آب و هوای قزوین از ابتدای سال جاری کاملا مشخص بود که می‌خواهد روزهای گرم و خشکی را برای استان رقم بزند، افزایش دما، کاهش بارندگی و ورود آب به سد طالقان همگی روزهای داغ و سوزانی را نوید می‌داد.
اما زمانی این موضوع رنگ و بوی جدی‌تری به خود گرفت که مدیرکل مدیریت بحران استان قزوین نیز با تحلیل نمودارهای اقلیمی عمق فاجعه را آشکار کرد.
قدرت الله مهدیخانی با بیان اینکه پیش بینی‌های هواشناسی قزوین وضعیت خوبی را برای سال جاری نشان نمی‌دهد، گفت: پارسال سال کم بارشی بود و میانگین بارندگی‌ها نسبت به متوسط ۵۰ سال قبل ۳۰ درصد کمتر ثبت شده است.
وی اضافه کرد: این موضوع زنگ خطر جدی برای استان محسوب می‌شود و در صورت عدم تدبیر مناسب پیامدهای ناگواری را به همراه دارد؛ بنابراین با توجه به شرایط موجود سازمان جهاد کشاورزی باید از کشت محصولات پرآب بر، به ویژه در دشت قزوین پیشگیری کند.
یوسف شیخ الملوکی مدیرکل هواشناسی قزوین نیز در جمعی از کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین گفته بود که مجموع بارندگی استان با حد نرمال آن ۵۴ درصد اختلاف دارد و متاسفانه تحلیل‌ها و پیش بینی‌هایی که برای سال جاری صورت گرفته بود، همگی نادرست از آب درآمد.
وی اضافه کرد: سال گذشته همه نقشه‌ها و نمودارها نشان می‌داد که سال ۱۴۰۰ شاهد ترسالی و بارندگی خوب در دشت قزوین هستیم، اما اکنون خبری از بارش‌ها نیست و چه بسا در کنار همه این موارد با افزایش دما نیز روبرو باشیم.
آبی برای کشت مازاد وجود ندارد؛ راه‌اندازی چاههای تلفیقی ۱۵ میلیارد تومان اعتبار می‌خواهد
در کنار اظهارات و توصیه‌های مسؤولان در خصوص بحران کم آبی و تنش‌های پیش رو در استان قزوین، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان قزوین برای رفع این چالش پیشنهاد داد که از چاههای تلفیقی در استان استفاده شود.
یدالله ملکی در این رابطه به خبرنگار ایرنا گفت: نگرانی در خصوص کم آبی یک امر کاملا بدیهی است؛ همه ما نگران مزارع کشاورزی استان قزوین هستیم تا زارعان با کمترین خسارت روبرو شوند، اما مساله مهم و توصیه من به کشاورزان این است که بیشتر از ۶۰ درصد کشت نکنند، چون آبی برای کشت مازاد محصولات کشاورزی وجود ندارد.
وی با بیان اینکه بیشترین ورودی آب مزارع کشاورزی از سد طالقان صورت می‌گیرد، اظهار داشت: اردیبهشت ماه جاری برخی از این آب برای کشت بهاره محصولات کشاورزی خود که به کانال‌ها وارد شده بود استفاده کردند اما ما بررسی کردیم که امسال با توجه به ذخیره‌های انجام شده از سال گذشته تقریبا وضعیت خوبی داریم، اما این به معنای رفع نگرانی و مشکلات پیش رو نیست و چون در ماه‌های آینده بارندگی چندانی را شاهد نخواهیم بود، بنابراین باید با مصرف بهینه پیش رفت.
ملکی به وجود ۲۱۹ میلیون متر مکعب آب ذخیره شده در سد طالقان اشاره کرد و گفت: ابتدای اردیبهشت ماه با توجه به خواست کشاورزان برای آبیاری محصولات کشاورزی به شکل روزانه ۲۵ متر مکعب بر ثانیه آب وارد کانال‌ها شده که این روند تا پایان خردادماه برای کشت بهاره ادامه دارد.
ملکی: متاسفانه در این سال‌ها ۱۷ ترانس در چاههای تلفیقی به سرقت رفت و خیلی از چاه‌ها یا کابل ندارند و تاسیسات آن خسارت دیده است که برای رفع این موضوع باید چاره‌اندیشی کرد.
