مهدی قلی پور کارشناس بازار سرمایه در گفت و گو با خبرنگار بورس گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، با اشاره به وضعیت بازار بدهی اظهار کرد: بازار سرمایه را می‌توان بر حسب نوع اوراق بهاداری که در آن معامله می‌شود، طبقه بندی کرد. در ایران این اوراق شامل سهام و حق تقدم، اوراق بدهی و اوراق مشتقه است که در یکی از تابلو‌های بورس، فرابورس، بورس کالا یا انرژی معامله می‌شوند؛ بنابراین بازار بدهی بازاری است که در آن اوراق بدهی معامله می‌شود که شامل بازار اولیه برای انتشار اوراق برای اولین بار و بازار ثانویه برای معاملات ثانویه این اوراق است.
او ادامه داد: بازار بدهی بازاری مجزا از بورس نیست بلکه بخشی از بورس است که ابزار‌های بدهی مانند اوراق مشارکت، اسناد و اوراق خزانه اسلامی، اوراق صکوک، مرابحه، گواهی سپرده، اوراق سلف و ... معامله می‌شوند و در حال حاضر عمده اوراق بدهی در فرابورس لیست شده اند. هر چند که در بورس اوراق بهادار و بورس کالا نیز برخی از انواع اوراق بدهی منتشر شده اند. هر چند که این اوراق اسامی مختلفی بر حسب نوع عقود اسلامی آن دارند، اما در کل ویژگی مشترک آن‌ها پرداخت سود معین در هنگام عرضه اولیه است.
او افزود: حال ممکن است این سود به صورت نقدی در دوره‌های مشخص باشد یا به صورت فروش به کسر یا تخفیف در زمان انتشار یا ترکیبی از هر دو باشد. قیمت این اوراق بعد از انتشار در بازار تغییر می‌کند. شرایط در سایر بازار‌ها و تغییر در نرخ سود بانکی مهم‌ترین عوامل موثر در نوسانات قیمت اوراق بدهی هستند.
این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: در حال حاضر میانگین بازده سررسید سالانه ابزار‌های بدهی در بازار سرمایه ۲۱ درصد است. ارزش تقریبی بازار بدهی شامل بورس، فرابورس و بورس کالا نزدیک به ۳۰۰ هزار میلیارد تومان است که عمده آن در فرابورس در بازار ابزار‌های نوین مالی با ارزش ۲۸۳ هزار میلیارد تومان است.
بیشتر بخوانید
قلی پور در پاسخ به اینکه میزان استفاده از ظرفیت بازار بدهی در بازار سرمایه به چه صورت بوده است؟، اظهار کرد: با توجه به اینکه اقتصاد کشور به اصطلاح، بانک پایه است، سهم بازار بدهی در بازار سرمایه ناچیز است. البته در دو سال اخیر تامین مالی از بازار بدهی به ویژه برای اوراق بدهی دولتی از تامین مالی از طریق سهام بیشتر بوده است.
او ادامه داد: در کل ارزش بازار بدهی ۵ درصد ارزش بازار سهام است، اما تامین مالی از طریق بدهی به سالانه ۱۲۰ هزار میلیارد تومان یا بیشتر رسیده که عدد مناسبی است و رشد خوبی داشته است. البته مشکل این رشد، سهم دولت در استقراض از عموم از طریق ابزار‌های بدهی است و بخش خصوصی تقریبا در این زمینه ناکام مانده است. مهم‌ترین دلیل آن نیز سهولت و کم هزینه‌تر بودن تامین مالی از طریق تسهیلات بانکی در مقایسه با ابزار‌های بدهی است.
این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به حمایت بازار بدهی از بازار سرمایه اظهار کرد: بازار بدهی به دو روش می‌تواند به بازار سرمایه کمک کند، نخست تامین مالی برای طرح‌های توسعه شرکت‌های پذیرفته شده در بورس و فرا بورس که در نهایت به رشد سود و ارزش شرکت‌ها ختم می‌شود. راه دوم، افزایش نقدینگی بازار به ویژه ابزار‌هایی همچون تبدیل کردن دارایی‌ها به اوراق بهادار یا Securitization، جمع آوری وجوه از طریق انتشار اوراق جدید به پشتوانه سایر دارایی و استفاده از آن‌ها برای سرمایه گذاری در طرح‌های جدید است.
او در ادامه بیان کرد: اوراق اجاره سهام نیز اوراقی به پشتوانه سهام هستند و در آن ناشر با فروش سهام به شرکت واسط و اجاره مجدد آن به شرط تملیک، تامین مالی می‌کند. اخیرا توسط هلدینگ صندوق بازنشستگی منتشر شد و قرار بر استفاده از ۱۰۰۰ هزار میلیارد تومان منابع حاصل از آن برای حمایت از سهام زیر مجموعه صندوق است که اگر با سایر هلدینگ‌ها مجموعا ۲۴ هزار میلیارد تومان همزمان به بازار تزریق شوند، احیای بازار سهام را تسریع خواهند کرد.
انتهای پیام/
