او با بیان این‌که بهداشت خواب به مجموعه آداب و رهنمود‌هایی اطلاق می‌شود که باعث ترویج خواب کافی در شب و هشیاری کامل در روز می‌شود، افزود: برقراری بهداشت خواب در ابتدای زندگی، باعث ادامه آن در طول زندگی کودک و پیشگیری از بروز بیماری‌های خواب می‌شود.

 

دکتر کوشان‌فر، بارزترین علائم بهداشت را بدخوابی، خواب‌آلودگی در طی روز و بی‌خوابی در شب دانست و گفت: مقاومت برای خوابیدن، اضطراب خواب، دیر‌خوابیدن، بیدار‌شدن در طول خواب، زمان ناکافی خواب، سخت بیدار شدن به هنگام صبح و کج خلقی صبحگاهی از نشانه‌های خواب بد در کودکان است.

 

این متخصص اطفال یادآور شد: برنامه‌ریزی زمان خواب، شرایط محیطی محل خواب و رفتار‌ها و عادات زمان خواب از عوامل مهم تأثیرگذار در ایجاد خواب راحت هستند.

 

او با تأکید بر این‌که به منظور انجام برنامه‌ریزی خواب در کودک، زمان خواب و بیداری باید منظم باشد، گفت: این برنامه باید در هفت روز هفته به طور ثابت اجرا شود و در تعطیلات آخر هفته بیش از یک ساعت تغییر نکند و درباره نوجوانان، این تغییر تا دو ساعت نیز ممکن است که باشد.

 

دکتر کوشان‌فر، افزود: یک برنامه منظم برای زمان خواب باید برقرار شود. این زمان حدود نیم ساعت طول می‌کشد تا به او فرصت آماده شدن برای خواب داده شود. در این مدت باید تا حد امکان فعالیت‌های کودک رو به کاهش باشد و از فعالیت‌های هیجان‌آور، مشاهده تلویزیون و بازی‌های ویدیویی، ورزش‌های ایروبیک و فعالیت‌های فیزیکی، پرهیز شود.

 

این عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تصریح کرد: از مصرف کافئین (شکلات، چای، سودا)، مایعات زیاد، غذا‌های حجیم و تنقلات شیرین در ساعات پایانی روز، پرهیز شود.

 

 

دکتر کوشان‌فر، گفت: برای کمک به خواب از غذا‌های حاوی تریپتوفان مثل شیر و گوشت بوقلمون استفاده شود و به‌عنوان میان وعده قبل از خواب، به کودک اسنک‌های سبک داده شود. فعالیت‌های خوب قبل از خواب شامل حمام گرفتن با آب گرم، خواندن داستان برای کودک، داشتن ساعتی همراه با آرامش با خانواده، گوش کردن به موسیقی ملایم یا صدا‌های طبیعی و یادآوری خاطرات شیرین نیز در ایجاد شرایط خواب راحت، مؤثر هستند.

 

او افزود: همراه با بزرگ شدن کودک، زمان خواب را می‌توان تغییر داد. به طور مثال، می‌توان در خارج از منزل قدم زد یا درباره حوادث روز یا برنامه فردا صحبت کرد یا به انجام بازی‌های کارتی یا تخته‌ای یا پازل، پرداخت.

 

متخصص اطفال، گفت: کودکان بزرگ‌تر ممکن است قبل از خواب به مطالعه بپردازند یا به موسیقی گوش کنند یا به سرگرمی‌های آرام مورد علاقه‌ خود مشغول شوند. با وجود انجام همه این فعالیت‌ها، کلید اصلی زمان‌ خواب این است که کودک بداند چه ساعتی باید لباس خواب بپوشد و دندان‌های خود را مسواک کند و چه زمانی باید در رختخواب باشد و چه مدت را در رختخواب به فعالیت‌هایی مانند کتاب خواندن بپردازد. کودک نباید مدت زیادی از زمان بیداری خود را در رختخواب بگذراند.

 

او افزود: اگر کودک در زمان مقرر برای خواب آماده نبود، می‌توان این زمان را برای ۳۰ دقیقه به تأخیر انداخت، اما برای رسیدن به زمان خواب همیشگی، باید زمان خواب را به تدریج جلو کشید تا به ساعت خواب مقرر همیشگی رسید.

 

 

متخصص اطفال، گفت: درجه حرارت اتاق خواب کودک باید مناسب و ثابت باشد. محیط اتاق خواب بهتر است تاریک باشد و در صورت نیاز، یک چراغ خواب کوچک روشن شود.

 

او افزود: در طول شب، لحظات کوتاهی به کودک سرزده شود تا از سلامت او اطمینان حاصل شود. تهویه هوای اتاق مناسب و محیط خواب آرام و بی‌ سر و صدا باشد. کودک را نباید زمانی که ناراحت است، در رختخواب گذاشت.

 

دکتر کوشان‌فر، اظهار داشت: رختخواب فقط برای خوابیدن است و در محدوده آن کودک نباید به بازی کردن، غذا خوردن یا مشاهده تلویزیون، بازی‌های کامپیوتری و ویدیویی یا صحبت کردن با تلفن بپردازد. در زمان خواب، این وسایل باید خاموش باشند. در عوض، وسایل و ابزاری که برای کودک ایجاد امنیت و آرامش می‌کنند، مانند عروسک، اسباب‌بازی یا پتوی خاص را می‌توان در اختیار او گذاشت.

 

او افزود: لباس خواب کودک باید راحت و مناسب باشد. کودک را باید در وضعیت خواب‌آلود، اما هنوز بیدار به رختخواب گذاشت تا در رختخواب به‌ خواب رود. اگر اجازه داده شود تا کودک هر کجا که خوابش گرفت، بخوابد، شکستن این عادت بسیار مشکل است. در صورتی که کودک در طول شب، مرتب می‌غلتد، بهتر است او را از رختخواب بیرون آورد و به یک فعالیت با تحرک کم، مانند مطالعه مشغول کرد و دوباره پس از ۲۰ تا ۳۰ دقیقه به رختخواب بازگرداند.

 

 

دکتر کوشان‌فر با بیان این‌که بسیاری از عادات و رفتار‌های روزانه به خواب شب کودک کمک می‌کنند، گفت: کودک در ابتدای صبح و به محض بلند شدن از خواب، در معرض نور خورشید قرار گیرد. اطمینان از دریافت نور طبیعی خورشید در روز به حد کافی، تأثیر مثبت برای ایجاد آرامش او در طول روز دارد.

 

او اظهار داشت: استفاده نکردن از اتاق خواب کودک برای تنبیه، نظارت بر صحنه‌هایی که کودک در روز از تلویزیون، اینترنت و بازی‌های ویدیویی می‌بیند و در نهایت، توجه به هرگونه تغییر هیجان‌آور مانند مشکلات مدرسه، طلاق، مرگ عزیزان کودک، نقل مکان یا رقابت با خواهر و برادر که ممکن است بر خواب کودک تأثیرگذار باشند، باید به‌طور جدی از سوی والدین مورد توجه قرار گیرند.