از سال ۲۰۰۷، سازمان ملل متحد، روز دوم آوریل را «روز جهانی آگاهی از اتیسم » (World Autism Awareness Day) نامید که هدف آن، یادآوری و ترغیب کشورهای عضو سازمان ملل متحد به منظور افزایش آگاهی در مورد افراد مبتلا به اختلال طیف اتیسم (ASD) در سراسر جهان است و حالا چند سالی است که کل ماه آوریل به نام این اختلال نامگذاری شده تا توجه بیشتر خانواده ها و مسئولان را در پی داشته باشد.

شعار سال ۲۰۲۱ سازمان ملل برای این روز «فراگیری در محیط کار: چالش‌ها و فرصت‌ها در جهان پس از همه گیری کرونا (جهان پساکرونا)» است.

محبوبه نخشب- متخصص گفتاردرمانی (کاربرد زبان در کودکان) در گفت وگو با ایسنا، به مناسبت ماه آگاهی رسانی اتیسم، اظهار کرد: اتیسم یک اختلال است‌. بیماری نیست و نیاز به دارو درمانی ندارد، بلکه به مجموعه ای از رفتارها یا علائم نامناسب که باید تحت درمان و آموزش قرار گیرد، گفته می شود.

وی افزود: اتیسم یک اصطلاح کلی برای دسته ای از اختلالات است که یکسری علایم مشخص باعث تشخیص آن می شود. در گذشته نام های مشخصی برای انواع اختلالات که در طیف اتیسم قرار می گرفتند، وجود داشت، اما  از سال ۲۰۱۳ به بعد، تمام این اختلالات تحت عنوان اختلال طیف اتیسم نامیده می شود که براساس شدت تقسیم بندی می شود.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان توضیح داد: اتیسم براساس شدت در سه سطح تقسیم بندی می شود که از سطح یک (خفیف ترین)، سطح دو و در نهایت سطح سه (شدیدترین) نوع اتیسم را شامل می شود.

علائم اختلال اتیسم

نخشب در توضیح علائم اختلال اتیسم، گفت: اصلی ترین علامت این اختلال شامل مشکلاتی است که این کودکان در روابط اجتماعی خود دارند. علامت مهم دیگر این اختلال، علایق و رفتارهای محدود و مشخص این کودکان است که این دو علامت اصلی راه تشخیص را هموار می کند.

وی ادامه داد: کودکی که از سنین ابتدایی در برقراری ارتباط با دیگران دچار ضعف است، برای خود و خانواده مشکلاتی ایجاد می کند. این کودک در دوست یابی دچار مشکل و ارتباطاتش محدود است. بسیاری از خانواده ها به جهت اینکه یا خود این مسئله را نپذیرفته اند و یا اینکه هنوز نمی توانند به اطرافیان مشکل کودکشان را معرفی کنند، از دیگران کناره گیری می کنند و همین مسئله باعث پیچیده تر شدن مشکل کودک مبتلا به اتیسم می شود.

این متخصص گفتاردرمانی با تاکید بر اینکه این دو دسته علامت مشخص در کودکان مختلف، ممکن است به شیوه های متفاوتی بروز کند، خاطرنشان کرد: به همین دلیل دو کودک با یک تشخیص می توانند تابلوی بالینی متفاوتی داشته باشند. به این معنی که شکل ظاهری علائم طیف اتیسم در کودکان مختلف انواع مختلف را نشان می دهد و ممکن است هر دو به یک شکل این مشکل را بروز ندهند، از این رو والدین باید توجه کنند که تشخیص این اختلال حتما باید توسط کارشناسان خبره ای که در این حوزه آموزش دیده اند انجام شود.

نخشب تاکید کرد: مهم است که تشخیص به صورت بین رشته ای و تیمی و با صرف زمان کافی اتفاق بیفتد. یک روانپزشک، یک آسیب شناس گفتار و روان و یک کاردرمانگر با صرف زمان و نه تنها یک مصاحبه و پرسش چند سوال با خانواده می توانند با تحلیل رفتار کودک و چندبار دیدن او به بهترین تشخیص برسند.