این مسؤول با بیان اینکه در کنار سازمان جهاد کشاورزی و سایر سازمان‌ها دغدغه مند تامین آب برای کشاورزان استان قزوین هستند، گفت: هر آبی در استان وجود داشته باشد برای انتقال آن به مزارع کشاورزی تلاش خواهیم کرد، به هرحال تصمیمات ما باید در کنار هم عملیاتی شود بهتر است مانند سال‌های گذشته نشست‌های مشترک آب و کشاورزی به صورت مستمر برگزار شوند.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان قزوین تنها راهکار موجود برای حل معضلات پیش رو را راه‌اندازی ۱۱۰ حلقه چاه تلفیقی در استان عنوان کرد و گفت: هدف از حفر این چاه‌ها در کنار قنات برای روزهای بحرانی بود که بتواند نیاز آب استان را تامین کند، برای راه‌اندازی این تعداد چاه تلفیقی، به ۱۵ میلیارد تومان اعتبار نیاز است که البته با همین اعتبارات اندک حدود ۳۰ حلقه آن احیا شده است.
ملکی تاکید کرد: امسال استان قزوین ناچار است که بیشتر از سال گذشته در این خصوص هزینه کند، چون برای راه‌اندازی ۵۰ درصد این چاههای تلفیقی نیز حداقل به هفت میلیارد تومان اعتبار نیاز داریم.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان قزوین مشکل چاههای تلفیقی را از غیرفعال شدن آن در سالیان قبل عنوان کرد و گفت: متاسفانه در این سال‌ها ۱۷ ترانس برق از چاههای تلفیقی به سرقت رفت و خیلی از چاههای آب هم یا کابل ندارند و یا تاسیسات آنها خسارت دیده که برای رفع این موضوع باید چاره‌اندیشی کرد.
کشاورزان هم می‌توانند در تامین اعتبار کمک کنند؛ چاههای تلفیقی باید از شرب به کشاورزی بازگردانده شود
عضو هیات مدیره شرکت تعاونی آب بران استان قزوین در نشست کمیته فنی آب استان از مسؤولان خواسته بود که نگاه ویژه‌ای به کشت محصولات کشاورزی در تابستان و پاییز داشته باشند.
حسین رضاجو تصریح کرد: حتما باید تخصیص آب برای تابستان داشته باشیم، چون معیشت کشاورزان به کشت تابستان و پاییزه وابسته است و به نظرم بهترین گزینه نیز همین راه‌اندازی چاههای تلفیقی است.
وی اضافه کرد: در جاهایی از استان قزوین که کشاورز استطاعت مالی دارد و می‌تواند در تامین اعتبار چاههای تلفیقی کمک کند، از زارعان کمک بگیریم، بعدها می‌توان از هزینه حق آبه این افراد کسر کرد تا کمک‌ها جبران شود.
رضاجو: در شرایطی که با تنش آبی در کشاورزی روبرو هستیم، از هرگونه کاشت و آبیاری گیاهان و درختان غیرمثمر مانند کاج و غیره خودداری شود.
رضا جو با بیان اینکه متاسفانه یک تعداد چاه تلفیقی در خدمت شرب قرار دارد، گفت: زمانی این چاه‌ها با هدف تامین آب شرب در اختیار سازمان متولی قرار گرفت، اما اکنون که کشاورزی ضرورت دارد باید این سهم به زارعان بازگردانده شود؛ من خود شاهد هستم در برخی مناطق بین ۱۵ تا ۲۰ حلقه چاه تلفیقی در مصارف شرب قرار گرفته است.
به گفته این کشاورز و فعال حوزه آبرسانی در اراضی کشاورزی استان قزوین، ۲۵ تا ۳۵ درصد جمعیت ایران از قشر کشاورز هستند و اگر آب کافی برای کشت نباشد، مشکلات اجتماعی افزایش می‌یابد.
رضا جو خاطرنشان کرد: از مسؤولان استان خواهشمندیم در شرایطی که با تنش آبی در کشاورزی روبرو هستیم، از هرگونه کاشت و آبیاری گیاهان و درختان غیرمثمر مانند کاج و غیره خودداری شود و سهم آب آنها به کشاورزی اختصاص یابد.
