به یک توافق مطلوب نیز افزایش خواهد یافت.