شیوع اختلالات اتیسم در جهان رو به افزایش است

وی به افزایش آمار ابتلا به این اختلال در دنیا اشاره و اظهار کرد: آمارها از میزان ابتلا به این اختلال متفاوت است، اما به نظر می رسد که شیوع اختلالات اتیسم در جهان رو به افزایش است و روز به روز آمار کودکان درگیر این مشکل بیشتر می شود.

این متخصص گفتاردرمانی در خصوص درمان این اختلال، گفت: تشخیص یک اختلال باید به صورت تیمی و چند رشته ای انجام شود و افراد با نگاه های متفاوت کودک را مورد ارزیابی تشخیصی قرار دهند. این روند تشخیص کار ساده ای نیست و نیاز به مشاهده دقیق کودک دارد، در ارتباط با درمان نیز این بحث مطرح است و باید با دقت بسیار مشکل کودک تشخیص و روند درمان آغاز شود.

به گفته نخشب، مهمترین رشته های مرتبط با درمان این اختلال، گفتاردرمانی، کار درمانی و روانپزشکی است که گفتاردرمانی به جهت مشکلات ارتباطی که کودک دارد و کاردرمانی به جهت عملکردها و رفتارهایی که کودک در آنها دچار ضعف است انجام می شود.

سن کلیدی تشخیص اتیسم

وی در پاسخ به این پرسش که سن کلیدی تشخیص این اختلال چه زمانی است؟ خاطرنشان کرد: سن تشخیص به مرور در طول سال ها کاهش یافته است. این اختلال در گذشته معمولا دیرتر تشخیص داده می شد که به تبع آن درمان نیز دیر انجام می شد و این موضوع باعث می شد بسیاری از کودکان نتوانند به مرحله گفتار برسند و از نظر کلامی ارتباط خوبی داشته باشند.

نخشب ادامه داد: در حال حاضر، خوشبختانه تست های تشخیص و آزمون های ارزیابی روز به روز به سمت سنین پایین تر گرایش پیدا کرده و سن تشخیص اتیسم روز به روز پایین تر آمده است. اکنون امکان تشخیص زیر ۲ سال مطرح است و گفته می شود که همچنان سال دوم زندگی علائم بیشتر بروز می کنند، البته پژوهش هایی نیز انجام شده که با توجه به ژست ها و عملکردهای غیر کلامی کودک سعی در تشخیص این اختلال، زیر سن یک سالگی دارد.

وی تاکید کرد: هرچه سن تشخیص این اختلال پایین تر باشد، سریع تر می توانیم مداخله درمانی را آغاز کنیم و به نتایج بهتری برسیم.

کرونا و کودکان اتیسم

این متخصص گفتاردرمانی در پاسخ به اینکه کرونا چه اثری بر آموزش کودکان اتیسم داشته است؟ تصریح کرد: کرونا به کودکان اتیسم ضربه زیادی زده، چراکه کار با این کودکان حتی به صورت حضوری بسیار مشکل است و نیازمند مشاهده دقیق، تحلیل رفتارها و کنترل رفتارهای نامناسب است که حالا با شیوع ویروس کرونا و آموزش های مجازی این مشکل دوچندان شده است.

نخشب اضافه کرد: کنترل درمانگر روی کودک به شیوه مجازی بسیار محدود و بار اضافی بر دوش خانواده تحمیل می شود. از سوی دیگر محدودیت قرنطینه در آپارتمان های کوچک باعث می شود مسائل رفتاری که خانواده ها با آن مواجه بوده اند، فشار بیشتری بر آنها وارد کند. در این شرایط رفتارهای کودک ناآرامتر می شود و ارتباط والد و کودک بیش از قبل دستخوش آسیب و تغییر می شود.

وی به خانواده ها توصیه کرد: بسیاری از والدین در سنین پایین علایم مشخصی در رفتار و گفتار کودک می بینند که لازم است سریع‌تر با متخصصان مربوطه مشورت کرده و کار تشخیص را به عهده‌ یک تیم متخصص و چندرشته‌ای بگذارند، چراکه بسیاری از علائم کودکان طیف اتیسم با اختلالات دیگر مشابهت دارد و گرفتن اطلاعات ناقص از فضای مجازی توسط خانواده‌ها، صرفا استرس و سردرگمی آن‌ها را بیشتر می‌کند.

انتهای پیام