«نادر انتصار» با اشاره به پذیرش دائم ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای گفت: دو دلیل اصلی وجود داشت که به طولانی شدن عضویت دائم ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای انجام شد. یک دلیل، این بود که اجماع لازم در بین اعضای این سازمان در مورد پذیرش ایران به عنوان یک عضو دائم وجود نداشت.دلیل دوم به خود ایران مربوط بود. دولت‌های ایران آنطور که باید علاقه خود را برای عضویت دائم کشور نشان نمی‌دادند.
ایران برای به دست آوردن مزایا و منافعش در سازمان همکاری‌های شانگهای باید سیاست خارجی هوشمند، فعال و قابل تغییر با شرایط منطقه و جهان تدوین کند و اولویت اصلی سیاست خارجی را روی حفاظت منافع ملی کشور پیاده کند.
این کارشناس مسائل بین‌الملل با اشاره به ابعاد، جایگاه و اهمیت سازمان همکاری‌های شانگهای اظهار داشت: سازمان همکاری‌های شانگهای نهادی تازه تأسیس و نسبتا جوان است و هنوز به پتانسیل خود دست نیافته است. بنابراین هنوز در مقایسه با برخی از سازمان‌های قدیمی در جهان جایگاه بالایی ندارد ولی با گذشت زمان و با رسیدن به بلوغ سیاسی می‌تواند به یکی از با ارزش‌ترین سازمان‌های جهانی تبدیل شود.
انتصار سازمان همکاری‌های شانگهای را یک سازمان منطقه‌ای ضدغربی ندانست و تصریح کرد: هدف اصلی و استراتژیک سازمان همکاری‌های شانگهای مبارزه با افراط‌گرایی به‌خصوص افراط‌گرایی سلفی، تروریسم و جنبش‌های تجزیه‌طلب است. اغلب اعضای این سازمان روابط بسیار حسنه‌ای با غرب دارند.
وی درباره منافع و مزایای ناشی از عضویت دائم ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای خاطرنشان کرد: تعداد شهروندان اعضای کشورهای سازمان همکاری‌های شانگهای تقریبا نصف جمعیت جهان است و درآمد ناخالص داخلی این کشورها یک چهارم دنیا است.
استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه آلابامای جنوبی با تاکید بر اینکه صرف عضو شدن در سازمان همکاری‌های شانگهای یا هر سازمان دیگری به خودی خود مزایا و منافعی را برای کشورهای عضو به وجود نمی‌آورد، ابراز داشت: ایران برای به دست آوردن مزایا و منافعش باید سیاست خارجی هوشمند، فعال و قابل تغییر با شرایط منطقه و جهان تدوین کند و اولویت اصلی سیاست خارجی را روی حفاظت منافع ملی کشور پیاده کند.
انتصار با اشاره به برخی تضادهای درونی میان اعضای سازمان همکاری‌های شانگهای گفت: سازمان همکاری‌های شانگهای نهاد جوانی است و هنوز به بلوغ کامل سیاسی نرسیده است بنابراین برخی تضادهای درونی میان اعضای رسمی این سازمان در مقطعه کنونی غیرمنتظره نیست.
وی افزود: سازمان ناتو که بسیار قدیمی‌تر و منسجم‌تر از سازمان همکاری‌های شانگهای است، هنوز نتوانسته برخی از تضادهای درونی میان اعضای خود را از میان ببرد. در دنیا هچ سازمانی وجود ندارد و در آینده نیز وجود نخواهد داشت که میان اعضای آن تضاد یا اختلاف نباشد.
این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی در پاسخ به این سوال که پذیرش دائم تهران در سازمان همکاری‌های شانگهای تا چه اندازه می‌تواند به توازن بخشی در روابط خارجی ایران موثر واقع شود، یادآور شد: رییس جمهوری گفته است که محور سیاست خارجی ایران را روی همکاری به همسایگان ایران و کشورهای منطقه بنا خواهند کرد و دید ایران بیشتر شرق‌گرا و آسیایی خواهد بود. پذیرش دائم تهران در سازمان همکاری‌های شانگهای قدم مهمی در این راه خواهد بود.
انتصار معرفی سازمان همکاری‌های شانگهای تحت عنوان ناتوی شرقی را نادرست برشمرد و عنوان کرد: بُعد همکاری‌های نظامی و امنیتی اعضای سازمان همکاری‌های شانگهای به هچ وجه قابل مقایسه با همکاری گسترده نظامی و امنیتی که بین کشورهای ناتو است، نیست.
رییسی گفته است که محور سیاست خارجی ایران را روی همکاری به همسایگان ایران و کشورهای منطقه بنا خواهند کرد و دید ایران بیشتر شرق‌گرا و آسیایی خواهد بود. پذیرش دائم تهران در سازمان همکاری‌های شانگهای قدم مهمی در این راه خواهد بود.
وی با بیان اینکه اساسنامه ناتو، کشورهای عضو را مجبور می‌کند در صورت حمله نظامی به یکی از اعضا، برای دفاع از کشوری که به آن حمله شده است، اقدام کنند، گفت: در اساسنامه سازمان همکاری‌های شانگهای موضوع امنیت گروهی به آن ترتیب که در ناتو مطرح است، وجود ندارد؛ یعنی اگر یکی از کشورهای عضو این سازمان مورد حمله نظامی قرار گرفت، دیگر اعضا این سازمان تعهدی برای کمک نظامی به کشور حمله شده ندارند.
استاد دانشگاه آلابامای جنوبی آمریکا درباره تاثیر عضویت دائم ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای بر روابط تهران با غرب و همچنین مذاکرات وین اظهار داشت: اکثر کشورهای عضو سازمان همکاری‌های شانگهای، روابط خوب و گسترده‌ای با غرب دارند و عضویت این کشورها در این سازمان تاثیری در روابط‌شان به غرب نداشته است.
به گفته انتصار، عضویت دائم ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای به خودی خود تاثیر تعیین‌کننده در روابط تهران با غرب و همچنین مذاکرات وین نخواهد داشت ولی ایران می‌تواند با برنامه‌ریزی هوشیار و فعال در سیاست خارجی‌اش از عضویت خود در این سازمان به عنوان یک اهرمی در روابطش با غرب و مذاکرات وین استفاده کند.
