قاسم منصور آل‌کثیر / روزنامه شرق

پس از کش‌وقوس‌های فراوان میان کارگران و خلع ید مالک شرکت نیشکر هفت‌تپه، بالاخره تکلیف این شرکت مشخص و مدیریتش از سوی سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران به شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی سپرده شد.

اما شرکت توسعه نیشکر در این مقطع حساس چه نقشی می‌تواند برای هفت‌تپه ایفا کند؟ ضمن اینکه می‌توان تصمیمی را که مدیریت شرکت توسعه نیشکر در چنین شرایطی گرفت جسورانه دانست و انتخاب مدیرعامل جدید نیز هوشمندانه به نظر می‌رسد، لازم است اندکی به نقش مؤثر این شرکت برای احیای هفت‌تپه اشاره کرد.

شرکت توسعه نیشکر را اکنون به عنوان بزرگ‌ترین هلدینگ تولید شکر می‌شناسند که سالانه 500 تا 700 هزار تن، حدود 50 درصد شکر مورد نیاز کشور را تولید می‌کند که متشکل از هفت شرکت کشت و صنعت به همراه شرکت‌های صنایع جانبی از قبیل نئوپان و... است.

نمودار رشد ِنی و تولید شکر در این شرکت با داشتن ماشین‌آلات به‌روز، کافی و نیروی انسانی متخصص و مجرب از سال 1377 تاکنون تصاعدی بوده است. با این تفاسیر و عقبه‌‌ غنی و بدنه تنومندِ شرکت توسعه نیشکر انتظار می‌رود که مدیریت این شرکت پارامترهای حساس و مهمی را در این مقطع عملی کند تا هفت‌تپه خمیده را جان تازه دهد.

یکی از نکات مهم این است که توسعه نیشکر، شرکت «کشت و صنعت میان‌آب» که ابزار تبدیل نیشکر به شکر را ندارد، در اسرع وقت ملزم کند که نی‌های کاشته‌شده در این شرکت را به شرکت «هفت‌تپه» منتقل کند.

شرکت میان‌آب جزئی از حوزه شوش است که باید نیِ تولیدشده‌اش در خدمت شوش باشد. خدمات اداره کار، آب مصرفی، خاک حاصلخیز و... که متعلق به شهرستان شوش هستند در خدمت این شرکت است اما این شرکت نی را به شهرستانی دیگر می‌سپارد.

نباید فراموش کرد که شرکت میان‌آب در دهه 70 توسط شرکت هفت‌تپه بسیار مورد مساعدت فنی و مشورتی قرار می‌گرفت. انتقال نی از شرکت میان‌آب به هفت‌تپه باعث افزایش راندمان هفت‌تپه می‌شود.

مورد دیگر اینکه اکنون مزارع هفت‌تپه به‌ صورت اشکال و اندازه‌های هندسی نامتقارن و ناهمگن هستند که با توانی که توسعه نیشکر دارد می‌تواند آنها را مجدد تسطیح کند. همچنین توسعه نیشکر می‌تواند به راحتی از نظر آموزشی، پشتیبان مفید و مؤثری برای هفت‌تپه باشد. یکی از نقاط قوت شرکت نیشکر هفت‌تپه، جوان و باسواد بودن نیروهای انسانی آن است که با قدرت آموزشی شرکت توسعه نیشکر می‌تواند نیروهای هفت‌تپه را چابک‌تر کند.

به‌نظر می‌رسد مدیر عامل توسعه نیشکر می‌تواند با انتقال تجربه و با درایت و تجهیزاتی که دارد، حداقل طی سه سال وضعیت هفت‌تپه را به شرایط نسبتا عادی برساند و این مسئله مستلزم تسریع در کاشت نیشکر در هفت‌تپه است.

یادمان نرود با توجه به اینکه نقدهایی از سوی دوستداران محیط زیست به تبعات کاشت نیشکر وارد است، از همین رو، برای رفتن به سوی برداشت مکانیزه باید شکل هندسی و شیب مزارع و الگوی کشت از کف جوی به سمت بالای پشته تغییر کند که بشود دستگاه‌های دروگر، برداشت مکانیزه را با درصد قابل توجهی برداشت سبز انجام دهند و در آینده، جلوی آسیب به محیط زیست گرفته شود.

همچنین اجرای طرح پایلوت آبیاری قطره‌ای زیرسطحی که در مزرعه‌ای 25هکتاری توسط توسعه نیشکر در حال اجراست می‌تواند علاوه بر مصرف آب در حد نیاز واقعی، حجم زهکشی اراضی را به‌شدت کاهش دهد و آثار مخرب زیست‌محیطی را از بین ببرد.

باید منتظر بود و دید که مجموعه توسعه نیشکر به چنین نکات الزامی، توجه و اهتمام می‌ورزد؟