کشاورزان هنوز به تغییرات اقلیمی آگاه نیستند
رضا ردایی کارشناس مسئول مدیریت بحران استانداری قزوین نیز به خبرنگار ایرنا گفت: برخلاف پیش بینی‌های سازمان هواشناسی در سال گذشته، تابستان سختی را در پیش رو خواهیم داشت و ممکن است خسارت‌های جبران ناپذیری به بخش کشاورزی وارد شود.
وی با بیان اینکه باید باید سناریوهای کوتاه و بلند مدت را در دستور کار قرار دهیم، گفت: بازنگری طرح کشت یکی از کارهای ارزشمندی بود که صورت گرفت و مدیریت آب را بهینه کرد؛ اما نکته مهم اینجاست که با توجه به بارندگی‌های خوب در سال گذشته، خیلی از بهره‌برداران بخش کشاورزان اطلاعی از تغییرات اقلیمی ندارند و باید اطلاع رسانی خوبی در این راستا صورت پذیرد
ردایی تاکید کرد: اینکه خود بهره برداران برای تامین اعتبار چاههای تلفیقی مشارکت کنند موضوع بسیار خوبی است که باید مورد توجه مسؤولان و متولیان این حوزه باشد.
رییس سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین نیز در این رابطه به خبرنگار ایرنا گفت: به همه کشاورزان ابلاغ کردیم که کشت امسال براساس سهمیه آب صورت پذیرد و از کشت مازاد و محصولات پرآب بر در دشت قزوین خودداری شود.
فاطمه خمسه با بیان اینکه کشت امسال باید بر اساس الگوی کشت باشد و نباید اجازه داد کشت بیشتر از ۶۰ درصد صورت بگیرد، گفت: شرکت تعاونی آب بران به عنوان حلقه واسط بین دولت و کشاورزان در این ایام می‌تواند مدیریت خوبی روی مصرف آب اعمال کند.
وی اضافه کرد: در کنار همه این موارد، با توجه به کمبود بارش‌ها و مشکلات آبی پیش رو، تلاش شده با استفاده از شیوه‌های نوین آبیاری تا حد زیادی مشکلات را برطرف کرد؛ از ابتدای سال جاری تاکنون ۱۲ میلیارد تومان اعتبار برای سامانه نوین آبیاری دشت قزوین اختصاص یافته و علی مراد اکبری معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی نیز قول مساعد داده تا اعتبارات بخش آب و خاک ۲ برابر شود.
خمسه: اقتصاد کشاورزان برای ما مهم است و این موضوع بیشتر به تامین آب برای کشت تابستان و پاییز مربوط می‌شود.
خمسه بر رونق اقتصادی کشاورزان و زارعان تاکید کرد و گفت: اقتصاد کشاورزان برای ما مهم است و این موضوع بیشتر به تامین آب برای کشت تابستان و پاییز مربوط می‌شود، بنابراین برای جلوگیری از آسیب به این قشر باید تمام تلاش‌ها روی تامین آب تابستان متمرکز شود.
رییس سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین از همکاری شرکت آب منطقه‌ای برای حل بحران آبی تشکر کرد و گفت: سازمان‌های دیگر همانند مدیریت بحران استان و سازمان مدیریت و برنامه ریزی نیز می‌توانند با توجه به سال آبی پیش رو، نگاه حمایتی و ویژه‌ای را در خصوص حل مشکلات آب در بخش کشاورزی اعمال کنند.
خمسه خاطرنشان کرد: لازم است آمار مستندی از وضعیت چاههای تلفیقی شرب در استان داشته باشیم تا با نامه‌نگاری نسبت به بازگشت آنها به چرخه کشاورزی اقدامات لازم انجام شود.
نیم نگاه: با توجه به اینکه چاههای تلفیقی بهترین راهکار برای حل مشکلات آبی دشت قزوین محسوب می‌شوند و نقش و تاثیر محصولات زراعی استراتژیک مانند گندم در قیمت آرد و نان غیرقابل انکار است، بنابراین باید اعتبارات ویژه‌ای در این رابطه هزینه کرد؛ اما مسئله مهم نگهداری از این چاههای تلفیقی است که مجددا تحت سرقت یا تخریب قرار نگیرد.
به نظر می‌رسد اگر چاههای تلفیقی به خود کشاورزان یا بهره‌برداران این حوزه واگذار شود، بهتر از قبل محفوظ مانده و کمتر دچار خسارت خواهند شد.
